جىلاندار كوشىپ جاتىر ما؟ كاسپي تەڭىزىنىڭ جاعالاۋىن جىلاندار باسىپ قالدى
بىلەتىندەر باۋىرىمەن جورعالاۋشىلار تەڭىزدى تاستاپ، جاعاعا ۇمتىلىپ جاتىر دەيدى. بۇل نە، تەڭىزدىڭ استىندا بىردەڭە بولدى ما؟ قىستىڭ كەزىندە جايىقتا بالىق قىرىلىپ قالىپ ەدى عوي؟ مىناۋ سونداي ءبىر كاتاكليزم بە؟
بۇل تۋرالى ەۋرازيا ءبىرىنشى ارناسى حابارلايدى.
تەڭىز جاعاسى. جايما- شۋاق، جايباراقات دەمالىس. ءساۋىر ايى تۋا سالىسىمەن اقتاۋلىقتار جاعالاۋدا ءجۇرۋشى ەدى. تەك بيىل ەمەس.
سەبەبى وسى جىلى جاعالاۋدى جىلاندار باسىپ الدى. شۇپىرلەگەن كوپ وزدەرى. قايدان كەلدى؟ نەگە كوبەيىپ كەتتى؟
ءبىر بىلەتىنىمىز، وسىنشاما كوپ جىلان تەڭىزدەن جاعالاۋعا شىعىپ جاتىر. وسى كەزدە، ەسكى ءبىر ەستەلىك تۇسەدى ەكەن ەسكە. جىلاندار كوشەدى دەگەندى سىزدە ەستىدىڭىز عوي؟ اقتاۋداعى قۇبىلىس جىلان كوشۋى مە، ميفولوگ جانات اسكەربەك قىزىنان سۇرايىق.
"ءيا، جىلانداردىڭ كوشۋى تۋرالى ەستىگەم. مەن 16 جاسىمدا، الماتى جاقتا ۇلكەن جىلان ورداسى باسقا جاققا كوشكەنى بار. اجەم ايتىپ ەدى، جىلاندار بەت- الدى كوشپەيدى. ءبىر ىڭعايسىز، جايسىز نارسە ورىن الاتىن بولسا، سونى الدىن الا سەزىپ، كوشىپ كەتەدى دەگەن"، - دەدى اڭىزتانۋشى، عالىم جانات اسكەربەك قىزى.
تەڭىزدەگى جىلاننىڭ جاعاعا جاپپاي ۇمتىلۋىنىڭ ءبىر سەبەبى بار شىعار دەگەن قورقىنىشپەن، ەكولوگ، گيدرولوگ، گەولوگ قىسقاسى بۇكىل مامانمەن حابارلاستىق. بارشاسى بولۋى مۇمكىن كاتاكليزمدى اپپاراتىمىزدىڭ ءتىلىن تاپقان جوق دەيدى. سەندىك. بالكىم بۇل وقيعانىڭ بيولوگيالىق سەبەبى بار شىعار؟ سولاي بولىپ شىقتى.
ءساۋىر ايىندا، سۋجىلاندار شاعىلىسادى ەكەن. ەرى ۇرعاشىنى ىزدەپ، سودان جاعالاۋ جىلانعا تولىپ كەتكەن. ال، جۇرتتىڭ كوزىنە بيىل تىم كوپ ءتۇسۋى تەڭىزدىڭ جاعاسى بۇرىن جارتاس ەدى، قازىر جۇرگىن جول، اللەياعا اينالدىرىپ تاستادى عوي. جىلاندار ءبىزدىڭ ءتولتۋار ايماقتى ادامدار اللەيا ەتىپ جىبەرىپتى دەپ، كەلمەي قويمايدى. مىڭ جىل بويعى ادەتىمەن كەلىپ جاتىر. بار سەبەپ وسى.
ايتپاقشى، بۇل سۋ جىلاندار. ول شاعا المايدى. ونىڭ قورەگى سول بالىق شاباعى، باقا. ول ايبات شەگىپ، شابۋىلداماق تۇگىلى ءوزىن قورعاي المايتىن ءالسىز ماقۇلىق. كورگەندە شوشۋدىڭ قاجەتى جوق. ءبىراق ءبارىبىر قورقاسىز. سەبەبى، بۇل ءتۇپساناداعى ۇرەي عوي.
ادام ءوزى جىلاندى، ورمەكشىنى كورسە، ءوز- وزىنەن دەنەسى جيىرىلىپ، قورقادى. بۇل بەيسانالى ۇرەي دەپ اتالادى. ءجا، اڭگىمە جىلان تۋرالى ەدى عوي. قانداي جىلان ۋلى، قايسىسى قاۋىپسىز؟ اجىراتۋدىڭ بىرنەشە جولى بار: ەگەر جىلاننىڭ كوز قاراشىعى دوڭگەلەك بولسا، ول ۋسىز. ەگەر قاراشىعى ءبىر سىزىق بولسا، زىمىراڭىز. ۋى سەسپەي قاتىرادى. سوسىن، باسىنا نازار اۋدارىڭىز، ەگەر ءۇشبۇرىش بولىپ بىتسە - ۋلى. ەگەر باسى مەن موينى بايقالماي، شىلاۋشىن سەكىلدى بولسا، زاۋالسىز.
قىسقاسى، جىلاننىڭ قاي ءتۇرى بولسىن، مەيلى جىلانعا ۇقساس زات بولسىن، جولاماڭىز. ساقتانساڭ، ساقتايمىن دەدى ەمەس پە؟ جىلاندار تۋرالى بۇگىنگى اڭگىمەنىڭ توركىنى وسى.