دومبىرانىڭ قۇلاعىندا ويناپ، قازاققا كەلىن اتانعان ورىس قىزىن نازاربايەۆ نە ءۇشىن ماقتادى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ولگا ساعىندىقوۆا - دومبىرانىڭ قۇلاعىندا ويناپ، قازاق تىلىندە ۇلتتىق اندەردىڭ بارلىعىن ورىنداپ جۇرگەن ورىس قىزى.

ون ءبىر جاسىندا دومبىرانى قولىنا الىپ، جيىرما بەسىندە قازاق جىگىتىنە تۇرمىسقا شىققان ول Stan.kz تىلشىسىنە دومبىرادا ويناۋدى ۇيرەنۋىنە نە تۇرتكى بولعانىن، نەلىكتەن قازاقتار ونى التىن دەپ اتاپ كەتكەنىن، نە ءۇشىن جيىرما جىلىن فولكلورلىق مۋزىكاعا ارناعانىن ايتىپ بەرىپ، اسكەري قىزمەتكەر رەتىندەگى جۇمىسىنا توقتالىپ ءوتتى.

ساعىندىقوۆانىڭ اناسى ون سەگىز جاسىندا ءبىلىم قۋىپ رەسەيگە اتتانعان، سول جەردە ەكىنشى جارتىسىن تاۋىپ، شاڭىراق كوتەرگەن. الايدا جۇبايىمەن جولدارى ەكىگە ايىرىلعاننان كەيىن، ول قىزىمەن بىرگە ءوز اتامەكەنىنە ورالىپ، بقو، ورال قالاسىنىڭ ماڭىنداعى اۋىلعا قونىستانعان. يۆانوۆادا تۋىلىپ، قالىڭدىقتاردىڭ قالاسى دەپ اتالىپ كەتكەن مەكەندە ون جاسىنا دەيىن تۇرعان ساعىندىقوۆا قازاق اۋىلىندا وتكىزگەن بالالىق شاعىن ىستىق لەبىزبەن ەسكە الادى.

«قالادا تۇرىپ، اۋىلعا كوشىپ كەلگەندىكتەن شىعار، اقسوعىمدا مەن ءۇشىن بارلىعى جاڭا دۇنيە بولىپ كورىنەتىن. اۋا-رايى مۇلدەم باسقاشا، اينالامدا مۇلدەم تانىمايتىن ادامدار ءجۇردى. بۇنىڭ بالا پسيحيكاسىنا ۇلكەن اسەر تيگىزگەنىن ايتا الامىن. ون جاسىمنان باستاپ اۋىلدا ءوستىم، بويىما اۋىلدا العان تاربيەم سىڭگەن. ومىرگە دەگەن كوزقاراسىمنىڭ ىرگەتاسى دا سول ۋاقىتتا قالاندى.

ومىرىمە جولداما بەرگەن سىنىپتاستارىم مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاعان كەزدەن-اق مەنى جىلى قابىلدادى. ماعان قازاق ءتىلىن ۇيرەتكەن دە، ون ءبىر جاسىمدا قولىما دومبىرا الۋىما سەبەپشى بولعان دا ءبىر سىنىپتا وقىعان دوستارىم. مەكتەپتەگى ەڭ جاقىن قۇربىممەن ءالى كۇنگە دەيىن دوسپىز.

اۋىلدا بارلىعى ءبىر-بىرىنە باۋىرداي بولىپ كەتكەن عوي. ەش الاڭسىز قۇربىلارىمنىڭ ۇيىنە قونىپ جۇرە بەرەتىنمىن. بىزدە دومبىرادان بالالار ءانسامبلى بولاتىن.

سىنىپتاستارىمنىڭ، قۇربىلارىمنىڭ بارلىعى دەلىك انسامبلگە قاتىستى. ال مەن ولاردىڭ كونتسەرتتەرىن، قويىلىمدارىن سىرتتان باقىلاپ، تاماشالاپ ءجۇردىم. ءبىر كۇنى ۇزىلىستە دومبىرانى الىپ، كورگەنىمدى، ەستىگەنىمدى تارتا باستادىم. سول كەزدە انار اتتى قۇربىم: «قولىڭنان كەرەمەت كەلەدى ەكەن. سەرىك ءابىلحان ۇلىنا ايتايىق، ساعان دا دومبىرادا ويناۋدى ۇيرەتسىن»، - دەدى.

ەكەۋمىز اعايدى ىزدەدىك، انار مەنى مارقۇم اعايىمىزعا، ول كىسىنىڭ جاتقان جەرى جايلى بولسىن، جەتەلەپ اپاردى. اعايدان مەنى دومبىراعا الۋىن سۇرادى. ءابىلحان ۇلى: «اناسىنىڭ رۇقساتىن الىپ كەلسىن»، - دەدى دە ءبىزدى قايتارىپ جىبەردى.

انام دومبىرادا ويناۋىما قارسىلىق تانىتپاي، كەلىسىمىن بەردى. دۇكەننەن جيھاز شىعاراتىن زاۋىتتا جاسالعان دومبىرانى جيىرما ەكى رۋبلگە ساتىپ العانىمىز ەسىمدە. دومبىرادا ءتىپتى جيھاز زاۋىتىنىڭ اتى جازىلىپ تۇرعان ەدى. اعايىم اسپاپتى الىپ، ونىڭ موينىن جۇقارتتى، جاڭا پەرنە سالىپ بەردى جانە تاعى دا جوندەيتىن جەرىن جوندەپ، دۇرىستادى.

وسىلايشا مەن قۇربىلارىممەن دومبىرادا ويناپ، ۋاقىتتى قىزىقتى وتكىزدىم. ءبىز ءتىپتى قازاقستاننىڭ اتىنان ۆلاديۆوستوكقا «وكەان» اتتى پيونەرلىك لاگەرگە انسامبلمەن باردىق. لاگەرگە جەتۋ ءۇشىن ەكى اپتا كەتتى. بالالىق قىزىعۋشىلىقتان تۋعان ەرمەگىم وسە كەلە ومىرلىك ماماندىعىما اينالدى. بالالىق شاعىم وتە قىزىقتى ءوتتى دەپ ايتا الامىن»، - دەيدى ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىز.

ساعىندىقوۆانىڭ دومبىرادا ويناۋ شەبەرلىگى قازاقتىڭ بارلىق اتاقتى كۇيشىلەرىنىڭ تۋىندىلارىن، اتاپ ايتقاندا تاتتىمبەت قازانعاپ ۇلىنىڭ، دينا نۇرپەيىسوۆانىڭ، نۇرعيسا تىلەندييەۆتىڭ، قارشىعا احمەدياروۆتىڭ كۇيلەرىن ورىنداۋمەن شەكتەلمەيدى. رەپەرتۋارى الدەقايدا كەڭ. كەيىپكەرىمىزدىڭ سوزىنشە، ول كلاسسيكالىق مۋزىكانى، باح كومپوزيتسيالارىن دومبىرادا تارتا الادى. جانى ءان سالۋدى جاقسى كورگەندىكتەن اسپاپتىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ءان سالىپ تۇرادى.

«سوڭعى ۋاقىتتا مەنەن ءان سالىپ بەرۋدى كوپ سۇرايدى. كۇيدى اركىم تۇسىنە بەرمەيدى عوي. بالكىم ءان ادامداردىڭ جانىنا جاقىن شىعار. سەبەبى، دومبىرادا كۇي ويناسام، مەنەن ءان سالىپ بەرۋىمدى وتىنەدى»، - دەيدى ساعىندىقوۆا.

سۇيىكتى ءىسىن جۇمىسىمەن بايلانىستىرىپ، ماماندىق تاڭداۋدان جاڭىلىسپاعان كەيىپكەرىمىز مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ، ءبىلىم قۋىپ الماتىعا كەلگەن. قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتوريادا دومبىرا سىنىبىندا كۇيشىگە وقىپ، مەكەمەدەن 1996 -جىلى تۇلەپ ۇشقان.

كونسەرۆاتوريانى ءتامامداعان ساعىندىقوۆا شاقىرتۋمەن قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ورتالىق ءان جانە بي انسامبلىنە جۇمىسقا ورنالاسقان. سول جەردە بولاشاق جارى مارات ساعىندىقوۆتى كەزدەستىرگەن.

 

ولگا ساعىندىقوۆانىڭ جۇبايى ونەردەن قۇرالاقان ەمەس. بالا كۇنىنەن مۋزىكاعا قىزىققان مارات ساعىندىقوۆ كۇلاش بايسەيىتوۆا اتىنداعى مەكتەپتە وقىپ، كونسەرۆاتوريادا كلاسسيكالىق مۋزىكا بويىنشا ءبىلىم العان. اسكەري باعىتقا بەت بۇرماي تۇرىپ، تولەپبەرگەن ابدراشيەۆپەن بىرگە مەملەكەتتىك اكادەميالىق سيمفونيالىق وركەستردە جۇمىس ىستەگەن.

مارات ساعىندىقوۆتىڭ ارتىنان ەرگەن ەكى ءىنىسى بار، ولگا ۇيدەگى ۇلكەن كەلىن. قايىن جۇرتى ونى باسىندا ەركەلەتىپ التىنشاش دەپ اتاپ، ۋاقىت وتە كەلە التىن دەپ اتاپ كەتكەن ەكەن. بالا كۇنىنەن باستاپ اۋىل ارقىلى قازاقىلىقتىڭ ءيىسىن سەزىپ وسكەن ساعىندىقوۆا ورامال تاعىپ، اتا-ەنەسىنە قۇرمەتپەن شاي بەرۋدى سىيلاستىقتىڭ جوعارى دەڭگەيى دەپ بىلەدى.

 

سۋرەتتە جوعارىدان تومەن قاراي ءبىرىنشى قاتاردا: مارات ساعىندىقوۆتىڭ نەمەرە ءىنىسى، جاننا- ماريا، جانەل، ەكىنشى قاتاردا: مارات، دانەل، ولگا. ءۇشىنشى قاتاردا: زارينا مەن دارينا.

 «ارىپتەستەرىممەن بىرگە ماراتتىڭ ۇيىنە كەلگەندە انام دومبىرادا ويناعانىمدى كورىپ تاڭدانىسىن جاسىرمادى. مەنىڭ قازاق جىگىتىنە تۇرمىسقا شىققانىمدى شىڭ كوڭىلىمەن قالاپ تۇردى. «ورىس ۇلتىنىڭ جىگىتىمەن وتاۋ قۇرساڭ، دومبىرادا ويناتقىزباي قوياتىن شىعار»، - دەپ ايتىپ قالعانى بار ەدى. دوستارىم سول مەزەتتە ول كىسىگە: «ءسىزدىڭ بولاشاق كەلىنىڭىز وسى قىز، ءدال تاپتىڭىز، اپا»، - دەپ جاۋاپ بەردى. انام ساسقالاقتاپ قالدى. وسىنداي قىزىقتى وقيعا ورىن العان بولاتىن»، - دەيدى قازاقتىڭ التىنى كۇلىپ.

ول وزىنەن ءتورت جاس ۇلكەن ماراتقا جيىرما بەس جاسىندا كۇيەۋگە شىعىپ، تەگىن ساعىندىقوۆاعا اۋىستىرعان. قازىر ولار تاربيەلەپ وتىرعان قىزدارىنىڭ: جانەل مەن جاننا- ماريانىڭ، دانەلدىڭ، زارينا مەن دارينا اتتى ەگىزدەرىنىڭ قىزىعىن كورۋدى جوسپارلاپ وتىر. زارينا مەن دارينا بيىل ءبىرىنشى سىنىپقا بارادى.

كەزىندە ءبىر ماقساتتى كوزدەپ، ءبىر ارماننىڭ ورىندالۋى ءۇشىن ەڭبەكتەنگەن ەكى ارىپتەس، ەرلى- زايىپتىلار انسامبلدە جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ، كۇللى قازاقستاندى شارلاپ، جەرگىلىكتى حالىقتى ونەرلەرىمەن قۋانتقان. سول كۇنگى ەستەلىكتەرى، جىلدار بويى جيناعان تاجىريبەلەرى ولار ءۇشىن التىننان دا باعالى سەكىلدى.

«كونسەرۆاتوريانى اياقتاعاننان كەيىن ءومىرىمنىڭ ۇلكەن بولىگىن ساحنادا وتكىزدىم. ءتورت جىل كولەمىندە قر قورعانىس مينيسترلىگىنە تيەسىلى ءان جانە بي ورتالىق انسامبلىندە ىستەدىم. سوسىن مارات ەكەۋمىز «شىعىس» وڭىرلىك قولباسشىلىعىنا تيەسىلى انسامبىلدە جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن سەمەيگە كەتىپ قالدىق. ەكەۋمىز ەكى شابادانمەن سەمەيگە كەلگەندە قالادا ەشنارسەمىز دە، ەشكىمىمىز دە جوق ەدى. قازىر قىرمىزىداي قۇلپىرعان بەس قىزىمىز بار.

 

سەمەيدەگى انسامبل قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ قاراماعىنداعى انسامبلدەن وركەسترىمەن ەرەكشەلەندى. وركەستردىڭ بازاسىندا فولكلورلىق ۇجىم بولاتىن. جەتى- توعىز ادامى بار كىشكەنتاي عانا ۇجىممەن ون جەتى جىل بىرگە جۇمىس ىستەپ، تالاي جەتىستىكتەرگە جەتتىك. ەلىمىزدەگى بارلىق قارۋلى كۇشتەردى ارالاپ شىعىپ، كوپتەگەن اۋقىمدى كونتسەرتتەردى بەردىك.

سونىمەن قاتار، دەلەگاتسيامەن تۇركياعا بارىپ قايتتىق. اسكەري قىزمەتكەر رەتىندە جيىرما جىل ەڭبەكتەنگەن مەن دە، كۇيەۋىم دە قازىر زەينەتتەگى ادامدارمىز. الماتىعا قايتىپ كەلگەنىمىزگە ەكى جىل تولدى. ال سەمەي ءبىزدى بىلەدى، جاقسى كورەدى»، - دەيدى ونەر يەسى.

ولگا ساعىندىقوۆانىڭ سوزدەرىنەن سەمەيلىكتەرگە دەگەن قۇرمەتىن باقىلاۋعا بولادى. ول 2011 -جىلى سول قالادا «ميسسيس سەمەي» اتانىپ، ارتىنان قازاقستاننىڭ ۆيتسە-ميسسيسى تيتۋلىن جەڭىپ العان.

سونىمەن قاتار، 2014 -جىلى ش ق و- نىڭ بۇرىنعى اكىمى بەردىبەك ساپاربايەۆ ماشبەك ۇلىنىڭ كومەگىمەن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ XXI سەسسياسىندا مىنبەدەن ءسوز سويلەپ، ءان ايتۋ مۇمكىندىگىن يەلەنگەن. ءدال وسى cەسسيادا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ولگاعا جىلى لەبىزدەرىن بىلدىرگەن. ولگاداي ادامداردان ۇلگى الۋ كەرەكتىگىن ايتقان.

دومبىرانىڭ قۇلاعىندا وينايتىن قازاقتىڭ التىنى زەينەتكە شىقسا دا دومبىرادا ويناۋدى ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاققا ۇيرەتۋدى ءوز پارىزى دەپ بىلەدى.

«ءالى جاسپىن عوي. قولىمنان كەلەتىن نارسەم بار. الماتىدا تۇرىپ جاتقان جەرىمىزگە جاقىن ماڭايدا № 2 -بالالار ءۇيى ورنالاسقان. مەن سول مەكەمەدە قاراشا ايىنان باستاپ «ءداستۇرلى دومبىرا» ۇيىرمەسىن جۇرگىزەمىن. قازىر 6-17 جاس ارالىعىنداعى ەلۋگە جۋىق بالاعا دومبىرادا ويناۋدى ۇيرەتەمىن. ءتىپتى ۇيىرمەدە بەس جاسار وقۋشىم دا بار. دومبىرانى نوتامەن دە، اۋەندى ءىلىپ العىزىپ تا ۇيرەتەمىن. نوتالىق ساۋاتتىلىقتى مىندەتتى تۇردە بەرەمىن»، - دەيدى ۇستاز.

قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپابىندا ويناۋ ارقىلى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردىڭ جوعالىپ كەتپەۋىنە اتسالىسىپ جۇرگەن ولگا ساعىندىقوۆانىڭ قاراماعىندا ۇزدىك دومبىراشىلاردىڭ تاربيەلەنىپ جاتقانىنا سەنىمدىمىز.

اۆتور: ايارۋ شايمەردەن