شەكسپيردىڭ اكەسى نەگە قۋدالاندى؟
وندا ۋيليام شەكسپيردىڭ اكەسى، كاسىپكەر دجون شەكسپير بريتانيا بيلىگىنىڭ قۋعىنىنا ۇشىراعانى تۋرالى دەرەك بار.
وسى وقيعا دراماتۋرگتىڭ بيلىككە دەگەن كوزقاراسىنا اسەر ەتكەن بولۋى مۇمكىن. قۇجاتتاردا بريتانيا قازىناسى ءۇشىن بيلىك شەكسپيردىڭ اكەسىنەن اقشا بوپسالاپ، قۋعىنداعان دەلىنگەن.
بيلىكتىڭ قۇربانىنا اينالعان اكە تۋرالى ۇمىتىلعان دەرەك ارحيۆتىڭ ءالى اقتارىلماعان قويناۋىنان شىققان.
«كورول ليردەن» «ماكبەتكە» دەيىنگى پەسالارىنا اسەر ەتكەن ماڭىزدى وقيعا وسى بولۋى مۇمكىن دەيدى عالىمدار. بۇعان دەيىن تابىلىپ، زەرتتەلگەن 21 قۇجات - روەحمپتون ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى گلين پەرريدىڭ ولجاسى.
«دراماتۋرگتىڭ شىعارماشىلىعىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن بۇل قۇجاتتاردىڭ ورنى ەرەكشە» دەيدى ۇلى بريتانيا ۇلتتىق ارحيۆىنىڭ ەسكى جازبالار ءبولىمىنىڭ باسشىسى دوكتور كەتي ماير.
1569-1572-جىلدارى كاسىبي ايىپتاۋشىلار دجوندى ءوسىم بەرۋشى، اقشا بوپسالاۋشى رەتىندە ايىپتاعان. عالىمدار ءىس سوتتان تىس 1573-جىلى رەتكە كەلدى دەپ ەسەپتەيدى. ءبىراق جاقىندا تابىلعان قۇجاتتارعا قاراساق، قاراپايىم قولعاپ وندىرۋشىدەن باستاپ ءىرى كاسىپكەرلىككە دەيىن وسكەن دجون 1583-جىلعا دەيىن قۇقىقتىق، قارجىلىق قيىندىقتارمەن ءومىر سۇرگەنىن اڭعارۋعا بولادى.
ول كەزدە ۋيليام 19 جاستا ەدى. شەكسپير تۋرالى تاعى ءبىر اۆتورمەن بىرلەسىپ كىتاپ جازىپ جۇرگەن پەرري ۇلتتىق ءارحيۆتى اقتارماعانشا دجون شەكسپيرگە قاتىستى سوناۋ 1592-جىلعا دەيىنگى 15 قۇجات قانا تابىلعان. ۇلتتىق ارحيۆتى اقتارعان پەرري شەكسپيرتانۋدى جاڭا ءبىر قۇجاتپەن تولىقتىرىپ وتىر.
چەشير شاحتاسىنداعى سيرەك پايدالاناتىن قۇجاتتار قورىنان پەرري تاپقان ماتەريالداردىڭ ىشىندە دجونعا قارسى جازىلعان بىرنەشە حات بار. وندا كاسىپكەردىڭ بيلىك الدىنداعى قارىزدارى جازىلعان. ول كەزدەگى 132 فۋنت ستەرلينگتىڭ قۇنى - قازىر 20 مىڭ فۋنت ستەرلينگ. بۇل كاسىپكەردىڭ جەكە مۇلكىنىڭ قانشالىقتى بوپسالاۋدا بولعانىن كورسەتەدى.
بۇل بوپسالاۋ 1583-جىلعا دەيىن سوزىلعان. زەرتتەۋشىلەر شەكسپير اۋلەتىن «ۇلتتىق داۋ: ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك زاڭدى ساقتاۋ ءۇشىن ادامداردى پايدالانۋ» دەپ اتالعان ساياسي وقيعامەن بايلانىستىرادى.
كاسىبي اقپارات جەتكىزۋشىلەر جەمقورلىق جايلاعان جۇيەنىڭ ءبىر بولشەگى بولعان. اقىرىندا پاتشايىم مەن ساراي ماڭىنداعىلار بايىپ شىعا كەلەدى. «سونىمەن دجون شەكسپير 1570-جىلدارى كاسىبىن قۇلدىراتقان زاڭدى قۋعىننىڭ قۇربانى بولدى. ۋيليام كامەلەت جاسىنا تولعانشا ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جاعىنان قۇلدىراعان وتباسىندا ءومىر سۇرەدى. بۇل الەۋمەتتانۋشىلار مەن پسيحولوگتاردىڭ پايىمىنشا كۇيزەلىسكە اكەلەدى. ولار بۇنى «قۇلدىراۋ» دەپ اتايدى. بۇل ادىلەتسىز شارۋا بولاتىن»، دەيدى پەرري.
زەرتتەۋشىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل سيتۋاتسيا شەكسپيردىڭ «كۇشتەۋ ساياساتىنا» دەگەن كوزقاراسىن وزگەرتتى. ءبىر جاعىنان دراماتۋرگ ستراتفورد گيمنازياسىندا وۆيدي، گوراتسي، ليۆي، تاتسيت ماتىندەرىن لاتىنشا وقىعان.
ريم اۆتورلارىنىڭ بيلىككە دەگەن سكەپتيكالىق كوزقاراستارى جاس وسپىرىمگە اسەر ەتپەي قويمايدى. مايردىڭ پىكىرىنشە شەكسپيرگە قاتىسى قۇجاتتاردىڭ ءبارى جارىققا شىقتى، ال پەرري ۇلتتىق ارحيۆتە ءالى دە يەسىن كۇتىپ جاتقان ماتەريالداردىڭ بارىنا سەنەدى. پەرريدىڭ ۇيعارىمدارى شەكسپير قۇجاتناماسىنا تىركەلىپ، ونلاين-جيناققا ەنەدى.
باعاشار تۇرسىنباي ۇلى،
«ەگەمەن قازاقستان»