قىتايلار عارىشقا جاساندى «اي» شىعارماقشى
جەرگىلىكتى ب ا ق وكىلدەرى قىتاي ينجەنەرلەرىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ، جارىق شاشاتىن ايدىڭ نۇسقاسى 2020 -جىلدارعا قاراي عارىشقا ۇشىرىلاتىنىن حابارلادى. اتالعان جوبا بويىنشا جۇمىس بىرنەشە جىلدان بەرى جالعاسىپ كەلەدى جانە ونى ىسكە اسىرۋدىڭ نەگىزگى كەزەڭىنە جەتتى. جاساندى «اي» جەر سەرىگىنە قاراعاندا 8 ەسەگە ارتىق جارىق شاشادى جانە بولاشاقتا چىڭدۋ قالاسىنىڭ كوشەلەرىن جارىقپەن قامتاماسىز ەتەتىن بولادى. ينجەنەرلەردىڭ ايتۋىنشا، جاساندى «اي» تۇندە 10-80 شاقىرىم ءراديۋستى جارىقپەن قامتاماسىز ەتە الادى. قۇرىلعى جارىقتى كەرەكتى ايماققا باعىتتايتىن وتە كۇشتى رەفلەكسيالىق ەلەمەنتكە يە. جاساندى جەر سەرىگى قاشىقتان باسقارىلاتىن بولادى. قۇرىلعى تەك چىڭدۋ قالاسىنا جارىق شاشاتىنداي ەتىپ باعدارلامالانعان.
جاساندى "اي" تۋرالى تولىق اقپارات ازىرگە جوق. الايدا، ينجەنەرلەر مەن شەنەۋنىكتەردىڭ ايتۋىنشا، بۇل تەحنولوگيا كوشە جارىقتاندىرۋعا جۇمسالاتىن ەلەكتر ەنەرگياسىن ۇنەمدەيدى. بۇدان باسقا، جوبا اۆتورلارى ونى تاماشالاۋ ءۇشىن قالاعا تۋريستەردىڭ اعىلۋىنا دا سەنىمدى. جوبا اۆتورلارى جەرگىلىكتى تۇرعىندار كوشەدە ءتۇننىڭ ادەمىلىگىن سەزىنۋ ءۇشىن تۇنگى جارىقتاندىرۋ وتە قاتتى بولمايتىنىن ايتادى. جارىقتاندىرۋ دەڭگەيى كوشەلەر ارقىلى ەركىن قوزعالۋعا جانە وبەكتىلەردى اجىراتۋعا جەتكىلىكتى بولادى. قىتاي ماماندارى بۇل جارىق جانۋارلار مەن قۇستاردىڭ تۇنگى ومىرىنە اسەر ەتپەيتىنىن ايتادى، ءبىراق ەكولوگتار بۇل ماسەلە بويىنشا ءارتۇرلى پىكىرلەرگە يە. سونىمەن قاتار، كەيبىر ساراپشىلار مۇنداي قوندىرعى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ بيولوگيالىق ءومىر ءسۇرۋ ىرعاعىن بۇزاتىنىنا الاڭداۋلى. جاساندى "ايدى" جاساۋعا دەگەن شابىتتى جوبا اۆتورلارى فرانسۋز سۋرەتشىسىنىڭ يدەياسىنان العان. فرانتسۋز سۋرەتشىسى عارىشقا بىرنەشە اينانى شىعارىپ، ول كۇنگە شاعىلىسۋ ارقىلى تۇندە پاريج كوشەلەرىن ماڭگىلىككە جارىقتاندىرادى دەگەن ەكەن.
ايتا كەتۋ كەرەك، 90- جىلدارى رەسەي جاساندى كۇن ساۋلەلەرىن جاساۋ بويىنشا وسىعان ۇقساس ەكسپەريمەنتتەر جۇرگىزگەن. باسىندا ءۇش ەكسپەريمەنت جۇرگىزۋ جوسپارلانعان، ءبىراق ونىڭ بىرەۋى عانا تابىستى بولعان. ەكىنشىسى ساتسىزدىككە ۇشىراسا، ءۇشىنشىسىن جاساۋعا مۇمكىندىك بولماعان. وسىدان سوڭ باعدارلاما جابىلىپ قالعان ەكەن. ءساتتى بولعان تاجىريبە «زناميا 2» ميسسياسى دەپ اتالعان. «پروگرەسس» زىمىرانىنا ۇزىندىعى 8 شاقىرىمعا دەيىن سوزىلۋشى كۇن ساۋلەسىن شاعىلىستىراتىن ماتەريالدان جاسالعان قۇرىلعىنى ورنالاستىرىپ، ونى «مير» ايلاعىنان ۇشىرعان. قۇرىلعى عارىشقا ءساتتى شىعارىلىپ، سەكۋندىنا 8 شاقىرىم جىلدامدىقپەن وڭتۇستىك فرانتسيادان باتىس رەسەي تراەكتورياسىندا قوزعالعان. وسىدان سوڭ ماماندار «زناميا-2.5» اتتى تاجىريبەنى وتكىزۋدى قولعا العان. ول بويىنشا 25 مەترلى كۇن ساۋلەسىن شاعىلىستىرۋشى قۇرىلعى عارىشقا شىعارىلىپ، ديامەتىرى 7 شاقىرىمدىق نۇكتەنى جارىقتاندىرۋى كەرەك ەدى. ءبىراق ونى عارىشقا ۇشىرۋ ءساتسىز بولعان. العاشىندا قۇرىلعى زىمىران انتەنناسىنا ءىلىنىپ قالىپ، وسىدان سوڭ «پروگرەسس م-40» زىمىرانى مۇحيتقا قۇلاعان. كەيبىر ساراپشىلار مۇنداي قوندىرعىلار تەوريالىق تۇرعىدان العاندا قولدانۋعا بولاتىنىن ايتادى. مىسالى، جاساندى جارىقتاندىرۋدى جارىق تۇسپەيتىن اپاتتىق ايماقتاردا جانە اۋىل شارۋاشىلىعىندا ءونىم الۋ مەرزىمىن ۇزارتاتۋ ءۇشىن قولدانۋعا بولادى.
Massaget.kz