كاتالونيا تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزە مە؟
تۋرا ءبىر جىل بۇرىن كاتالونيانىڭ ەگەمەندىگى جونىندە رەفەرەندۋم وتكەن ەدى. ونى يسپانيا بيلىگى زاڭسىز دەپ تانىعان. شەرۋگە شىققاندار سول شەشىممەن كەلىسپەيتىندىكتەرىن قايتا ەسكە سالدى.
ارينە، كاتالونيا تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگىسى كەلەدى. ال يسپانيا بيلىگىنىڭ بۇعان قاتىستى پىكىرى باسقا. كاتالونيا اۆتونومدى ايماعىندا 180 مىڭ ادام نارازىلىق اكسياسىنا قاتىستى. ولار بارسەلونا كوشەلەرىندە جاپپاي شەرۋگە شىقتى. نارازى توپ كاتالونيانىڭ پارلامەنتىنە جەتكەن كەزدە ايماق باسشىسى كيم تورراعا داۋىس بەرۋ جاشىگىن تابىستادى. وسىلايشا، ءبىر جىل بۇرىنعى وقيعانى ولار وڭايلىقپەن ۇمىتپايتىنىن، جانە ەگەمەندىككە دەموكراتيالىق جولمەن عانا جەتەتىنىن بىلدىرگىسى كەلدى.
كيم توررا، كاتالونيا اۆتونومدى ايماعىنىڭ باسشىسى:
- ءبارى دە 1 - قازان كۇنى باستالدى. كاتالونيانىڭ جەكە مەملەكەت رەتىندە تانىلۋى دا وسى ءبىر ايتۋلى كۇنمەن بايلانىستىرىلادى. ويتكەنى كاتالونيالىقتار بۇل كۇنى اۋىزبىرشىلىك پەن دەموكراتيا نەگىزدەرىن ۇستاناتىنىن ايعاقتادى. ءوز- ءوزىن تاۋەلسىز سەزىنەتىن، ءارى بوستاندىقتى اڭسايتىندار ءۇشىن بۇل ماڭىزدى.
كاتالونيالىقتاردىڭ 1 -قازان كۇنگى ارەكەتى جانە كاتالونيا پارلامەنتىنىڭ ءادىل ءارى بەيبىت جولمەن تاۋەلسىزدىگىن جاريالاۋى ءبىزدىڭ ەلدىگىمىزدى بىلدىرەدى. وسىدان تۋرا ءبىر جىل بۇرىن كاتالونيانىڭ يسپانيادان ءبولىنىپ، جەكە مەملەكەت رەتىندە تانىلۋى بويىنشا حالىقتىق رەفەرەندۋم وتكەنى بەلگىلى. وعان يسپان حالقىنىڭ 42 پروتسەنتى قاتىستى.
ايتا كەتەرلىگى، داۋىس بەرگەندەردىڭ 90 پروتسەنتى ءبولىنىپ شىعۋدى قولداعان. الايدا، بەيبىت تۇردە ءوتۋى ءتيىس رەفەرەندۋمنىڭ ارتى قاقتىعىسقا ۇلاستى. مىڭداعان ادام جاراقات الدى. ايماقتىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەسكەن بەلسەندىلەر تۇتقىندالدى. سوندىقتان، كاتالونيا ايماعىنىڭ تۇرعىندارى ءۇشىن بۇل كۇن ۇمىتىلماسى انىق.
وريول كوستا، كاتالونيا تۇرعىنى:
- بۇل ءبىز ءۇشىن ءبىر ەرەكشە كۇن ەدى. رەفەرەندۋم وتەتىن جەردە تۇنەپ شىقتىق. بۇكىل قالا بولىپ تاڭنىڭ اتۋىن اسىعا كۇتتىك. تاڭعى اسقا ىستىق شوكولاد ازىرلەدىك. الايدا، تاڭ اتقانشا ءبىرتۇرلى مازاسىز كۇيدە جۇرگەنىمىزدى جاسىرمايمىن. ويتكەنى پوليتسيا ءار جەردى تىمىسكىلەپ، داۋىس بەرۋ جاشىكتەرىن ىزدەدى. ءبىراق اقىر سوڭى وسىلاي بولادى دەپ كۇتپەپ ەدىك.
كاتالونيالىق سەپاراتيستەر كوشباسشىسى كارلەس پۋچدەمون بولسا، وزەگىن وكىنىش ورتتەيتىنىن ايتادى. ول كاتالونيا پارلامەنتىندە تاۋەلسىزدىك دەكلاراتسياسىن توقتاتۋى ۇلكەن ءبىر قاتەلىك بولعانىن مويىندايدى. دەگەنمەن، ساياسي قۋدالاۋدا جۇرگەن پۋچدەمون العان بەتىنەن قايتار ەمەس.
كارلەس پۋچدەمون، كاتالونيا اكىمشىلىگىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى:
- كاتالونيا ەگەمەندىگى ءۇشىن كۇرەسىپ كەلەدى. بۇگىندە ول يسپانيا رەپرەسسياسىنىڭ سيمۆولىنا اينالدى. ول سونداي- اق قۋعىنعا ءتۇسىپ، تۇتقىنعا الىنعان ساياساتكەرلەر مەن ءوزىنىڭ قۇقىعى ءۇشىن كۇرەسكەندەردىڭ سيمۆولى سانالادى.
وسىلايشا، يسپانيادان ءبولىنىپ شىعۋدى قالايتىندار ءتارتىپ ساقشىلارىمەن قايتا قاقتىعىستى. نارازىلىق شەرۋى تاعى دا قوعامدىق تارتىپسىزدىككە ۇلاستى. رەسمي مادريد بولسا، راديكالداردىڭ ءىس- ارەكەتىنەن ەشتەڭە شىقپايتىنىن، كەرىسىنشە، قوعامنىڭ بەرەكەسىن قاشىردى دەگەندى العا تارتادى.
دجوزەپ بوررەل، يسپانيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى:
- ءبىز ءوز تاراپىمىزدان شيەلەنىس تۋدىرماي، تۇشىمدى ديالوگ قۇرۋعا تىرىسامىز. سونداي- اق اركىم ءوز مىندەتىن دۇرىس اتقارسا دەيمىز. ءتارتىپتىڭ اتى ءتارتىپ. سوندىقتان كاتالونياداعى قوعامدىق تارتىپكە توررا مىرزا باسقاراتىن كاتالونيا اكىمشىلىگى جاۋاپتى.
پەدرو سانچەس، يسپانيا پرەمەر- ءمينيسترى:
- كاتالونيا ساياساتى پارلامەنتكە قايتا ءوتۋى ءتيىس. توررا مىرزا راديكالداردى ىنتالاندىرىپ، ساياسي تۇراقتىلىققا قاۋىپ توندىرمەۋى كەرەك. زورلىق پەن قىسىم كورسەتۋدەن ەش نارسە ونبەيدى.
كاتالونيا ازاماتتارى اڭساعان تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزە مە جوق پا؟ ول ۋاقىت ەنشىسىندە. بەلگىلىسى، بۇل ماسەلەگە نۇكتە قويىلماي، ايماقتا تىنىشتىق ورنامايدى.
www.24.kz
