تۇركىستاننىڭ باس جوسپارى: پرەزيدەنتتىڭ باستاماسىمەن قانداي نىساندار سالىنادى

استانا. قازاقپارات - وتكەن دەمالىس كۇندەرى تۇركىستان قالاسىنا قاتىستى ماڭىزدى قۇجاتتار راسىمدەلدى. مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ تۇركىستانعا ارنايى بارىپ، قالانىڭ باس جوسپارى مەن ارنايى ەكونوميكالىق ايماق تۋرالى ەكى بىردەي جارلىققا سالتاناتتى تۇردە قول قويدى.

 كەڭەسكە ءىرى وتاندىق كاسىپكەرلەر دە شاقىرىلدى. ءبىراق جاي قاتىسۋ ءۇشىن ەمەس. ونى بيزنەسمەندەردىڭ وزدەرى دە سول جەردە عانا ءتۇسىندى. پرەزيدەنت ولاردىڭ اربىرەۋىنە ءبىر- ءبىر نىساننان سالىپ شىعۋدى تاپسىردى. قازاقپارات ءتىلشىسى قالانىڭ باس جوسپارى مەن ارنايى ايماقتىڭ قالاي قۇرىلاتىنىن، سونداي- اق، كىمگە قاي نىساننىڭ قۇرىلىسى جۇكتەلگەنىن ساراپتاپ شىقتى.

شىنى كەرەك، تۇركىستانداعى جيىن ادەتتەگى تارتىپپەن وتەدى دەگەن وي بولدى. ءبىراق پرەزيدەنت كەڭەسكە دەيىن ءىرى ينۆەستورلاردىڭ ءتىزىمىن سۇراتقان كورىنەدى.

ال وتىرىستى اشقاندا: «وسى ۋاقىتقا دەيىن مەملەكەت بيزنەس جاساۋ ءۇشىن، اقشا تابۋ ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسادى. ەندى، سىزدەردەن دە سۇراۋ بار دەگەندەي، قالانىڭ قۇرىلىسىنا قالاي اتسالىسامىز، سول جايىندا سويلەسەمىز»، - دەپ بىردەن ەسكەرتتى.

وسىدان كەيىن پرەمەر- ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى اسقار مامين تۇركىستاننىڭ باس جوسپارىن تانىستىرىپ، مەملەكەت تاراپىنان اتقارىلاتىن شارالاردى ءتۇسىندىردى.

ونىڭ ايتۋىنشا، ەڭ الدىمەن 25 گەكتارعا ينجەنەرلىك جەلىلەر تارتىلادى. سەبەبى ول جەردە وبلىس اكىمدىگى، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اۋماقتىق بولىمشەلەرى، كونگرەسس ورتالىعى جانە «تۇركىستان باس جوسپارى» مەكەمەسى ورنالاسادى. ال تۇركى الەمىنىڭ مادەني جانە رۋحاني ورتالىعى ەكى مىڭنان استام گەكتاردى الىپ وتىر. وندا قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسى، كونە زامان ۇلگىسىندەگى كوشەلەر، ساياباقتار، سونداي- اق، تۇركى مادەنيەتىمەن تانىسۋ ايماعى بولادى.

«2019-2021 -جىلدار ارالىعىندا «نۇرلى جول» مەن «7-20-25» باعدارلامالارى بويىنشا  10000 پاتەر سالىنادى دەگەن جوسپار بار. بۇدان بولەك، حالىقارالىق اۋەجاي مەن اۆتوۆوكزال تۇرعىزىلادى. الداعى ۋاقىتتا جاڭا تەمىرجول ۆوكزالىنىڭ قۇرىلىسىن دا قاراستىراتىن بولامىز»، - دەدى ا. مامين.

 

ال وبلىس باسشىسى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ وسى ۋاقىتقا دەيىن كەلىسىلگەن جوبالاردى جاريالادى. سونىڭ باسىم بولىگى اۋدانداردا اشىلىپ وتىر. ماسەلەن، سايرام اۋدانىندا جيھاز فابريكاسى، سارى اعاشتا ۇلكەن باۋ- باقشا، تولە بي اۋدانىندا قۇس فابريكاسى، تۇلكىباستا دەمالىس ايماعى جۇمىس ىستەي باستادى. الداعى ۋاقىتتا ورداباسى اۋدانىندا مۇناي-حيميا زاۋىتى، سوزاقتا فوسفور زاۋىتى جانە كەنتاۋ قالاسىندا سەمەنت زاۋىتى اشىلادى. تۇركىستاننىڭ وزىندە كۇن ەلەكتر ستانساسى سالىنادى. بۇدان بولەك، بەس جۇلدىزدى ەكى قوناق ءۇي، فيتنەس ورتالىعى سياقتى بىرنەشە نىساندى سالۋ بويىنشا كەلىسىم بار ەكەن.

الايدا مۇنىڭ ءبارى وبلىس ورتالىعى ءۇشىن از بولاتىنى بەلگىلى. سودان مەملەكەت باسشىسى مىنبەرگە ءىرى كاسىپكەرلەر شىعا باستاعاندا ناقتى تاپسىرما بەرۋگە كىرىستى. ماسەلەن، «بازيس- ا» كومپانياسىنىڭ باسشىسى الەكساندر بەلوۆيچ ءوزىنىڭ قۇرىلىس سالاسىنداعى تاجىريبەسى جايىندا ايتىپ جاتقاندا پرەزيدەنت بىردەن ودان تۇركىستاندا قانداي نىسان سالۋعا نيەتتى ەكەنىن سۇرادى. كومپانيا باسشىسى ءسال بوگەلىپ قالدى. وسى كەزدە نۇرسۇلتان نازاربايەۆ: «سىزدەر سپورت جانە مادەني نىسانداردى جاقسى سالاسىزدار عوي. مەن ويلايمىن، بۇل جەرگە تەاتر كەرەك. وعان قاۋقارىڭىز جەتەدى دەپ ويلايمىن. «استانا- وپەرا» سياقتى ۇلكەن تەاتر بولماسا دا، ادەمى تەاتر سالۋ قاجەت. ىشىندە قازاق جانە ورىس تەاترى بولاتىنداي امبەباپ ءبىر تەاتر سالىنعانى دۇرىس شىعار»، - دەدى. «بازيس- ا» كومپانياسىنىڭ باسشىسى كەلىستى.

 

ال تۇركىستان قالاسىنىڭ باس جوسپارىن بەكىتكەننەن كەيىن پرەزيدەنت ينۆەستورلاردىڭ ءتىزىمىن شىعارىپ، كەڭەسكە كەلگەن ءاربىر كومپانياعا جەكە- جەكە تاپسىرما بەردى. اتاپ ايتقاندا، ENRC - تۇركى مۇراجايىن، BI Group - قازاق باتىرلارىنىڭ ورتالىعىن، Highvill Kazakhstan - تۇرعىن ءۇي اۋدانىن، Mabetex Group - اۋرۋحانانى، «قازمۇنايگاز» ۇلتتىق كومپانياسى - ستاديوندى، «قازاقستان تەمىرجولى» ۇلتتىق كومپانياسى - جاستار سارايىن، «KEGOC» - قوجا احمەت ياسساۋيدىڭ شاعىن مۋزەيىن، «قازپوشتا» ا ق - پوشتا بولىمشەسى مەن سيفرلىق كەڭسەنى، Sembol - تۋريزم كوللەدجىن، قازاقتەلەكوم - Smart تەحنولوگيالاردى، ال كاسىپكەر دانيار ءابىلعازين باسسەينى بار جابىق سپورت كەشەنىن الدى.

مەملەكەت باسشىسى كاسىپكەر نۇرلان سماعۇلوۆتى دا تۇرعىزىپ، ءبىر نىساننىڭ قۇرىلىسىن الۋدى ۇسىندى. «سەن بارلىق جەردە سالىپ ءجۇرسىڭ عوي. بۇكىل جەردە - Mega. استاناداعى Mega-نىڭ جارتىسىن سالساڭ دا، بولادى عوي. وسى جەرگە دە ءبىر نىسان سالۋ قاجەت»، - دەپ اتاپ كورسەتتى ن. نازاربايەۆ. كاسىپكەر ن. سماعۇلوۆ تۇركىستاندا كولىك ساتۋعا نيەتتى ەكەنىن جەتكىزدى. وسىعان وراي، ءبىر اۆتوسالون تۇرعىزۋدى ۇسىندى. پرەزيدەنت بولسا، قاجەتتى جوبانى تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمىمەن كەلىسىپ الۋدى تاپسىردى.

«قازاتوم ءوندىرىس» ۇلتتىق كومپانياسى دا ءوز نىسانىن كەلىسىپ سالاتىن بولدى. مەملەكەت باسشىسى ءبارىن ءوز قاعازىنا ءتۇرتىپ الدى. وبلىس باسشىسى دا قالىسقان جوق. ءاربىر ينۆەستوردى جانە وعان جۇكتەلگەن نىساندى بەلگىلەپ وتىردى.

پرەزيدەنت تۇركىستاننىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىن دە اتادى. ونسىز قالانى دامىتۋ مۇمكىن ەمەس. ماسەلەن، جەرگىلىكتى حالىقتىڭ 12 پروتسەنتى عانا كارىزدىك جۇيەگە قوسىلعان. تۇركىستان «باتىس ەۋروپا - باتىس قىتايدىڭ» بويىندا جاتسا دا، قالانىڭ ىشىندە اسفالتتى جولدار تىم از. ق ر ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ ءمينيسترى جەڭىس قاسىمبەكتىڭ ايتۋىنشا، كوشە جولدارىن رەتكە كەلتىرۋ ءۇشىن 51 ميلليارد تەڭگە كەرەك. كەلەسى جىلى 10 ميلليارد تەڭگە بولىنەدى. مينيستر ەكى جارىم جىلدىڭ ىشىندە جول ماسەلەسىن تولىعىمەن شەشۋگە ۋادە بەرىپ وتىر.

«ەكىنشىدەن، سۋ قۇبىرىن تارتۋ قاجەت. بۇدان بولەك، كارىزدىك كوللەكتور كەرەك. ەكەۋىنە 2 ميلليارد تەڭگە كەتەدى. كەلەسى جىلعا ول اقشا بار. سوندىقتان جۇمىستى كوكتەمدە باستاساق، ءبىر جارىم جىلدىڭ ىشىندە تولىعىمەن بىتىرەمىز»، - دەدى ج. قاسىمبەك.

قازىرگى كەزدە قالا اۋماعى -  9700 گەكتار، حالىقتىڭ سانى -  162000 ادام. باس جوسپارعا سايكەس، تۇركىستان  22000 گەكتارعا دەيىن كەڭەيەدى. حالىقتىڭ سانى 2035 -جىلى  350000، ال 2050 -جىلى  500000 ادامعا دەيىن وسەدى دەگەن بولجام بار. دەمەك، سۋ دا، گاز دا، ەلەكتر ەنەرگياسى دا كوپ كەتەدى. وسىعان بايلانىستى «كەنتاۋ- تۇركىستان» سۋ ماگيسترالىنىڭ ەكىنشى جەلىسى سالىنادى. گاز قۇبىرلارى تارتىلىپ، قوسىمشا ەلەكتر ستانسا تۇرعىزىلادى. وسى ورايدا پرەزيدەنتى بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىن كەڭىنەن پايدالانۋدى تاپسىردى. سەبەبى ول جاعانىن تۇركىستاننىڭ اۋا- رايى قولايلى.

«قازىر بۇل جەردە تۇك جوق، اي دالا دەپ وتىرعان شىعارسىزدار. استاناعا بارعاندا سول جاعالاۋ دا تۋرا سونداي بولعان. بۇگىندە ول جەر تانىماستاي وزگەردى. «كوز - قورقاق، قول - باتىر» دەگەن ءسوز بار. كىرىسىپ كەتسەك، ەرتەڭ قانداي قالانى سالىپ شىققانىمىزعا ءوزىمىز دە تاڭعالاتىن بولامىز. بۇنىڭ ءبارى ەل ءۇشىن، قازاق ءۇشىن، قازاقستان ءۇشىن كەرەك. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز - ەكونوميكاسى مىقتى، ساۋلەتتى ءارى زامان تالابىنا ساي قالانى سالۋ. مەن وسىنى جەكە قاداعالايتىن بولامىن. بىزدە استانا مەن الماتىنىڭ قۇرىلىس تاجىريبەسى بار. ەندى، بۇل جەردە ءبىز تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني- مادەني استاناسىن سالايىن دەپ وتىرمىز. تاياۋ ارادا تۇركىستان ۇلكەن قۇرىلىس الاڭىنا اينالادى. وعان بارلىعىمىز اتسالىسۋىمىز قاجەت»، - دەدى ن. نازاربايەۆ.

 كەڭەس كەزىندە مەملەكەت باسشىسى «Turkistan» اتتى ارنايى ەكونوميكالىق ايماق قۇرۋ تۋرالى جارلىققا دا قول قويدى. نەگىزگى ماقسات - ينۆەستيتسيا تارتۋ. ال ينۆەستيتسيا كوپ بولسا، وبلىستىڭ ەكونوميكاسى دا وسەدى. وعان قوسا، تۇركىستان ارقىلى ايماق ارالىق ساۋدانى دامىتۋ جوسپارلانعان. ول ءۇشىن قازاقستان مەن وزبەكستاننىڭ شەكاراسىندا «ورتالىق ازيا» اتتى حالىقارالىق ساۋدا ايماعى اشىلادى.

وسىلايشا، تۇركىستاننىڭ باس جوسپارى بەكىتىلدى. پرەزيدەنت ناقتى باعىت- باعدار بەرىپ، وبلىس ەكونوميكاسىن قالاي دامىتۋ قاجەتتىگىن ءتۇسىندىردى. باستى تالاپ - تۇركىستاننىڭ تاريحي قۇندىلىقتارىن ساقتاي وتىرىپ، اكىمشىلىك- ىسكەرلىك ورتالىعىن قۇرۋ.

«سوسىن قالانى دامىتۋ قورىن دا قۇرعان دۇرىس سياقتى. كىم قولداۋ جاساۋعا دايىن، سول اقشانى اۋدارسىن. سونىمەن، ءبارىن كەلىسىپ الدىق. ەندى، ءبىر- ەكى جىلدا بىتىرەتىن بولساق، تۇركىستان جايناپ شىعا كەلەدى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگى نىق بولسا، ءالى دە تالاي- تالاي قالالاردى سالامىز»، - دەپ اتاپ كورسەتتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.

اۆتور: ارمان اسقاروۆ