بۋددەنبروكتار نەمەسە ءبىر نوبەلدىڭ تاريحى
ونىڭ اعاسى گەنريح مانن دا (1871-1950) بەلگىلى جازۋشى بولعان. 1891 -جىلى بولاشاق «نوبەل» يەگەرىنىڭ اكەسى قايتىس بولادى دا وعان ۇلكەن جەر يەلىگى مۇرا بولىپ قالادى. وسىدان سوڭ جازۋشىنىڭ وتباسى ميۋنحەنگە قونىس اۋدارادى. بالا كەزىنەن ادەبيەتكە قىزىققان توماس العاشقى ادەبيەتتەگى جولىن «كوكتەمدەگى نايزاعاي» اتتى جۋرنال اشۋمەن باستايدى. وسىدان سوڭ اعاسى يەلىك ەتەتىن «ⅩⅩعاسىر ادەبيەتى» باسىلىمىنا ماقالالار جازىپ تۇرادى. اسكەري قىزمەتتەن ورالعان اعالى- ءىنىلى مانندار نوۆەللالار جازىپ باستايدى. ءبىراق بۇل جۇمىستارىنان ناتيجە بولماعاسىن يتالياعا كەتەدى.
ول جەردە توماس 2 جىل ىشىندە «بۋددەنبروكتار. ءبىر وتباسىنىڭ كۇيرەۋ تاريحى» ("Buddenbrooks - Verfall einer Familie") اتتى رومانىن جازادى. ونى 1901 -جىلى كىتاپ ەتىپ شىعارادى. بۇل رومان اۆتورعا ۇلكەن داڭق اكەلەدى. وسىدان سوڭ توماس ماننىڭ «تريستان» ("Tristan") ، «تونيو كرەگەر» ("Tonio Krِger") اتتى تاماشا نوۆەللالارى باسپا بەتىن كورەدى. 1905 -جىلى جازۋشى پروفەسسورلار جانۇياسىندا تاربيەلەنگەن كاتيا پەرسينگحەم ەسىمدى قىزعا ۇيلەنەدى. ولار 6 پەرزەنتتى بولادى. ەڭ قىزىعى، ماننىڭ ءۇش بالاسى - ەريكا، كلاۋس جانە گولولار اكەسىنىڭ جولىن قۋىپ جازۋشى بولادى. «ۆەنەتسياداعى ءولىم» (Der Tod in Venedig, 1912) نوۆەللاسىندا جازۋشى گۋستاۆ اشەنباح دەيتىن كەيىپكەردىڭ جالىندى ماحابباتىن باياندايدى. ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە مانن سوعىستى جاقتايدى. بۇل سوعىسقا ءتىس- تىرناعىمەن قارسى ساياساتكەر اعاسىنا ۇنامايدى. 1922 -جىلى عانا ەكەۋى قايتا تاتۋلاسىپ، ناتيجەسىندە توماس ساياسي كوزقاراسىن وزگەرتىپ، فاشيزمگە قارسى تۇرادى.
1912 -جىلى توماس مانن ايەلى ەمدەلىپ جاتقان داۆوس شيپاجايىنا بارادى. ول جەردە ءوزىنىڭ دە قۇرت اۋرۋىنا شالدىققانىن بەلگىلى بولادى. ەمدەلە ءجۇرىپ، ءوزى سياقتى شيپاجايعا ەمدەلۋگە كەلگەن گانس كاستروپ اتتى كەيىپكەردىڭ باستان كەشكەندەرىن سۋرەتتەيتىن «سيقىرلى تاۋ» ("Der Zauberberg") رومانىن جازىپ، 1924 -جىلى جاريالايدى. 1929 -جىلى توماس مانن دەبيۋتتىك "بۋددەنبروكتار رومانى ءۇشىن" شۆەد اكادەميكتەرى تاراپىنان "نوبەل" سىيلىعىنا لايىق دەپ تابىلادى. وسىدان سوڭ جازۋشى ەۋروپادا جانە باسقا ەلدەردە دە قاتتى تانىمالدىلىققا يە بولىپ، ناسيحاتتالا باستايدى. 1933 -جىلى گەرمانيانىڭ سول كەزدەگى ساياسي جاعدايى مەن ۇكىمەت باسىنا گيتلەر كەلگەندىگى سەبەپتى شەت ەلگە كەتىپ، شۆەتسياعا قونىس اۋدارادى.
1938 -جىلى ا ق ش- قا كەتىپ، 1944 -جىلى امەريكا ازاماتتىعىن الادى. سوعىستان سوڭ دا وتانىنا ورالمايدى. توماس 1926-1943 -جىلدارى شەتەلدە ءجۇرىپ «يوسيف جانە ونىڭ باۋىرلارى» اتتى تەترالوگياسىن اياقتايدى. ول ءوزىنىڭ شىعارماشىلىعىندا گەتەنىڭ ءداستۇرىن ساقتاۋعا تىرىسادى. بۇل "ۆەيمارداعى لوتتو" (1939) ، «ۆەرتەرا»، «دارىگەر فاۋستوس» (1947) سياقتى شىعارمالارىندا ايقىن كورىنىس تاپقان. 1952 -جىلى توماس امەريكادان دا كوشىپ، قايتىپ شۆەتسياعا كەلەدى. جازۋشىنىڭ ەۋروپاعا ورالۋىن كوپتەگەن ادەبيەتتانۋشىلار ونىڭ ءوز وتانىن ساعىنعانىمەن بايلانىستىرادى. راسىندا دا ول وتانىنا ورالۋدى اڭسادى. ءبىراق ءفاشيزمدى ناسيحاتتاعان ساياساتتىڭ قۇربانى بولعان گەرمانيانى كورۋ وعان اۋىر ءتيدى. 1949 -جىلعى گەتە مەرەيتويىنا بايلانىستى گەرمانياعا كەلىپ، ونىڭ باتىس جانە شىعىس جاعىندا دا بولادى.
توماس مانن ارادا التى جىل وتكەسىن قارىن قاتەرلى ىسىگىنەن 80 جاسىندا ومىردەن وتەدى. توماس ماننىڭ قازاق تىلىندە شىققان «بۋددەنبروكتار» رومانى تۋرالى فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى قارلىعاش بايتاناسوۆا: «توماس مانن نەمىس گۋمانيزمىنىڭ مۇراگەرى ءارى ونىڭ جالعاستىرۋشىسى بولا وتىرىپ، ۋاقىتتىڭ ىقپالىمەن بەيبىت ءومىر جانە جارقىن بولاشاق ءۇشىن، قوعامنىڭ جاڭارۋى ءۇشىن تالماي كۇرەسە ءبىلدى. ءسويتىپ ۇلى سۋرەتكەردىڭ تاعىلىمدى قىزمەتىنىڭ، ىزدەنىسكە تولى شىعارماشىلىعىنىڭ باستاۋى «بۋددەنبروكتار» رومانى بولىپ قالدى»، - دەيدى.
Massaget.kz
