شەتەل اسقان بىلىكتى مامانداردى قايتارۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

استانا. قازاقپارات - گەرمانيانىڭ بيلەفەلد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى توماس فايتس وزگە مەملەكەتكە كەتكەن بىلىكتى مامانداردى قايتارۋ بويىنشا كەڭەس بەردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

«ەميگراتسيا (ەلدەن كوشىپ كەتۋ) ورتا ەلدەردە عانا ەمەس، دامىعان مەملەكەتتەردە دە بايقالاتىن ءۇردىس. وتكەن عاسىردىڭ 50-60 جىلدارى تايۆان جاستارى ا ق ش- تا مەديتسينا بويىنشا ءبىلىم الىپ، سوندا قالعان ەدى. ءبىراق، 1970-جىلدارى بىلىكتى دارىگەرلەر وتانىنا ورالدى. گەرمانيا دا بىرنەشە جىل بۇرىن جوعارى ءبىلىمدى ازاماتتاردىڭ ا ق ش- قا كوشىپ جاتقانىن ايتىپ، دابىل قاققان بولاتىن. ءبىراق، فەدەرالدىق ينستيتۋت جۇرگىزگەن زەرتتەۋ ناتيجەسىندە ا ق ش- قا كەتكەندەردىڭ %80 بەس جىلدا قايتا ورالعانىن بىلدىك. ياعني، بۇل ماسەلە مۇقيات زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى. اقىلدى ازاماتتاردىڭ شەتەل اسىپ كەتۋى دەپ ايتۋعا ەرتە»، - دەدى پروفەسسور ل. ن. گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وتكەن «ميگراتسيا: جاڭا ۇردىستەر مەن باعىتتار» دوڭگەلەك ۇستەلىندە.

پروفەسسوردىڭ ايتۋىنشا، شەتەل اسقان بىلىكتى مامانداردىڭ قايتىپ ورالۋى مەملەكەتتىڭ وزىنە بايلانىستى. ول ءۇشىن ماماندارعا جاعداي جاساپ، ەڭبەك تالاپتارىن بارىنشا ىڭعايلى ەتۋى كەرەك.

«مۇندا بىلىكتى مامانداردىڭ اينالىمى (تسيركۋلياتسيا موزگوۆ) ماسەلەسى دە بار. ماسەلەن، كانادالىق دارىگەرلەر جايلى ءومىر ىزدەپ، ا ق ش- قا كوشەدى. ولاردىڭ ورنىن وڭتۇستىك افريكالىق دارىگەرلەر باسادى. وڭتۇستىك افريكاعا مالاۆيدەن دارىگەرلەر اۋىسادى. ال مالاۆيدەگى دارىگەرلەر ورنىنا ەشكىم بارمايدى. ياعني، دامىعان ەلدەر كەتكەن ماماندار ورنىن وپ-وڭاي تولىقتىرادى. ال جاعدايى تومەن ەلدەر مامان دايىنداپ، ولاردى سىرتقا جىبەرىپ، شىعىنعا ۇشىرايدى. ەڭ باستىسى، مەملەكەتتەر وسى تىزبەكتە قاي ورىندا تۇرعانىن انىقتاۋى كەرەك»، - دەدى توماس فايتس.

ايتا كەتەيىك، ەرتەڭ استانادا كونراد ادەناۋەر قوردىڭ قازاقستانداعى وكىلدىگى مەن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى «قازاقستان مەن گەرمانيانىڭ ينتەگراتسيالىق ساياساتى. سالىستىرمالى ساراپتاما» تاقىرىبىندا حالىقارالىق كونفەرەنسيا وتكىزەدى.