شال اقىننىڭ ءبىر كۇيى
«وۋ، جيەن نازارى كۇشتى، رەنجىتپەڭدەر، قازان كوتەرىڭدەر» دەپ مەن كەلگەن سايىن ماڭدايىمنان يىسكەيتىن. ونىڭ ۇستىنە «جىگىتتىڭ جاقسىسى - ناعاشىدان» دەمەكشى، دومبىرا تارتۋ ونەرى ول كىسىدەن بىزگە دە جۇققاندىقتان، جانىنا ەرەكشە تارتاتىن.
ۇمىتپاسام، وتكەن عاسىردىڭ جەتپىسىنشى جىلدارى بولۋ كەرەك. بىردە سەرگەيەۆ اۋدانىنا (قازىر شال اقىن) قاراستى قازاق ەلدى مەكەندەرىن ارالاپ قايتۋعا بەكىندىم. ونداعى ويىم - ەسىمدەرى ۇمىتىلىپ بارا جاتقان جەرگىلىكتى كۇيشى- كومپوزيتورلاردىڭ شىعارمالارىن جيناۋ، نوتاعا ءتۇسىرۋ. ساپار بارىسىندا جولاي ناعاشىم تۇراتىن كەڭەس اۋىلىنا سوقتىم. حال- جاعدايىمدى تاپتىشتەپ سۇراپ بولعاننان كەيىن اڭگىمە اۋانى كۇي، كۇيشىلىك جايىنا قاراي ويىستى. بۇگىنگى جاستاردىڭ دومبىرا قاعىسى وزگەشەلەۋ. ءبىراق ارالارىندا كۇيدى بۇزىپ تارتاتىندارى دا كەزدەسەدى. اعا بۋىن سالىپ كەتكەن داستۇرگە قيانات جاساۋعا بولمايدى، دەي كەلىپ تارعىل بۇقانىڭ «شوككەن نار» ، «تەرىسقاقپاي» ، «كوك جورعا» كۇيلەرىن ناقىشىنا كەلتىرىپ ورىنداپ بەردى. مەن دە ناعاشىمنىڭ ءسۇيىپ تىڭدايتىن بىرنەشە كۇيلەرىن ورىنداپ، ءوز دومبىرامدى ۇسىنىپ ەدىم، العىسى كەلمەگەندەي تارتىنشاقتاي بەردى. سوسىن مەسەلىمدى قايتارعىسى كەلمەدى بىلەم، ءبىراز شەرتىپ وتىردى. پەرنەسى كوپ ەكەن. مەنىڭ جۋان ساۋساقتارىما كونە قويماس، دەپ قايتارىپ بەردى. مەن دە جيەندىك ەركەلىك مىنەزىمە باسىپ، كەرەكسىز پولۋتون پەرنەلەرىن قىسقارتىپ، قايتا ۇسىندىم. سول- اق ەكەن، مەن ەستىمەگەن ءبىر كۇيدى توگىلدىرە جونەلدى. كوزىمدى جۇمىپ، دەمىمدى ىشكە تارتىپ، ەلتىپ وتىرمىن. قوس ىشەكتى قارا دومبىرانىڭ قوڭىر ءۇنىن تىڭداي بەرگىڭ كەلەدى. كۇيدى اياقتاپ بولعان سوڭ «شال اقىننىڭ ارناۋى» عوي دەدى ەلەۋسىزدەۋ عانا. شال دەگەن ەسىم بولادى ەكەن- اۋ دەگەن تاڭدانىسىمدى سەزىپ قويدى بىلەم، اڭگىمە ايتار كەزدەگى ادەتىمەن بار دەنەسىمەن ماعان بۇرىلا قاراپ، قارشاداي تىلەۋكەنىڭ جاسىنان سوزگە جۇيرىكتىگىنە، شەشەندىگىنە، ءتىلىنىڭ ءدىلمارلىعى مەن تابان استى ايتقىشتىعىنا قاراپ جەڭگەلەرى ءاجۋالاپ «شال» اتاپ كەتكەنىن ءتۇسىندىردى.
كۇي اقىلىنا اجارى كەلىسكەن كۇلىمجان ەسىمدى بالدىزىنا ارنالعان دەسەدى. ەكەۋىنىڭ ءوزارا ايتىسىن دا ءبىلۋشى ەدىم. جاستىڭ ۇلعايعانى، جادىنىڭ كەمىگەنى عوي، ۇمىتىپپىن، دەدى. «شال اقىننىڭ ارناۋىن» زاماتتا ۇيرەنىپ العانىممەن، اراعا جىلدار سالىپ نوتاعا ءتۇسىردىم. بوزبالانىڭ سۇلۋ ارۋعا دەگەن ەرەك سەزىمىن دومبىرا ۇنىمەن جەتكىزە بىلگەن شال قۇلەكە ۇلىنىڭ ابىلايدىڭ زامانداسى، توكپە اقىن ەكەنىن ءبىلىپ كەلسەك، ەندى كۇيشىلىك ونەرىن جاڭا قىرىنان تانىتۋدىڭ العاشقى تارتۋى بولسىن دەگەن ۇمىتپەن شاكىرتتەرىمە ۇيرەتىپ ءجۇرمىن. ءوز ولەڭدەرىن دومبىرامەن جىرعا قوسقان بابامىزدىڭ كۇيشىلىك دارىنى ءبىر شىعارمامەن عانا شەكتەلىپ قالماسا كەرەك. ىندەتە زەرتتەي بىلسە، تابىلىپ قالۋى عاجاپ ەمەس.
سەرىكباي قۇسايىنوۆ، كۇيشى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى
«ەگەمەن قازاقستان»
