بالاڭىز وقۋدا وزات بولۋى ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

  استانا. قازاقپارات - عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، اتا- اناسى مەكتەپتە وزات وقىعان بالالاردىڭ جاقسى باعا الۋعا مۇمكىندىگى مول. دەسە دە بالانىڭ مەكتەپتەگى جەتىستىگىندە گەن مەن اقىل- پاراساتتىڭ ءرولى ايتارلىقتاي ماڭىزدى بولماي شىقتى.

بۇل تۋرالى ريا نوۆوستيگە سىلتەمە جاساپ Stan.kz حابارلايدى.

«دۇرىس گەندەر» مەن ولاردىڭ باعاعا اسەرى

ەكى جىل بۇرىن Nature جۋرنالىندا جاريالانعان ماقالادا اۆتورلار بىلىمگە قۇشتارلىققا جاۋاپ بەرەتىن د ن ق بولىگىن انىقتاعانىن مالىمدەگەن ەدى. عالىمدار ادامنىڭ دنق- سىنىڭ ءبىلىم الۋ قابىلەتىن ارەس ەتەدى دەپ بولجانعان 74 اۋماعىن تەكسەرگەن.

وسى ورايدا انىقتالعان گەنەتيكالىق نۇسقالاردىڭ باسىم بولىگى گەنومنىڭ ەرەسەك ادامدا بەلسەندى ەمەس بولىپ تابىلاتىن اۋماعىندا ورنالاسقان. ولار ءسابيدىڭ قۇرساقتاعى دامۋ ساتىسىمەن بايلانىستى بولعاندىقتان، ءسابي دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن الدەنەنى وزگەرتۋ مۇمكىن ەمەس. الايدا تابىلعان نۇسقالار ۇلگەرىم دەڭگەيىندەگى ازداعان ەرەكشەلىككە جاۋاپ بەرەدى. دەسە دە بۇل 1 پايىزدان اسپايدى. مىسالى، «دۇرىس گەندى» ادامدار تۇيسىنگەن ءبىلىمدى «جاقسى گەنى» جوق ادامدارعا مەڭگەرۋ ءۇشىن شامامەن 2 اي ۋاقىت كەرەك ەكەن.

ماقالا اۆتورلارىنىڭ سوزىنشە، د ن ق- نىڭ اتالاعان بولىگىن «ءبىلىم گەنى» دەپ اتاۋعا بولمايدى. ءتۇرلى زەرتتەۋگە قاراعاندا، مەكتەپ وقۋشىسىنىڭ باعاسىنا قورشاعان ورتاسىنىڭ اسەرى از ەمەس.

وزات وقۋشىنىڭ اتا- اناسى قانداي بولۋى كەرەك

گەندەر مەن قورشاعان ورتانىڭ اسەرىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن، ءار ءتۇرلى وتباسىندا وسكەن ەگىزدەردىڭ قاتىسۋىمەن كولەمدى زەرتتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ كەرەك. الايدا مۇنداي ەگىزدەر سانى وتە از.

ۇلىبريتانيالىق عالىمدار  6653 ەگىزدىڭ اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزىپ، اتادان بالاعا اقىل- پاراساتتان گورى، ۇلگەرىمى كوبىرەك بەرىلەتىنىن انىقتاعان. بۇل كورسەتكىش شامامەن 62 پايىزدى قۇرادى.

ياعني وقۋدا وزات بولعان اتا- انانىڭ بالالارى ۇشتىككە وقىعان اتا- انانىڭ پەرزەنتتەرىنە قاراعاندا جاقسىراق وقيتىن بولادى. سونداي- اق، مۇندا بالانىڭ قابىلەتىنىڭ ماڭىزى جوق. بۇل جەردە بالانىڭ جەكە قاسيەتتەرى، ءتارتىبى مەن ءوزىن ۇستاي ءبىلۋى ايتارلىقتاي ماڭىزدى ءرول اتقارادى. وعان قوسا وقۋشىنىڭ مەكتەپتەگى جەتىستىگى ۇيدەگى جانە مەكتەپتەگى جاعدايعا، ءوزىنىڭ حال- احۋالىنا دي بايلانىستى.

وسىلايشا جاقسى وتباسىندا وسكەن بالالار ەرتە دامىتۋ جانە مەكتەپكە دايىندىق كۋرستارىنا بارماسا دا، وقۋدى، ساناۋدى ەرتە ۇيرەنەدى. بۇل ا ق ش عالىمدارىنىڭ پىكىرى.

بىرنەشە زەرتتەۋدىڭ ناتيجەسى بويىنشا، بالانىڭ مەكتەپتەگى باعاسىنىڭ دەڭگەيىندە وتباسىنداعى جاعداي شەشۋشى فاكتور بولىپ تابىلادى. شۆەد عالىمدارى انىقتاعانداي، اتا- اناسى ءجيى كۇيزەلىسكە تۇسەتىن بالالار جاقسى وتباسىندا تاربيەلەنگەن سىنىپتاستارىنا قاراعاندا ناشار وقيدى. سونىمەن قاتار مۇنىڭ كەرىسىنشە جاعى - مەكتەپتەگى تومەن باعا پسيحيكالىق بۇزىلىستاردىڭ دامۋ جانە بولاشاقتا سۋيتسيد جاساۋعا تالپىنۋ قاتەرىمەن بايلانىستى.

عالىمدار تۇسىندىرگەندەي، مەكتەپتەگى تومەن باعا تۇلەكتەرگە جاقسى وقۋ ورنىنا تۇسۋگە كەدەرگى كەلتىرىپ، ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن تومەندەتەدى.

ال مەكتەپتە جاقسى وقىعاندار ادەتتە ۇزاق ءومىر سۇرەدى. 55 جىل بويى شوتلانديالىقتار توبىن باقىلاعان ۇلىبريتانيالىق عالىمدار مەكتەپتە ۇزدىك وقىعانداردىڭ 92 پايىزى 65 جاسقا دەيىن ءومىر سۇرگەنىن انىقتاعان. ال ۇلگەرىمى تومەن ءارى ءتارتىبى ناشار بولعانداردىڭ توبىندا 83 پايىزى وسى جاسقا جەتكەن.

قىزدار قانشالىقتى كوپ بولسا، سونشالىقتى جاقسى

 

سونىمەن قاتار سىنىپتا قىزدار قانشالىقتى كوپ بولسا، ۇلداردىڭ سونشالىقتى جاقسى وقيتىنى انىقتالعان.

عالىمدار الەمنىڭ 33 ەلىندەگى 280 مىڭ وقۋشىنىڭ مالىمەتىن تەكسەرىپ، قىزداردىڭ ۇلگەرىمىنە اتا- اناسىنىڭ بىلىمدىلىگىنىڭ دەڭگەيى اسەر ەتەتىنىن انىقتاعان. ال ۇلداردىڭ وقۋ ۇلگەرىمىنە سىنىپتاس قىزداردىڭ سانى ىقپال ەتەتىن بولىپ شىقتى. ەگەر سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ 60 پايىزدان استامى قىزدار بولسا، وندا ولاردىڭ وقۋ ۇلگەرىمى ءبىر جارىم ەسە ارتادى.

Stan.kz