سىڭعىرلى سازدىڭ ساندۋعاشى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ
تاريحتان سىر شەرتەتىن تارباعاتايداعى قىزىل ءۇي - «تارباعاتاي اقپارات» سايتى
قىتايدىڭ قازاقتار قونىستانعان تارباعاتاي ايماعىندا وتكەننىڭ وشپەس بەلگىسىندەي، تاريحتان سىر شەرتەتىن «تارباعاتاي قىزىل ءۇي مۇراجايى» دەپ اتالاتىن ەرەكشە تاريحي- مادەني كەشەن بار، دەپ جازادى kztcxw.cc سايتى.
اتالعان اقپارات قۇرالىنىڭ جازۋىنشا، «تارباعاتاي قىزىل ءۇي مۇراجايى» كەشەنى قىتايدىڭ ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنا قاراستى تارباعاتاي ايماعىنىڭ ورتالىعى شاۋەشەك قالاسىندا ورنالاسقان. بۇل نىسان شاۋەشەك قالاسىنداعى عاسىردان استام تاريحى بار ەرەكشە قۇرىلىس سانالادى. اتالعان كەشەن قىتايدا شين پاتشالىعى (مانجۋر) تىزگىن ۇستاپ تۇرعان 1910 -جىلى باستاپ سالىنىپ، 1914 جىلى پايدالانۋعا بەرىلگەن. قۇرىلىستى رەسەيدىڭ قازان قالاسىنان كەلگەن تاتار ساۋداگەرى رامازان چانىشەۆ سالدىرعان. «تارباعاتاي قىزىل ءۇيى» مەن ونىڭ ىشكى اۋلاسىنىڭ جالپى اۋماعى - 3916.6 شارشى مەتر، نەگىزگى قۇرىلىس اۋماعى 1068.54 شارشى مەتر بولعان.
«تارباعاتاي قىزىل ءۇيىنىڭ» جازىقتىق سىزباسى «L» ءارپى فورماسىندا بولىپ، جيىنى 16 بولمەدەن تۇرادى. نىساننىڭ توبەسى جاسىل ءتۇستى قاڭىلتىرمەن قاپتالعان، قابىرعاسى كۇيدىرىلگەن قىزىل كىرپىشپەن قالانىپ، قىزىل تۇسپەن بويالعاندىقتان قىزىل ءۇي دەپ اتالعان. «تارباعاتاي قىزىل ءۇيى» 2006 -جىلى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قورعايتىن ماڭىزدى مادەني مۇراسى بولىپ تانىلعان. قازىرگى كۇنى تاريحي كەشەننىڭ ءىشى مۋزەيگە اينالىپ، وندا 7900 ءتۇرلى مادەني مۇرا قويىلعان. تارباعاتايدىڭ مادەنيەتى مەن تاريحىنان سىر شەرتەتىن نىساندا وسىناۋ ايماتىڭ ءار جەرىنەن تابىلعان تاريحي- مادەني بۇيىمدار مەن ۇلتتىق سالت- ءداستۇردى تانىتاتىن زاتتار ساقتالعان. «تارباعاتاي قىزىل ءۇي» مۋزەيى شاۋەشەك قالاسىنا كەلگەن تۋريستەردىڭ ءجيى باس سۇعاتىن جانە ارنايى ىزدەپ كەلىپ كورەتىن ورتالىعى بولىپ سانالادى»، - دەپ جازادى «تارباعاتاي اقپارات» سايتى.
قىتاي بيلىگى بايان-ولگەي ايماعىنا 1 ميلليون يۋان بولەدى - KAZNEWS
ق ح ر-نىڭ ۇكىمەتى موڭعوليانىڭ بايان- ولگەي ايماعىنا 1 ميلليون يۋان بولەتىن بولدى. بۇل تۋرالى ايماق اكىمى عىلىمحان ءايىپ ۇلى حابارلادى، دەپ جازادى KAZNEWS اقپاراتتىق پورتالى.
«ق ح ر- نىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ۋاڭ ي موڭعولياداعى ءىس-ساپارى اياسىندا ەلدىڭ باتىس زوناسىندا ورنالاسقان 5-ايماقتىڭ اكىمدەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزگەن. كەزدەسۋ بارىسىندا ۋاڭ ي بايان- ولگەي ايماعىنا 1 ميلليون يۋاننىڭ كومەگىن كورسەتەتىنى تۋرالى مالىمدەگەن. سونىمەن قاتار، ۋۆس، حوۆد، زاۆحان، گوۆ- التاي ايماقتارىنا دا 1 ميلليون يۋان بەرەتىنىن ايتقان. بۇل قارجى ايماقتىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىن شەشۋگە جۇمسالماق. كەزدەسۋگە موڭعوليا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى د. سوگتبااتار، قارجى ءمينيسترى چ. ءحۇرەلبااتار قاتىسىپ، تاراپتار ەت ەكسپورتىن جانداندىرۋ، كەدەندىك بەكەتتەردىڭ وتكىزۋ مۇمكىندىگىن ارتتىرۋ، وڭىرلىك ارىپتەستىكتى جاڭا ساتىعا كوتەرۋ تۋرالى پىكىر الماستى»، - دەپ جازادى اتالعان باق.
سىڭعىرلى سازدىڭ ساندۋعاشى ءزىلاش ءمۇتالىپ قىزى - قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» (CNR)
قىتايلىق kazakcnr.com سايتىندا قۋاندىق كوبەن ۇلىنىڭ قىتايداعى قانداستارىمىزدىڭ اراسىنان شىققان بەلگىلى ءانشى ءزىلاش ءمۇتالىپ قىزىنىڭ ونەر جولى تۋرالى جازعان «سىڭعىرلى سازدىڭ ساندۋعاشى» اتتى ماقالاسى جارىق كوردى.
اتالعان ماقالانىڭ مالىمەتىنشە، ءزىلاش ءمۇتالىپ قىزى - 1975 -جىلى قىتايداعى ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ورتالىعى قۇلجا قالاسىندا تۋعان. قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىق ءارتيسى، قازاق كينو ونەرىنىڭ جارىق جۇلدىزى ءمۇتالىپ ءابدىراحمان ۇلىنىڭ شاڭىراعىندا تۋىپ-وسكەن ءزىلاشتىڭ كوزىن اشىپ كورگەنى ساحنا، تىڭداعانى حالىق ءانى بولعان.
ول 1992 -جىلى شىنجاڭ ۇلتتىق پەداگوگيكالىق كوللەدجىنە مۋزىكا ماماندىعى بويىنشا وقۋعا تۇسەدى. 1994 جىلى ستۋدەنت ءزىلاش ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى ۇيىمداستىرعان ءان بايقاۋىندا، ابايدىڭ «جەلسىز تۇندە جارىق اي» ءانىن تامىلجىتا شىرقاپ، باس جۇلدەنى جەڭىپ الادى. ءزىلاش ءمۇتالىپ قىزى تىڭدارمان قاۋىمعا «اقمارال سۇلۋ، ەركەم- اي»، «ال قىزىل تاس»، «گۇلسارا»، «اق كويلەك»، «كوكوزەن»، «تۇيمەلى-اي»، «قوس كۇرەڭ» سەكىلدى حالىق اندەرىن شەبەر ورىنداۋشى رەتىندە كەڭىنەن تانىلعان. سونداي-اق، وسى حالىق اندەرى «گۇلسارا»، «اق كويلەك» جانە اپپاق مايتابان قىزىنىڭ «كوك وزەن» سياقتى اندەرگە بەينەبايان ءتۇسىرىپ، كوپشىلىككە ۇسىنعان.
«ءان - كوڭىلدىڭ اجارى» دەپ اسقاق داۋىستى سال-سەرىسىن، اسەم اۋەندى ۇل-قىزدارىن قادىرلەيتىن حالىقتىڭ ۇرپاعىمىز. سۇلۋ سازى تابيعاتىمەن بىتە قايناسقان قازاق اندەرى عاجايىپ سۇلۋلىعىمەن، تەرەڭدىگىمەن قىمبات. بۇگىنگى كۇنى سول قازىنالى ونەردىڭ قادىرىن تۇسىنەتىن، ەستى تىڭدارماننىڭ نازارىندا ءانشى ءزىلاش ءمۇتالىپ قىزىنىڭ ورنى بولەك.
ول 1999 -جىلى قىتايدىڭ جىجياڭ ولكەسىندە وتكەن رەسپۋبليكالىق ءان بايقاۋىندا جۇلدەگەر اتانسا، 2007 -جىلى حاينان تەلەارناسى مەن شىنجاڭ تەلەارناسى بىرىگىپ وتكىزگەن قىتاي جاڭا جىلىن قارسى الۋ مەرەكەلىك كونسەرتىندە حالىق ءانى «قاماجايدى» ورىنداپ تىڭدارماننىڭ ەرەكشە ىقىلاسىنا بولەنەدى. ال 2008 -جىلى شىنجىن قالاسىندا گونكونگ، شىنجاڭ، تيبەت تەلەارنالارىنىڭ بىرىگىپ وتكىزگەن كونسەرتىندە «حايناننىڭ بۇلتى» اتتى قىتاي تىلىندەگى ءاندى دە جوعارى دەڭگەيدە ورىنداپ جۇرتتى تالانتىمەن ءتانتى ەتەدى. ول بۇدان باسقادا كوپتەگەن ونەر بايگەسىنە قاتىسىپ، سان مارتە جۇلدەگەر اتانىپ، ءتۇرلى ماراپات، سىيلىقتاردى يەلەنگەن.
«ءزىلاش ءمۇتالىپ قىزى باۋىرىڭدى بالقىتاتىن، جۇرەگىڭدى تولقىتاتىن تاماشا ءانشى. اسىرەسە، ول ورىنداعان «قوس كۇرەڭ»، «تۇيمەلى-اي» سەكىلدى حالىق اندەرى كوپشىلىكتىڭ جالىقپاي تىڭدايتىن اۋەنىنە اينالدى. شولپان جۇلدىزدىڭ نۇرى ءارقاشان جارىق بولاتىندىعى سياقتى، ءانشىنىڭ الداعى ونەر جولى دا ۇزارعان سايىن ايشىقتى بولارى ءسوزسىز. اسەم داۋىسىمەن، اسەرلى ورىنداۋ شەبەرلىگىمەن ءوز بيىگىن جاراتقان ساحنا ساڭلاعىنىڭ ۇشار تۇعىرى بەرىك، قالىقتار اسپانى بيىك بولسىن!»، - دەپ تۇيىندەيدى اۆتور ماقالاسىن.
بۇلبۇل مۇرات قىزى جاكارتاداعى ازيا ويىندارىندا شەبەرلىگىمەن كوزگە ءتۇستى - KAZNEWS
يندونەزيا استاناسى جاكارتا قالاسىندا ءوتىپ جاتقان XVIII جازعى ازيا ويىندارىندا قانداسىمىز، باسكەتبولشى بۇلبۇل مۇرات قىزى شەبەرلىگىمەن كوزگە ءتۇستى، دەپ حابارلايدى KAZNEWS اقپاراتتىق پورتالى.
«ازيا ويىندارىندا كەزدەسكەن موڭعوليا ەلىنىڭ باسكەتبولشى قىزدارى مەن گونكونگتىڭ قىزدار قۇراماسى جارىس كورىگىن قىزدىردى. قىزىق بولعاندا بۇرىن-سوڭدى مۇنداي ۇلكەن دودادا بيىكتەن كورىنە بەرمەيتىن موڭعوليالىق ارۋلار 83:79 ەسەبىمەن جەتى ميلليون تۇرعىنى بار الەمنىڭ ەڭ باي شاھارىنىڭ كومانداسىن جەڭىپ كەتتى.
بۇل وقيعا موڭعول ەلىندە ۇلكەن سەنساتسياعا تەلىنىپ، كومانداعا جەڭىس سىيلاعان شەبەر باسكەتبولشى قازاق ارۋى بۇلبۇل مۇرات قىزى تۋرالى جاڭالىق موڭعول ەلىنىڭ اسپانىندا جاڭعىرىپ تۇر. ونى سپورت سۇيەر قاۋىم «جاكارتادا جانعان جۇلدىز» دەپ باعالاۋدا. بۇلبۇل شەڭبەرگە دوپتى الىستان 8 رەت ءدال ءتۇسىرىپ، وزگە دە ارەكەتتەرىمەن كومانداسىنا 37 ۇپاي الىپ بەرگەن. بۇل جەكە ويىنشى ءۇشىن ۇلكەن جەتىستىك. بۇلبۇل قارىنداسىمىز 1995 -جىلى 11 -قاراشادا ۇلان-باتىر ىرگەسىندەگى نالايقى كەنتىندە دۇنيەگە كەلگەن. بويى - 165 س م، سالماعى - 58 كەلى. بۇعان دەيىن بىرنەشە حالىقارالىق جارىستاردا توپ جارىپ، 2016 -جىلى قۇرلىقتىق ستۋدەنتتەر ليگاسىنىڭ قولا مەدال يەگەرى اتانعان»، - دەپ جازادى KAZNEWS پورتالى.
تۇركيا پرەزيدەنتى ەردوعان قىرعىزستانعا اتتانادى - TRT
تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان رەسمي كەزدەسۋلەر جۇرگىزۋ جانە تۇرىك كەڭەسىنىڭ سامميتىنە قاتىسۋ ماقساتىمەن 1-3 -قىركۇيەك كۇندەرىندە قىرعىزستاندا بولادى، دەپ حابارلايدى تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى.
«پرەزيدەنتتىڭ باسپا ءسوز ورتالىعىنىڭ حابارلاماسىنا قاراعاندا، ەردوعان ساپار اياسىندا بىشكەكتە قىرعىزستان پرەزيدەنتى سوورونباي جەەنبەكوۆپەن كەزدەسەدى. ارتىنان تۇركيا مەن قىرعىزستان جوعارى دەڭگەيدەگى ستراتەگيالىق ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ ءتورتىنشى جينالىسى وتكىزىلەدى. ەردوعان قىرعىزستان ساپارىنىڭ ەكىنشى كۇنىندە ىستىقكول ايماعىندا شولپان-اتا قالاسىندا وتەتىن 3- بۇكىلالەمدىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ اشىلۋ راسىمىنە جانە تۇرىك كەڭەسىنىڭ سامميتىنە قاتىسادى»، - دەپ جازادى اتالعان باق.
دالاسىندا ارقارى جۋساعان كيەلى مەكەن - تيانشاننەت
قىتايدىڭ شىنجاڭ ولكەسى بۇراتالا موڭعول اۆتونوميالى وبلىسىندا مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ەرەكشە قورعالاتىن دالانىڭ قوڭىر اڭى تاۋ ارقارى مەكەن ەتەدى، دەپ جازادى «تيانشاننەت» اقپاراتتىق پورتالى.
كۇز مەزگىلى جەتىسىمەن، باتىس تيانشان تاۋىنىڭ بوكتەرىندە تاۋەشكى، بارىس، ارقار، بۇعى سياقتى مەملەكەتتىڭ «قىزىل كىتابىنا» ەنگەن، ەرەكشە قورعالاتىن حايۋاناتتار بوي كورسەتە باستاعان. قىتايلىق «تيانشاننەت» پورتالى وسى تاۋ ارقارىن تاسپالاعان فوتورەپورتاج جاريالادى.
اۆتورى: باقىتجول كاكەش
