كونستيتۋتسيا مەملەكەتىمىزدى قالىپتاستىرعان نەگىزگى زاڭعا اينالدى - ق ر پرەزيدەنتى
مەملەكەت باسشىسى قازاقستانعا كەلىپ، كونستيتۋتسيا كۇنىن بىرگە مەرەكەلەگەنى ءۇشىن جيىنعا قاتىسۋشىلارعا ريزاشىلىق ءبىلدىردى، سونداي- اق كوپتەگەن حالىقارالىق ساراپشىلار قاتىسقان بۇل كونفەرەنسيا قۇقىقتىق مەملەكەت قۇرۋ جونىندە ءىلىم- ءبىلىم الماسۋعا زور مۇمكىندىك بەرگەنىن اتاپ ءوتتى.
«ءبىز كونستيتۋتسيالىق قۇرىلىم ىسىندەگى ىنتىماقتاستىق پەن ءوزارا تاجىريبە الماسۋ مۇمكىندىگىن جوعارى باعالايمىز. قۇندى كەڭەستەر مەن ۇسىنىمدار ءۇشىن ريزاشىلىق بىلدىرەمىز»، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
ەلباسى تاۋەلسىزدىك العان ساتتەن باستاپ قازاقستانداعى كونستيتۋتسيوناليزمنىڭ دامۋ تاريحىنا توقتالدى.
«1995 -جىلعى كوكتەمدە ءبىر توپ زاڭگەر عالىمدارمەن بىرلەسىپ، بىزگە قانداي كونستيتۋتسيا قابىلداۋ قاجەتتىگىن تالقىلادىق. مەن ءوزىم ەلىمىز ءۇشىن قولايلى ەرەجەلەردى ىزدەستىرۋ ماقساتىمەن ەۋروپانىڭ، امەريكا مەن ازيانىڭ 20 ەلىنىڭ كونستيتۋتسيالارىن جەتە زەرتتەدىم. سەبەبى، ءبىز باسقا مەملەكەتتىڭ كونستيتۋتسياسىن سول كۇيىندە كوشىرىپ الا المايمىز. وسىلايشا، 1995 -جىلعى جەلتوقساندا جالپى حالىقتىق رەفەرەندۋمدا ازاماتتارىمىزدىڭ باسىم كوپشىلىگى قولداعان كونستيتۋتسيانى قابىلدادىق. بۇل قۇجات بۇگىندە ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە ارقاۋ بولىپ، مەملەكەتىمىزدى قالىپتاستىرىپ، تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتىپ وتىرعان نەگىزگى زاڭعا اينالدى. كونستيتۋتسيامىز ۋاقىت تالابىنا ساي ۇنەمى رەفورمالانىپ، جەتىلدىرىلۋدە. ماسەلەن، وتكەن جىلدىڭ باسىندا مەن پرەزيدەنتتىڭ ءبىرقاتار وكىلەتتىكتەرىن پارلامەنت پەن ۇكىمەتكە ولاردىڭ دەربەستىگىن ءارى جاۋاپكەرشىلىك اياسىن كەڭەيتە وتىرىپ قايتا ءبولۋ جونىندەگى كونستيتۋتسيالىق رەفورماعا باستاماشى بولدىم»، - دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ نەگىزگى زاڭنىڭ جوعارى زاڭدىق كۇشىن قامتاماسىز ەتۋ بارىسىندا قۇقىق ۇستەمدىگىن ورنىقتىرۋ ساياساتىن ماقساتتى تۇردە جۇرگىزىپ وتىرعانىنا توقتالىپ، ەلىمىزدىڭ الەمدىك ارەناداعى جەتىستىكتەرى ونىڭ حالىقارالىق بەدەلىن جانە كونستيتۋتسيامىزدا بەلگىلەنگەن بەيبىتسۇيگىش سىرتقى ساياسي قاعيداتتارىمىزدىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«قازاقستاننىڭ جەتىستىكتەرى حالىقارالىق قوعامداستىق تاراپىنان مويىندالعانى ايدان انىق. ءبىز شيرەك عاسىر ىشىندە ەكونوميكامىزدى 22 ەسە ءوسىرىپ، قازاقستاندىقتاردىڭ تۇرمىس ساپاسىن جاقسارتتىق. جۇرتشىلىق وزدەرىنىڭ ءدىني سالتىن ەركىن ۇستانىپ، ءوز انا تىلىندە سويلەي الاتىن، سونداي- اق مادەنيەتىن ساقتايتىن كوپۇلتتى جانە كوپكونفەسسيالى مەملەكەت قۇردىق. بيىل استانادا وتەتىن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ VI ي سونىڭ دالەلى»، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
حالىقارالىق ساراپشىلار قازاقستانعا شاقىرعانى ءۇشىن نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا العىس ءبىلدىرىپ، كونستيتۋتسيا كۇنىن مەرەكەلەۋ ءتۇرلى ينستيتۋتتار اراسىنداعى قاتىناستاردى رەتتەۋدىڭ بەرىك نەگىزى ءارى قۇقىقتار مەن بوستاندىقتاردى قورعاۋدىڭ كەپىلى سانالاتىن ەڭ ماڭىزدى قۇجاتتىڭ ءمانى زور ەكەنىن ايعاقتايتىنىن اتاپ ءوتتى.
«كونستيتۋتسيا كۇنىن مەرەكەلەۋ ازاماتتاردىڭ، سونىڭ ىشىندە جاستاردىڭ اراسىندا كونستيتۋتسيالىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەپ، تاراتۋعا باعىتتالعان تاربيەلىك سيپاتتاعى وركەنيەت بەلگىسى سانالادى. سونداي- اق، قوعامدىق ۇيلەسىمدىلىكتى، تىنىشتىق پەن تۇراقتىلىقتى جۇزەگە اسىرۋ جولىنداعى ۇمتىلىستىڭ باعىتى دۇرىس ەكەنىن كورسەتەدى»، - دەدى الجير حالىق دەموكراتيالىق رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى م. مەدەلچي.
سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى كونستيتۋتسيالىق زاڭدىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ ىسىندەگى نەگىزگى ءرول قۇقىق ۇستەمدىگىن ساقتاۋدى كوزدەيتىن كونستيتۋتسيالىق ادىلەت ورگاندارىنا تيەسىلى ەكەنىن ايتتى.
جيىنعا قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى ق. ءمامي، ازەربايجان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ ءتوراعاسى ف. ابدۋللايەۆ، الجير حالىق دەموكراتيالىق رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى م. مەدەلچي، ارمەنيا كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ ءتوراعاسى گ. توۆماسيان، بولگاريا كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ ءتوراعاسى ب. ۆەلچيەۆ، لاتۆيا رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ ءتوراعاسى ي. زيەمەلە، كونستيتۋتسيالىق ءادىل سوت جونىندەگى دۇنيەجۇزىلىك كونفەرەنسيانىڭ باس حاتشىسى ش. ديۋرر، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق سوتىنىڭ ءتوراعاسى ج. بايىشيەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ءا. راقىشيەۆا قاتىستى.
