نە سەبەپتى بالالارعا باۋىرساق پەن بەسبارماق بەرۋگە بولمايدى

كەز-كەلگەن مەرەكەنى مول داستارحاندا اتاپ ءوتۋ ادەتىنەن قالاي قۇتىلۋعا بولادى؟ تاماق تانۋ ءتارتىبىن نەلىكتەن بالالىق شاقتا قالىپتاستىرۋ كەرەك؟ بۇل سۇراقتارعا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ مامانى جانە دۇرىس تاماقتانۋ بويىنشا قۇراستىرىلعان ادىستەرىنىڭ اۆتورى الميرا سەيدجاپاروۆا-ورلوۆا ايتىپ بەردى.
الميرا سەيدجاپاروۆا-ورلوۆا بالالارعا نەلىكتەن بەسبارماق، باۋىرساق سەكىلدى تاعامدار بەرۋگە بولمايتىنىن ەكسپرەسس ك- عا بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى، دەپ حابارلايدى Stan.kz.
مامان قازاقستاندىقتارعا شۇعىل تۇردە اسپازدىق قۇمارلىققا دەگەن كوزقاراستارىن قايتا قاراۋعا جانە «ەتتى ەتپەن جەيمىز، ەتتى سورپامەن ىشەمىز» قاعيداسىنا سايكەس تاماقتانۋدى دوعارۋعا كەڭەس بەرەدى. ايتپەسە، قازاقتار الداعى 25-50 -جىلدا ازيا ايماعىنداعى ەڭ سەمىز ۇلتتىڭ بىرىنە اينالۋى مۇمكىن. سەبەبى، رەسپۋبليكادا جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارى مەن قانت ديابەتىنە شالدىققانداردىڭ كورسەتكىشى رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتكەن.
«مەن كوپ ساياحاتتادىم، ءبىراق بارعان جەرلەردە ءدال قازاقستاندىقتار سياقتى توي-دۋمان وتكىزەتىن حالىق كورمەپپىن. تۋعان كۇن، قونىس توي، كومپانيانىڭ جەتىستىگى، ءتىپتى قاراپايىم قوناققا بارۋدىڭ ءوزى ءبىزدىڭ اسقازامىزعا ۇلكەن مەرەكە. مەنىڭ بۇل سوزىمە رەنجىمەڭىزدەر، ءبىراق قازاقستاندىقتار ۇستەلدەرگە وتىرا سالىسىمەن بىرنەشە ساعات بويى تاماق جەۋدەن شارشامايدى. ونىڭ ۇستىنە ۇسىنىلعان تاعام ادەتتە، جوعارى كالوريالى بولادى جانە ولار اعزاعا تەرىس اسەر ەتەدى»، - دەيدى الميرا.
مەرەكەلىك شاراداعى داستارحاندا بولسىن، ۇيدە بولسىن بالالار دا ەرەسەكتەرمەن بىرگە وتىرىپ بەسبارماق، پالاۋ، مايلى سورپا جانە قۋىرىلعان باۋىرساق جەيتىنى بارشامىزعا بەلگىلى.
الميرانىڭ ايتۋىنشا، ۇلكەندەر مۇنداي تاعامداردىڭ بالانىڭ دەنساۋلىعىنا قاتتى سوققى بولاتىنىن سەزبەيدى. ونىڭ سوزىنشە، جىلدام تاماقتانۋ ورىندارىندا ازىرلەنەتىن گامبۋرگەرلەر مەن حوت- دوگ-تا بالالاردىڭ اسقازانى ءۇشىن وتە اۋىر تاعامدار.
«بىرنەشە رەت حالىق ءجيى باراتىن جەرلەرگە بارىپ زەرتتەۋ جۇرگىزدىم. مەن جىلدام تاعام ازىرلەۋگە ماماندانعان كافەلەرگە بارىپ كەشكى ەكسكۋرسيا دا وتكىزدىم. ءبىراق، ءاردايىم كەش ۋاقىتتا بالالارىمەن جۇرگەن اتا-انالاردى كورەمىن. ويتكەنى، بالا ۇيقىعا ەكى ساعات قالعاندا كافەگە كەلىپ، وزدىگىنەن گامبۋرگەرگە تاپسىرىس بەرە المايدى. ولاردى مۇنداي جەرلەرگە اتا-انالارى ەرتىپ اكەلىپ، وسىنداي زياندى تاماقتاردى الىپ بەرەدى. ال، بالالار ونداي تاعامداردى وتباسىلىق قارىم- قاتىناستىڭ بولىگى رەتىندە قابىلدايدى. كەيىن ولار وسكەندە دە ءوز بالالارىن ءدال وسى تارتىپپەن تاماقتاندىراتىن بولادى»، - دەيدى مامان.
ونىڭ سوزىنشە، ارتىق سالماق تاماقتانۋدىڭ ەڭ ناشار سالدارى عانا ەمەس. ادامدار دۇرىس تاماقتانباعاندىقتان دەنساۋلىعىنان ايىرىلىپ، مۇگەدەك بولىپ، ءارتۇرلى اۋرۋلارعا شالدىعىپ كوز جۇمادى دەيدى مامان.
«ەجەلگى ۋاقىتتا جانۋارلار تەك تابيعي ازىقپەن عانا قورەكتەنەتىن. ولارعا ەشقانداي حيميالىق قوسپالار بەرىلمەدى جانە قۇستارعا ءار ءتۇرلى انتيبيوتيكتەر سالىنعان ەمەس. ال، كوكونىستەر مەن جەمىستەر بارلىق جەردە ساتىلسا دا، قازاقستاندىقتار ولاردى جەتكىلىكتى مولشەردە ساتىپ المايدى. بىزدە كوپتەگەن بالالار كوكونىستەردىڭ اتىن دا بىلمەيدى. اتا-انالار بالالارىنىڭ جەمىس- جيدەك، كوكونىس جەمەيتىنىن ماقتانىشپەن ايتادى. نەگىزىندە، ولار وسىنداي پايدالى ونىمدەردى وزدەرى ساتىپ المايدى. مىسالى، جەمىس-جيدەكتەر داستارحاندا تۇرسا بالالار ودان باس تارتپايدى. ەگەر سىزگە كوك شوپتەردى، الما جانە قىزاناق جەۋدى ۇيرەتپەسە، ول كوكونىستەر ءسىزدىڭ بالاڭىزعا ۇنامايدى دەگەندى بىلدىرمەيدى. بالالار كوكونىس پەن جەمىس- جيدەكتى ەرتە ۋاقىتتان جەۋدى ادەتكە اينالدىرسا ولارعا سوعۇرلىم جاقسى»، - دەيدى الميرا.