ق ر س ءى م باسشىسى: كوفي اننان - ب ۇ ۇ تاريحىندا وزىندىك ورنى بار ەرەكشە تۇلعا
ك. اننان - بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ تاريحىندا وزىندىك ورنى بار ەرەكشە تۇلعا. ول ب ۇ ۇ باسشىلىعىنداعى افريكانىڭ ءبىرىنشى وكىلى. ۇيىمنىڭ وزىندە مانساپ قۇرعان ءبىرىنشى باس حاتشى. ك. اننان جاھاندىق قاۋىپتەرگە قارسى تۇرۋ جولىندا ۇيىمنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان رەفورما جۇرگىزدى، ا ي ت ۆ- مەن كۇرەسۋگە كوپ كۇش سالدى جانە ب ۇ ۇ جاھاندىق كەلىسىمىن جۇزەگە اسىردى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى بولعان جىلدارى ك. اننان بەيبىتشىلىك جونىندەگى كوميسسيانى جانە ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كەڭەستى قۇردى. 2001 -جىلى ك. اننان ءوزى باسشىلىق ەتكەن ۇيىممەن بىرگە «الەمدەگى بەرىك بەيبىتشىلىككە جانە ءتيىمدى ۇيىمدى قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسقانى ءۇشىن» نوبەل سىيلىعىنا يە بولدى.
ك. اننان ايماقتىق جانە ەتنيكالىق قاقتىعىستاردى وقشاۋلاۋعا جانە ولاردىڭ الدىن الۋ ماسەلەلەرىنە ۇلكەن ءمان بەردى. ونىڭ كومەگىمەن 28 بىتىمگەرلىك وپەراتسياسى وتكىزىلدى - بۇل ك. انناننىڭ اتالعان لاۋازىمعا كەلۋىنە دەيىن ب ۇ ۇ وتكىزگەن بىتىمگەرلىك وپەراتسيالاردان ەكى ەسە ارتىق.
ك. اننان ب ۇ ۇ- نىڭ ورتالىق ازيا وڭىرىندەگى ءرولىن كۇشەيتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقاردى. باس حاتشى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ حالىقارالىق باستامالارىنا قولداۋ كورسەتتى.
1994 -جىلى جەلتوقساندا بۋداپەشتتە وتكەن ە ق ى ۇ سامميتىندە پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ بولۋى مۇمكىن قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋ جانە ورتالىق ازياداعى بەيبىتشىلىكتى نىعايتۋ جونىندەگى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى يدەيالاردى ۇسىندى. ك. اننان قازاقستاننىڭ اتالعان باستاماسىن قولدادى جانە ورتالىق ازيادا ب ۇ ۇ- نىڭ بىتىمگەرشىلىك باتالونى قۇرىلدى. بۇل ايماق مەملەكەتتەرىنىڭ ب ۇ ۇ- مەن بەيبىتشىلىك ورناتۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىعىنىڭ العاشقى تاجىريبەسى بولدى.
ك. اننانعا باس حاتشىنىڭ جەكە باسىن قۇرمەتتەۋ مەن ونىڭ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىن دامىتۋعا قوسقان ۇلەسىن مويىنداۋدىڭ بەلگىسى رەتىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءى دارەجەلى «دوستىق» وردەنىن تابىستادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنە جانە قازاقستان حالقىنا العىس بىلدىرە وتىرىپ كوفي اننان قازاق تىلىندەگى «دوستىق» ءسوزى بۇكىل الەمگە قاجەت ەكەندىگىن اتاپ ءوتتى.
«نارىقتىق ەكونوميكاعا وتۋدە ۇلكەن ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدىڭىز، ەكونوميكا مەن ينۆەستيتسيانىڭ ايتارلىقتاي ءوسۋىن قامتاماسىز ەتتىڭىز، ەلدەگى تۇراقتىلىقتى ساقتاي ءبىلدىڭىز، ايماقتىق قاقتىعىستاردى بولدىرماۋ جولىندا قانداي كوشباسشى بولۋ كەرەكتىگىن كورسەتتىڭىز، يادرولىق قارۋسىزدانۋعا قاتىستى باتىل شەشىم قابىلدادىڭىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى باس حاتشى. سونىمەن قاتار، ك. اننان قازاقستاندى الەمنىڭ باسقا مەملەكەتتەرى ءۇشىن ۇلتارالىق كەلىسىم، تۇراقتى ءارى ورنىقتى دامۋدىڭ ۇلگىسى رەتىندە اتاپ كورسەتتى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆ ءوزىنىڭ كوڭىل ايتۋ جەدەلحاتىندا: «حالىقارالىق دەڭگەيدەگى تانىمال ساياساتكەر ك. اننان بۇكىل عۇمىرىن الەمدە تۇراقتىلىق پەن بەيبىتشىلىك ورناتۋعا ارنادى. وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن كوفي اننان سىندى پاراساتتى، ادال ءارى مەيىربان تۇلعامەن تانىستىم. جاھاندىق دامۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنە قاتىستى ۇستانىمدارىمىز ۇقساس بولاتىن. مەن ءالى كۇنگە دەيىن كەزدەسۋلەرىمىز بەن ءوزارا اڭگىمەلەسكەن ساتتەرىمىزدى جىلى سەزىممەن ەسكە الامىن» - دەپ اتاپ ءوتتى.
ك. اننان رەفورماتور، بىتىمگەر جانە الەمنىڭ شىنايى ازاماتى رەتىندە جادىمىزدا ماڭگى قالماق.
