ارمەنيا ەكى وتتىڭ ورتاسىنان امان شىعۋدىڭ امالىن قاراستىرۋدا
ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، بۇل باستامانى الدىمەن تۇرىكتەر باستاعان بولاتىن. ناقتىراق ايتقاندا، تۇركيا پرەمەر- ءمينيسترى بينالي يىلدىرىم مامىر ايىنىڭ باس كەزىندە وسىنداي مالىمدەمە جاساعان ەدى. ياعني، العاشقى قادامدى تۇركيا جاساپ وتىر. تۇركيا نەلىكتەن مۇنداي قادامعا بارىپ وتىر؟
«1915-1932 -جىلدار ارالىعىندا ارميان حالقىنا گەنوتسيد جاساعاندارىڭدى مويىنداڭدار» دەگەن ارميانداردىڭ بۇل ءتۇبى شيكى، ساياسي ورىنسىز تالابىنا تۇرىكتەر ەكى ەل اراسىنداعى شەكاراسىن 1993 -جىلى جاۋىپ، جاۋاپ قايتارعان بولاتىن. (ءسوز ورايى كەلگەندە ايتا كەتۋ كەرەك، تۇركيانى تۇقىرتىپ الۋ ءۇشىن بۇل گەنوتسيدتى رەسەي دە، فرانسيا دا، يتاليا دا، گەرمانيا دا ارميان گەنوتسيدىن مويىنداعان بولاتىن). ەندى كەلىپ، ارمەنيا پرەمەرى «ارمەنيامەن اراداعى شەكارانى تۇرىكتەر جاپقان. ءبىز جاقتان شەكارا ءارقاشان اشىق. تۇركيا شەكارانى اشۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋى ءتيىس»، - دەپ، بۇرىنعى تالابىنان تايقىپ شىعا كەلدى.
البەتتە، قازىرگى جاھاندانۋ ءارى ينتەگراتسيا زامانىندا شەكارانى جاۋىپ وتىرۋ كوپ جاعدايدا گەوساياسي ءارى ەكونوميكالىق جاعىنان ءتيىمسىز. ءتىپتى، ورنى تولماس قاتەلىككە جول بەرىپ جاتادى. ونىڭ ۇستىنە، تۇرىكتەرمەن ءتۇبى ءبىر ءازىربايجان تاراپىنان تاۋلى قاراباق جەر داۋى بويىنشا تونگەن قاۋىپتىڭ بەتىن قايتارۋ ءۇشىن تۇركيانىڭ اراعايىندىعى كەرەك. جاۋىنىڭ جاقتاسىن وزىنە قاراتۋ ءۇشىن دە ساياسي شەگىنىس جاساۋعا تۋرا كەلەدى.
ارمەنيا مۇنداي قادامعا نەلىكتەن بارىپ وتىر؟ بۇل ساۋالدى قايىرا قويىپ وتىرعانىمىزدىڭ استارىندا ءازىربايجاننىڭ تۇتقيىلدان شابۋىل جاساۋ قاتەرى جاتقانىن اڭعارۋ قيىن ەمەس. مۇنى ارمەنيا باسشىسى دا جاسىرماي، مويىنداپ وتىر. جۋىردا عانا ول وتكەن جىلدىڭ سوڭعى ايىنىڭ مالىمەتى بويىنشا حالقىنىڭ سانى 3 ميلليوننان اسقان ارمياندارعا «ماسكەۋ جاڭعىرىعى» راديوستانساسىنان ازىربايجاندارمەن سوعىس بولۋ ىقتيمالدىعى جوعارى ەكەنىن جانە سوعان ساقاداي ساي بولۋعا شاقىرىپ، ۇندەۋ تاستاعانىن ايتا كەتۋ كەرەك. ال تۇركيانىڭ ارمياندارعا قاراتا دوستىق نيەتىن ۇسىنۋىنىڭ استارىندا بۇگىنگى كۇننىڭ كەيبىر تاريحي جاعدايلارعا كوز جۇما قاراۋدى تالاپ ەتەتىن شىندىعى جاتىر.
ول قانداي شىندىق دەيسىز عوي؟ ايماقتىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تىنىشتىعى. ەڭ الدىمەن تۇرىكتەرگە ءوز قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن ىرگەسىندەگى مەملەكەتتەردىڭ تاتۋلىعى قاجەت. دەسە دە ءازىربايجان فاكتورى تۇرعاندا ارمەنيا تۇركيامەن قانشالىقتى جاقىنداسادى؟ بۇل تاۋلى قاراباق داۋلى ايماعىنىڭ قالاي شەشىم تاباتىنىنا بايلانىستى. بۇدان بولەك، رەسەي مەن تۇركيانىڭ جاقىنداسۋى دا ارمياندارعا وي سالىپ وتىر. ياعني، تاۋلىق قاراباق جەر داۋىندا تۇركيانىڭ قولداۋىنا يە ءازىربايجان تاراپىنان تونگەن قاۋپتە ارمەنيا رەسەيگە ارقا سۇيەپ كەلگەن ەدى. ەندىگى جەردە تۇرىكتەرمەن جاقىنداسقان رەسەي ارمەنياعا بۇل جەر داۋىندا قانشالىقتى سەنىمدى وداقتاس بولا الادى؟ رەسەي بيلىگى دە ارميانداردىڭ باتىسقا بەت بۇرۋعا دايىن ەكەنىن بىلمەي وتىرعان جوق. بۇل تاراپتا رەسەيلىكتەر تاۋلى قاراباق ماسەلەسى بويىنشا ارميانداردان سىرت اينالىپ كەتۋى عاجاپ ەمەس. ءبارى مۇمكىن.
http://islam.kz/kk
