قازاقستان ۇكىمەتىندەگىلەر ءى ءى م باسشىسى قالمۇحانبەت قاسىموۆتى نە ءۇشىن باعالايدى؟

استانا. قازاقپارات - قازاقستانداعى ءى ءى م رەفورماسىنىڭ ماسەلەسى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىمەن مامىر ايىندا قاراستىرىلعان.

قىركۇيەك ايىندا رەفورمانىڭ جوباسى بەكىتىلىپ، جاريالانادى دەپ كۇتىلگەن ەدى، دەپ حابارلايدى Stan.kz اقپارات اگەنتتىگى.

«قازاقستانداعى قىلمىستىق سوت ادىلدىگىن جەتىلدىرۋ» جوباسىنىڭ ساراپشىسى ساۋلە مەكتەپبايەۆا Facebook جەلىسىندەگى پاراقشاسىندا الداعى ۋاقىتتا ءى ءى م- دە بولاتىن رەفورما مەن مينيستر قالمۇحانبەت قاسىموۆتىڭ جۇمىسى تۋرالى ايتىپ بەردى.

«ءبىز قاراشا ايىنان بەرى ءى ءى م- دە توپ قۇرىپ كەلەمىز. ول ماۋسىم ايىندا جوبالىق كەڭسەگە دەيىن جەتتى... ەگەر ءوز تاجىريبەم جانە ءى ءى م- دە جۇمىس ىستەۋدىڭ قانشالىقتى اۋىر ەكەنىن ايتسام، وتە قيىن دەر ەدىم. باياۋ. جانە مۇنداعى توسىن جايت، جوبالارىمىزعا قولداۋ ءبىلدىرىپ جاتقان جالعىز ادام - ءمينيستردىڭ ءوزى. دەسە دە، كوپ العا باسپادىق. ءوز باسىم تەك قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنە ءۇمىت ارتامىن»، - دەيدى ساۋلە ءوز جۇمىسى تۋرالى.

ونىڭ پىكىرىنشە، ءى ءى م ءمينيسترىن اۋىستىرۋ ەلدەگى سىبايلاس جەمقورلىق پەن قىلمىسقا قاتىستى ماسەلەلەردى شەشپەيدى.

«قاسىموۆ - تازا پوليتسەي. ول ءوزىنىڭ وزىندىك جۇيەسىن، مەملەكەت ماشيناسىن جاقسى بىلەدى. ونى سول ءۇشىن دە باعالايدى. سونىمەن قاتار ونىڭ ەل الدىندا سويلەگەن ءسوزى قاراپايىم ءارى تۇسىنىكتى. جوعارى شەندى شەنەۋنىكتەردىڭ ءبىرى ول تۋرالى بىلاي دەگەن ەدى: ونىمەن جانە پوليتسيامەن قاناعاتتانباۋشىلىق دەڭگەيى جوعارى، الايدا ول بۇل حاوستى جەڭىپ جانە تەپە-تەڭدىكتى ساقتاپ كەلەدى. ەگەر «ءبىزدىڭ جۇرەگىمىز وزگەرىستى قالاسا»، وندا ءى ءى م- گە وزگەرىستەر جونىندەگى ماماندار قاجەت»، - دەيدى مەكتەپبايەۆا.

سونداي-اق، ول قازاقستاندا تەك قىلمىس ەمەس، سىبايلاس جەمقورلىق مەن كاسىبيلىكتىڭ جوقتىعى بەلەڭ العانىن اتاپ ءوتتى.

«ستاتيستيكاعا سايكەس، اۋىر جانە اسا اۋىر قىلمىستار ازايىپ كەلەدى. مۇنداي قىلمىستاردى جاسىرىپ قالۋ مۇمكىن بولماعاندىقتان، ستاتيستيكاعا سەنەمىز. ال ۇساق قىلمىسقا كەلەر بولساق، جاعداي وزگەشە. ۇساق ۇرىلار، بۇزاقىلار وزدەرىنە قاتىستى ەشقانداي شارا قولدانىلماعاندىقتان، جازاعا تارتىلمايتىنىن سەزىنىپ، وزدەرىن ەمىن-ەركىن سەزىنۋدە. شاماسى مۇنداي قىلمىستار دەڭگەيى ارتقان بولۋى كەرەك. سوندىقتان ءدال وسى جاعداي ادامداردىڭ ءوزىن قاۋىپسىز سەزىنە الماۋىنا تۇرتكى بولىپ وتىر.

زەرتتەۋلەردە دالەلدەنگەندەي، ادامدار كوشەدەن ماسكۇنەم، تىلەمسەك، شۋلاعان جاستار مەن قابىرعالارداعى گرافيتتيدى كورگەن كەزدە، وزىنە قاۋىپ تونگەندەي (ال پوليتسيانىڭ جۇمىسىن ناشار) سەزىنەدى. ياعني قاۋىپسىزدىك ءۇشىن قازىرگى قاۋىپ-قاتەردەن گورى، الەۋەتتى قاۋىپ-قاتەردىڭ ماڭىزى جوعارى»، - دەيدى ساۋلە.

مەكتەپبايەۆانىڭ پىكىرىنشە، قۇقىق قورعاۋ ورگانىنداعى بارلىق قىزمەتكەردى قىزمەتىنەن بوساتىپ، جاڭاسىن تاعايىنداۋ تۋرالى كەڭەس ىقپالدى شارا بولا المايدى.

«مەن ءار ءتۇرلى ەلدەردە، ونىڭ ىشىندە گرۋزيادا، پوليتسيادا رەفورما جاساعان كوپتەگەن ماماندارمەن شوك تەراپياسى ءادىسىن تالقىلادىم. ولاردىڭ ەشقايسى بۇل ءادىسى قولداپ وتىرعان جوق. بۇل ءادىس قولدانىلعان كۇننىڭ وزىندە، پوليتسيانىڭ بەلگىلى ءبىر قىزمەتىنە عانا قاتىستى بولۋى ءتيىس. مىسالى، گرۋزيادا سولاي بولعان ەدى»، - دەيدى مامان.

ساۋلە مەكتەپبايەۆانىڭ مالىمەتىنشە، قازاقستان پوليتسەيلەرى ءوز ۆەدومستۆوسىنداعى وزگەرىستەرگە دايىن.

«بىرنەشە اي بۇرىن ءى ءى م- دەگى جوبالىق كەڭسە ەلىمىزدىڭ ءۇش وبلىسىنداعى 2 مىڭنان اسا پوليتسەيدىڭ اراسىندا الەۋمەتتىك ساۋالناما جۇرگىزدى. تاڭعالارلىعى، ولار وزگەرىستى قولداپ، ءتىپىت رەفورما جاسالۋىن سۇرادى»، - دەيدى ول زەرتتەۋ ناتيجەسىمەن ءبولىسىپ.

سونداي-اق، ول ءوز سوزىندە قازاقستاننىڭ پوليتسەيلەر سانى بويىنشا وندىقتاعى ەلدەردىڭ قاتارىنا كىرگەنى تۋرالى مالىمەت قاتتى بۇرمالانعانىن اتاپ ءوتتى. سەبەبى بىزدە پوليتسيا قوعامدىق ءتارتىپتى قورعاۋ جانە قىلمىستى تەرگەۋمەن (سولاي بولۋى ءتيىس) عانا اينالىسپايدى. سونىمەن قاتار جۇرگىزۋشى كۋالىگىن بەرىپ، تابيعاتتى قورعاۋمەن اينالىسىپ، ءى ءى د- ءنىڭ ت ج جونىندەگى كوميتەت جانە ق ا ج ك- ءنىڭ جۇمىسىن جۇرگىزەدى.

«ناتيجەسىندە، شىندىعىنا كەلسەك، تازا پوليتسەيلەردىڭ، توعىشارلاردىڭ ويىنداعىلاردىڭ سانى از. ەگەر ۋچاسكەلىك پوليتسيا قىزمەتكەرىنە توقتالساق، مۇنداعى پروپورتسياعا سايكەس، 1 ۋچاسكەلىك پوليتسەي شامامەن 3200 اداممەن جۇمىس ىستەيدى»، -  دەيدى مەكتەپبايەۆا.

ءوز سوزىندە ول گۋمانيزاتسيادان باس تارتۋ يدەياسىنا قارسى ەكەنىن ايتىپ، جەكە تاجىريبەسىمەن ءبولىستى.

«گۋمانيزاتسيا - جازالاۋدىڭ ءادىل جۇيەسى جاسالاتىن رەفورما. ياعني ادامنىڭ قوعامعا توندىرەتىن قاۋىپ-قاتەرىنە، قىلمىستىڭ اۋىرلىعىنا قاراي جازا تاعايىندالادى. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، بۇل دەگەنىمىز ۇرلانعان تاۋىق ءۇشىن ۇرىنى تۇرمەگە وتىرعىزباي، قاقپانى سىرلاۋعا ماجبۇرلەۋ... اشۋ ۇستىندە ادامگەرشىلىكتەن باس تارتۋعا بولمايدى. ول - ادامدى ادام ەتىپ تۇرعان دۇنيە.

ءۇش جىل بۇرىن مەنىڭ تۋىسقان ءىنىمدى توناپ، اياۋسىز سوققىعا جىققان ەدى. سالدارىنان ول اۋىر جاعدايدا اۋرۋحانادا جاتىپ، ەكى كۇردەلى وتا جاسالدى. ءىس سوتقا دەيىن جەتكەندە، ءىنىم ءوزىن سوققىعا جىققانداردى ۇزاق مەرزىمگە تۇرمەگە جاباتىنىن ءبىلىپ، ونىمەن كەلىسە المادى. سوتتالۋشىلاردىڭ ءبىرىنىڭ كىشكەنتاي بالاسى بار. ەكىنشىسى دە جاس. ونىڭ كۇماندانعانى دا دۇرىس بولدى. ءبىز وسىلايشا اقىلدى ادامدارعا تاڭداۋ مۇمكىندىگىن بەرمەيمىز: سەبەبى تۇرمەگە جابىلادى نەمەسە جازاسىن المايدى»، - دەيدى ساۋلە.