تىم ۇزاق تۇنگى ۇيقىنىڭ زيانى

 استانا. قازاقپارات - كوپشىلىگىمىز تۇندە 8 ساعات ۇيىقتاۋعا تىرىسساق تا، ول ۇنەمى قولىمىزدان كەلە بەرمەيدى.
None
None

بۇل ادامعا قاجەت ۇيقىنىڭ ناقتى مولشەرى دەپ قابىلدانعان، الايدا قازىرگى كەزدە كەيبىر ماماندار ونىڭ تىم كوپ جانە دەنساۋلىققا زيان بولۋى مۇمكىن دەپ پايىمدايدى. بارلىعىمىز از ۇيىقتاعاننىڭ جامان ەكەنىن بىلەمىز. ءوزىمىزدى ناشار سەزىنىپ، اشۋلانشاق بولىپ كەتەمىز، ونىڭ ۇستىنە دارىگەرلەر ونىڭ ارتىق سالماققا، قان قىسىمىنىڭ جوعارىلاۋىنا، قان ديابەتىنە جانە جۇرەك اۋرۋلارىنا اكەلەتىنىن ايتۋدا.

 ال تىم ۇزاق ۇيقى شە؟ ادامدار ول تۋرالى كوپ شاعىمدانبايدى. ءبىراق، وسى 10 جىل بويى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋ بويىنشا، 6 ساعاتتان از جانە 8 ساعاتتان كوپ ۇيىقتاعان ەرەسەكتەردىڭ ءومىرى كۇنىنە 6-8 ساعات ۇيىقتاعانداردىڭ ومىرىنە قاراعاندا قىسقا بولادى ەكەن. عىلىمي تىلمەن ايتقاندا، 6-8 ساعات مولشەرىن ساقتامايتىن ادامداردىڭ ءولىم- ءجىتىم دەڭگەيى جوعارىلاي تۇسەدى. ۋوريك ۋنيۆەرسيتەتىندەگى جۇرەك اۋرۋلارى مەن ەپيدەميولوگيا سالاسىنىڭ پروفەسسورى فرانكو كاپۋچچيو، ءبىر ميلليون ادام وزدەرىنىڭ ۇيقى ادەتتەرى تۋرالى ايتقان 16 زەرتتەۋ وتكىزگەن. كاپۋچچيو سول ادامداردى ءۇش ۇلكەن توپقا ءبولدى:

 • تۇنىنە 6 ساعاتان كەم ۇيىقتايتىندار

تۇنىنە 6-8 ساعات ۇيىقتايتىندار

 • تۇنىنە 8 ساعاتان ارتىق ۇيىقتايتىندار ونىڭ ءاناليزى انىقتاعانداي، از ۇيىقتاعان ادامدار ورتاشا مولشەردە ۇيىقتاعاندارعا قاراعاندا% 12 عا جيىرەك قايتىس بولدى. الايدا، سول ورتا توپتاعىلارمەن سالىستىرعاندا كوپ ۇيىقتاعاندار اراسىندا% 30 عا كوپ ادام قايتىس بولعان ەكەن. ءولىم قاۋپىندەگى بۇنداي ءوسىم شىلىم شەگۋدىڭ توندىرەتىن قاۋىپىنەن كىشى بولسا دا، كۇنىنە شامامەن بىرنەشە بىرلىك ىشىمدىك ىشكەندەگى قاۋىپكە تەڭ. ءبىراق، كۇنىنە 9 ساعات ۇيىقتاعان 5 ساعاتتىق ۇيىقتاعاننان دا ناشار دەپ ايتا الامىز با؟ ونى بىرنەشە تۇرعىدان قاراستىرۋعا بولادى. كاپۋچچيو تىم كوپ ۇيىقتايتىندار دەپرەسسياعا ۇشىراپ، ۇيقى دارىلەرىن قابىلداۋى مۇمكىن ەكەنىن بىلگەن. ونى تەكسەرىپ، شىنىمەن دە سولاي ەكەندىگىن انىقتادى. ونىڭ ءوز تەورياسى بويىنشا 8 ساعاتتان ارتىق ۇيىقتاعان ادامداردىڭ دەنساۋلىقتارىندا سول كەزدە- اق بەلگىلى ءبىر اۋرۋلار بولعان، تەك ولاردىڭ بەلگىلەرى ازىرشە بايقالماعان ەكەن. وسىلايشا، ءولىم قاۋپىن تۋدىراتىن ۇزاق ۇيقى ەمەس - جاسىرىن اۋرۋ. ءبىراق، ونىمەن كەلىسپەيتىندەر دە بار.

 اريزونا شتاتىنىڭ ۋنيۆەرسيتەتىندەگى پروفەسسور شون يانگستەد 14 جاس ەرەسەك ادامدارعا زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ولارعا 3 اپتا بويى ەكى ساعاتقا ارتىق ۇيىقتاۋعا بۇيىردى. ولار «كۇيزەلىستىك كوڭىل- كۇيگە» ۇشىراپ قانا قويماي، يانگستەدتىڭ ايتۋىنشا، قابىنۋعا تاپ بولدى: دالىرەك ايتقاندا، IL-6 اتتى پروتەيننىڭ قانداعى مولشەرىنىڭ ءوسۋىن باقىلاعان ەكەن، ال ول ءوز كەزەگىندە قابىنۋعا اكەپ سوعادى. زەرتتەۋ قاتىسۋشىلارى سونداي- اق سەزىمتالدىق پەن ارقا اۋرۋلارىنان زارداپ شەككەن ەكەن. سوندىقتان، يانگستەدتىڭ ويىندا ۇزاق ۇيىقتاعاننىڭ زيانى ۇزاق ۋاقىت بەلسەندىلىك تانىتپاۋدىڭ ناتيجەسىندە تۋدى ما دەگەن سۇراق پايدا بولدى. ول قازىرگى ۋاقىتتا كوپ ۇيىقتايتىن جانە ورتاشا مولشەردە ۇيىقتايتىنداردان تۇنگى ۇيقىلارىن ءبىر ساعاتقا قىسقارتۋدى سۇراپ، ولاردى زەرتتەپ جاتىر. ونىڭ ايتۋىنشا، زەرتتەۋ ناتيجەلەرى ءبىراز ۋاقىتتان سوڭ بەلگىلى بولادى.

 ۇيقىعا بايلانىستى زەرتتەۋ جۇرگىزەتىندەر كوپ قيىندىقتارعا تاپ بولادى. مىسالى، ۇيقى ۇزاقتىعىن ناقتى ولشەۋ مۇمكىن ەمەس. «ءبىز ادامداردان زەرتتەۋ ناتيجەلەرىن جازىپ العاندا، ولاردان نەشە ساعات ۇيىقتاعاندارىن سۇرايمىز. بۇنى دا ەسكەرگەن ءجون»، - دەيدى كاپۋچچيو. شىن مانىندە، ادام ءوزىنىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنە جۇگىنۋى ءتيىس، جانە ادام ءوزىنىڭ توسەكتە وتكىزگەن ۋاقىتىن نەمەسە ۇيقىدا وتكىزگەن ۋاقىتىن جازىپ العانىن بىلمەيدى. بايقالىپ تۇرعانداي، ءبىز ءوزىمىزدىڭ قانشا ۇيىقتاعانىمىزدى اسىرا باعالاپ جىبەرەتىنىمىز بار. ال ۇيقى ساپاسىنا كەلگەندە، بارلىق ماماندار ونىڭ دەنساۋلىققا تيگىزەتىن اسەرى مول ەكەنىن ايتادى. ءبىراق، ساپانى ولشەۋ ۇيقى ۇزاقتىعىن ولشەۋدەن دە قيىن. بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ ۇيقى قاجەتتىلىكتەرى ەرەسەكتەردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنەن باسقا ەكەندىگىن ەسكەرۋ كەرەك. ءبىراق، ەگەر التى ساعاتتىق ۇيقى ەرەسەكتەر ءۇشىن تىم از، ال سەگىز ساعاتتىق ۇيقى تىم كوپ بولسا، اعزامىزدىڭ قالايتىن ناقتى ۇيقى مولشەرى قانداي؟

 ءبىز بىلەتىندەي، 17 عاسىرعا دەيىن ادامدار ءبىر ۇزدىكسىز ۋاقىت ارالىعىندا ۇيىقتاعان ەمەس، كوبىنەسە ول ۋاقىت ارالىعىن ەكىگە ءبولىپ ۇيىقتايتىن. سول ەكى ارالىق اراسىنداعى ۋاقىتتا ولار ناماز وقيتىن، كىتاپ وقيتىن، تەمەكى شەگەتىن، دارەتحاناعا نەمەسە كورشىلەرىنە بارىپ كەلەتىن. بۇل قازىرگى ۇيقى ادەتتەرىنەن وزگەشە. ۇيقىدا وتكىزىلگەن ۋاقىتتىڭ تولىق مولشەرىن ساناعاننان كەيىن، كاپۋچچيو ورتاشا ەسەپپەن باتىستاعى ادامداردىڭ تورتتەن ءۇشى تۇنىنە 6-8 ساعات ۇيىقتايتىنىن مالىمدەدى. ءبىراق، سەگىز ساعاتتىق ۇيقى التى ساعاتتىق ۇيقىعا قاراعاندا پايدالى دەپ ايتا الامىز با؟ ماسساچۋسەتس ۋنيۆەرسيتەتىندەگى مەديتسينا مەكتەبىنىڭ ۇيقى ماسەلەلەرى ورتالىعىندا جۇمىس ىستەيتىن دوكتور گرەگ ياكوبس «سيقىرلى سان -  جەتى» دەپ ايتتى. «جەتى ساعاتتىق ۇيقى كوپ ادام ءۇشىن ناعىز وپتيمال ۋاقىت» - دەيدى مامان. ول مىسال رەتىندە ۇلتتىق ۇيقى ۇيىمىنىڭ ا ق ش ەرەسەكتەرى اراسىندا وتكىزەتىن جىل سايىنعى ساۋالنامانى كەلتىرەدى. «ورتاشا ەرەسەك ادام سول ساۋالنامادا 7 ساعاتتىق ۇيقىنى تاڭدادى». ال، بۇل -  الەم ەرەسەكتەرىنىڭ ۇيقى ۇزىندىقتارىنىڭ مەدياناسى. بۇل جەتى ساعاتتىق ۇيقىنىڭ ادام ميى ءۇشىن تابيعي ەكەندىگىن كورسەتە الادى». ءبىراق، ەگەر ءسىز ۇيىقتاعاننان ءلاززات الساڭىز، كوپ ۇيىقتاپ، ءوزىڭىزدى جاقسى سەزىنسەڭىز، ەش ۋايىمداماڭىز. ارتىق ۇيقى ساعاتتارى نەمەسە جاي عانا دەمالىپ جاتۋ ءومىرىڭىزدى قىسقارتىپ تاستايدى دەگەن ەشقانداي تىكەلەي دالەل جوق.

 دەرەككوز: bbc.com

اۋدارعان: مەرۋەرت ۋاحيت

سوڭعى جاڭالىقتار