جۇرەك جانە قان تامىرى اۋرۋلارىنان قالاي ساقتانۋ قاجەت
سوندىقتان، قازاقستان ەۋرازيا اۋماعىنداعى ەلدەر ىشىندە جۇرەك- قان تامىرى اۋرۋلارى بويىنشا الدىڭعى ورىندا تۇر. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ ساراپشىسى سەرىك تاڭىربەرگەنوۆ Baq.kz تىلشىسىنە وسىلاي دەدى.
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنشە، الەمدە جىل سايىن جۇرەك- قان تامىرى اۋرۋلارىنان 17 ميلليون ادام كوز جۇمادى. ال وتاندىق ماماندار دەرتتىڭ سوڭعى 20 جىلدا ەلىمىزدە دە دەندەپ بارا جاتقانىن ايتادى.
ماماندار دەرەگىنشە، جۇرەك جانە قان تامىرى اۋرۋلارى ولىمگە دۋشار ەتەتىن دەرتتەردىڭ ءتىزىمىن باستاپ تۇر. سەبەبى، جاستار دۇرىس تاماقتانبايدى، ادامداردىڭ كوبى جۇرەك جانە قان تامىرى اۋرۋلارىنان ساقتانۋ جولدارىن بىلمەيدى.
دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى بەلدى ساراپشى، مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى سەرىك تاڭىربەرگەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، جۇرەك- قان تامىرى اۋرۋلارى - ەلدەگى ءولىم- ءجىتىمنىڭ باستى سەبەپكەرى.
«قازاقستاندا اۋرۋحاناعا جاتۋ كورسەتكىشى جىل سايىن ارتىپ وتىر. 2016 -جىلى بۇل كورسەتكىش 2,8 ميلليونعا دەيىن جەتكەن. ونىڭ 70 پايىزى اۋرۋى اسقىنىپ، ىشكى اعزا جۇمىسىنىڭ بۇزىلۋىنا بايلانىستى جەتكىزىلگەندەر. وعان جىل سايىن تىركەلەتىن 7 ميلليون جەدەل جاردەم شاقىرتۋىن قوسىڭىز. ال، ءولىم- ءجىتىم قۇرىلىمىنا ۇڭىلەتىن بولساق، بىزدە قايعىلى جاعدايلارعا دۋشار ەتەتىن سىرقاتتاردىڭ «ۇزدىك» بەستىگى بار. ولار: جۇرەك- قان تامىرى اۋرۋلارى، تىنىس جولدارىنىڭ اۋرۋلارى، ونكولوگيا، جاراقاتتار مەن اس قورىتۋ جۇيەسىنىڭ سىرقاتتارى. وتانداستارىمىزدىڭ ولىمىنە سەبەپشى بولاتىن وسى سىرقاتتاردىڭ تورتەۋى - سوزىلمالى اۋرۋلار. دەر كەزىندە انىقتاسا ەمدەۋگە بولاتىن دەرتتەر. نەگىزى، ادام ءومىرىن قياتىنداي سىرقاتتار ەمەس. وكىنىشكە وراي، دارىگەرگە ۋاقتىلى قارالماي، اۋرۋىن اسقىندىرۋ سالدارىنان ازاماتتارىمىز كوز جۇمىپ جاتادى» ، - دەيدى سەرىك تاڭىربەرگەنوۆ.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، جۇرەكتەگى اقاۋدى كەۋدە قۋىسىنىڭ اۋىرۋى، ءوزىن جايسىز سەزىنۋ، قول مەن سول جاق يىقتىڭ اۋىرۋى، شىنتاق، جاق نەمەسە ارقادا جاعىمسىز سەزىمنىڭ پايدا بولۋى، كەيدە بەتتىڭ جانسىزدانۋى، باس اينالىپ، دەم جەتپەي، جۇرەكتىڭ اينۋى سىندى فاكتورلار ارقىلى اڭعارۋعا بولادى.
دارىگەرلەردىڭ مالىمەتىنشە، جۇرەك سىرقاتىنا دەپرەسسيا، جالعىزدىق، ۇزاق وتىرۋ، قورىلداۋ، دەنەگە شامادان تىس سالماق ءتۇسىرۋ، سپيرتتىك ىشىمدىك پەن تەمەكى، تاماقتى، اسىرەسە تۇزدى تاماقتى شەكتەن تىس جەۋ سىندى زياندى ادەتتەر شالدىقتىرادى. سول سەبەپتەن جۇرەك- قان تامىر جۇيەسى اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋ قاجەت.
«جۇرەك اۋرۋىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جەمىس- جيدەك پەن كوكونىس جەۋ كەرەك. ديەتانىڭ دا ادام دەنساۋلىعى ءۇشىن ماڭىزى زور. كۇندەلىكتى قۇرامىندا قانتى بار سۋسىنداردىڭ ورنىنا قاراپايىم سۋ ءىشىپ، نان جانە ۇن ونىمدەرىن ازايتقان دۇرىس. قانت، ماي جانە كالوريا كولەمى جوعارى ازىقتاردىڭ قۇنارلىعى تومەن بولادى. مايلى ەتتى، ءسۇتتى تاعامدار، كونسەرۆى، شۇجىق، ىرىمشىك، مارينادتالعان تاعامدار، بالىق، شوكولاد سياقتى ازىقتاردى كوپ تۇتىنباڭىز. سونىمەن قاتار، اشۋشاڭدىققا بوي الدىرماي، تازا اۋادا جۇگىرۋ كەرەك. سالماقتى باقىلاۋدا ۇستاپ، ارتىق سالماقتان ارىلۋ قاجەت. جۇرەكتى ءار 6 اي سايىن تەكسەرتىپ تۇرۋدى دا ۇمىتپاڭىزدار» ، - دەپ كەڭەس بەرەدى كارديولوگ ماماندار.
ساراپشى سەرىك تاڭىربەرگەنوۆ اۋرۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ءار ادام ءوز دەنساۋلىعىنا دەگەن قارىم- قاتىناسىن وزگەرتۋى ءتيىس دەيدى.
«ءتىپتى، دەنى ساۋ ازاماتتىڭ ءوزى جىلىنا كەم دەگەندە ءبىر رەت دارىگەرگە قارالىپ، اۋرۋدىڭ الدىن الۋ شارالارىنا كوڭىل بولگەنى ءجون. مەملەكەت تاراپىنان كەپىلدىك بەرىلگەن تەگىن مەديتسينالىق كومەك شەڭبەرىندە تەكسەرۋدەن تەگىن وتۋگە بولادى. مىسالى، فليۋوروگرافيا، قان جانە نەسەپ تالداۋلارىن تاپسىرىپ، قانداعى حولەستەرين مەن قانت مولشەرىن، كوز ءىشى قىسىمىن تەكسەرتۋ قاجەت. ەگەر قانداي دا ءبىر اقاۋ تابىلىپ جاتسا وسى كەپىلدەندىرىلگەن كومەك شەڭبەرىندە تەگىن ەم- دوم قابىلداۋعا بولادى. ويتكەنى، كوپتەگەن سوزىلمالى سىرقاتتار اتالعان پاكەت شەڭبەرىندە تەگىن ەمدەلەدى. ەلدىڭ ءبارى وسىنى قولعا السا، ۇلت دەنساۋلىعى جاقساراتىنى انىق» ، - دەيدى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى سەرىك تاڭىربەرگەنوۆ.
قىمبات ەلتاي قىزى
Baq.kz
