بەكبولات تىلەۋحان: جۇلدىزدى اراق ستاكانىنا سالىپ، تۇبىنە دەيىن ءىشۋدى ءداستۇر دەپ جۇرگەندەر بار
مۇنى قورعانىس ءمينيسترى ساكەن جاسۇزاقوۆتىڭ ءوزى جاريا ەتتى. بەكىتىلگەن نورما بويىنشا ءاربىر اسكەري كۇنىنە 1225 تەڭگەگە ءۇش مەزگىل تاماقتانۋى ءتيىس. الايدا، تەندەرلىك كونكۋرس كەزىندە كاسىپكەرلەر باعانى 600-700 تەڭگەگە دەيىن ءتۇسىرىپ، ۇتىپ الادى ەكەن.
مۇنى ەستىگەن ءماجىلىس دەپۋتاتتارى جاعاسىن ۇستادى. قورعانىس سالاسىندا تۇيتكىلدى ماسەلە كوپ بولىپ شىقتى. ءتىپتى، اسكەري ۇشقىشتار دا قىزمەتىن تاستاپ، اۋە كومپانيالارىنا كەتىپ جاتقان كورىنەدى. بۇل تۋرالى ەۋرازيا ءبىرىنشى ارناسى حابارلايدى.
«ءداستۇردىڭ وزىعى بار، توزىعى بار. ستاقاننىڭ تۇبىنە جۇلدىز سالىپ، تۇبىنە دەيىن ءىشۋ دەگەن بار، اۋزىنا كەلگەنندى وتتاپ، بوقتاۋدى ءداستۇر دەپ تاڭىپ جۇرگەندەر بار» - دەيدى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى بەكبولات تىلەۋحان.
ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن شەنىنىڭ جوعارىلاعانىن اشى سۋمەن تويلاعان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ارەكەتى ەلدى شوشىتقان ەدى. ءماجىلىس دەپۋتاتىنىڭ مەڭزەپ وتىرانى دا سول.
دەپۋتاتتار قورعانىس سالاسىنداعى ءبىرقاتار كەم-كەتىكتى ماجىلىستەگى ۇكىمەت ساعاتىنا كەلگەن قورعانىس ءمينيسترىنىڭ بەتىنە باستى. ەڭ الدىمەن ءتارتىپ پەن تاربيە.
«كەڭەس داۋىرىندە اسكەرگە بارعان جىگىتكە ەرەكشە قۇرمەت كورسەتىلەتىن، ورتاق يدەولوگيا، رۋحتى اندەر بولاتىن» دەپ بۇرىنعىنى ەسكە العان بەكبولات تىلەۋحان كەڭەس ارمياسى مەن قازاق اسكەرىن سالىستىرىپ سويلەدى. وزگەرمەگەن ءبىر ءۇردىس بار. ول بۇرىنعى جانە بۇگىنگى اسكەريلەردىڭ بوقتاپ سويلەيتىنى.
اسكەري ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ جايىندا سالا قۇلاش بايانداما جاساعان قورعانىس مينيسترىنە ماجىلىسمەن ساربازداردى اتقا مىنگىزىپ ۇيرەتەيىك دەگەن ۇسىنىس جاسادى.
«سوۆەت كەزىندە كۋليكوۆا شايقاسىن ءاربىر سولدات بىلەتىن ەدى. بىزدە وكىنىشتى، جەتكىلىكتى دارەجەدە ەمەس. اڭىراقاي شايقاسى تۋرالى يدەولوگيا ءجۇرىپ جاتىر ما، ايتۋعا اۋىز بارمايدى. سوندىقتان، مينيستر مىرزا، اقتوبەدە قىزدار ساداق اتۋدان جارىسىپ جاتىر دەيدى، جىگىتتەر اتقا ءمىنۋدى ۇيرەنسە، كوكپارعا قاتىسسا قانداي جاراسىمدى» - دەيدى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى بەكبولات تىلەۋحان.
قاشاندا بيۋدجەتتىڭ ءار تيىنىن ساناپ، قازىنا قارجىسىن قىزعىشتاي قورعايتىن دەپۋتات ومارحان وكسىكبايەۆ تا قىرۋار قارجى بولىنسە دە، قورعانىس سالاسىن جەمقورلىق جايلاعانىنا كىجىندى.
«ءبىز اسىرەسە وسى قورعانىس مينيسترلىگىن كەيىنگى كەزدە قاتتى ەركەلەتىپ جاتىرمىز. ولارعا مولىنان كوڭىل ءبولىپ وتىرمىز. قاراجاتتى دا توگىپ جاتىرمىز. پاتريوتتىق دايىندىققا كەلگەندە مەنىڭ اسا داۋىم جوق. ونىڭ جاستارعا باعىتتالىپ وتىرعانى كورىنىپ وتىر. ول دا دۇرىس شىعار. جاستاردى تاربيەلەۋىمىز كەرەك. ءبىراق، سونىڭ ىشىندە، گەنەرالدارىمىز سول پاتريوتتىق سەزىمدى جوعالتىپ العان سياقتى. جىلداپ، كەيدە توپتاپ سوتتالىپ جاتادى. مەن ويلايمىن ولاردى دا سول كىشكەنە تاربيەگە بەت بۇرىس جاساپ، تاربيەلەۋىمىز كەرەك قوي دەيمىن» - دەيدى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتىت ومارحان وكسىكبايەۆ.
تەك ماجىلىسمەندەر ەمەس، قورعانىس ءمينيسترى ساكەن جاسۇزاقوۆ تا ءوزى باسقاراتىن سالاداعى ءبىرقاتار كەمشىلىكتى دەپۋتاتتارعا جايىپ سالدى. ماسەلەن، اسكەري ساربازدار مەن كۋرسانتتار كۇنىنە 1225 تەڭگەگە ءۇش مەزگىل تاماقتانۋى ءتيىس. ءبىراق ازىق-تۇلىكپەن قامتۋى ءتيىس كاسىپكەرلەر تەندەر كەزىندە باعانى 700 تەڭگەگە دەيىن تومەندەتەدى ەكەن. مۇنداي قارجىعا ۇنەمى قوزعالىستا جۇرەتىن اسكەري ادامدى تاماقتاندىرۋ مۇمكىن ەمەس، دەيدى ساكەن جاسۇزاقوۆ. بۇل ماسەلەنى ۇكىمەت باسشىسى دا بىلەدى. سەبەبى، قورعانىس ءمينيسترى ونىڭ اتىنا حات تا جازعان. ءبىراق ءالى شەشىلگەن جوق. مۇنى ەستىگەن دەپۋتاتتار مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ كەرەك دەپ شۋلادى.
«قازىر مەملەكەتتىك ساتىپ الۋلار تۋرالى زاڭ بىزدە جاتىر. مۇنداي ماسەلەلەردى قورعانىس مينيسترلىگىندە تىم ۇزاق تالقىلاۋدىڭ قاجەتى جوق. ەكىنشى وقىلىمعا دەيىن زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ قاجەت. ەگەر تاماقتاندىرۋ بويىنشا باعا 1200 تەڭگە بولسا، ونى تومەندەتۋدىڭ قاجەتى جوق... فيزيولوگيا انىقتالدى، باعاسى بەلگىلەندى، ەندى وسىدان كەيىن ءبىر ادامدى ەكى ەسە ارزانعا تاماقتاندىرۋ دەگەن نە سۇمدىق. سابانمەن تاماقتاندىرامىز با سوندا؟ جۇمىس توبىمەن اتالعان ماسەلەنى تالقىلاڭىزدار. وسى وزگەرىستى ەنگىزەيىك» - دەيدى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ۆلاديمير بوجكو.
بۇل سالاداعى تاعى ءبىر تۇيتكىل، بىلىكتى ماماندارى جان-جاققا كەتىپ جاتىر. سەبەبى، ەڭبەكاقى تومەن. وتكەن جىلى 25 ۇشقىش جەكە اۋە كومپانياسىنا اۋىسقان. قالا بەردى شەت مەملەكەتتەن ۇسىنىس بار. رەسەي اسكەري ۇشقىشتارىن الاقانعا سالىپ، 800 مىڭ رۋبل تولەيدى ەكەن. ال بىزدە ءبىرىنشى ساناتتاعى ۇشقىشتاردىڭ ءوزى نەبارى 270 مىڭ تەڭگە الادى. مۇنى مىسە تۇتپاعاندار قىزمەتىن اۋىستىرىپ جاتىر.
«Air Astana، SCAT كومپانيالارىنا اۋىسۋدا. بۇل ماسەلە بويىنشا مەملەكەت باسشىسىنا حات جازدىم. پرەزيدەنت قولداۋ ءبىلدىرىپ، ۇشقىشتار قۇرامىنا ەڭبەكاقىنى ەكى ەسەگە كوتەرۋ ءۇشىن ۇكىمەتكە تاپسىرما بەردى. كەم دەگەندە اتالعان سومانى 450-500 مىڭ تەڭگەگە جەتكىزۋ ەسكەرىلىپ وتىر» - دەيدى ق ر قورعانىس ءمينيسترى ساكەن جاسۇزاقوۆ.
ماجىلىستەگى قورعانىس جانە قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولىپ سايلانعان دەپۋتات مۇحتار ەرمان دا بۇگىنگى جيىندا قالىس قالمادى. ءتۇرلى دەرەك كەلتىردى. اسكەري پروكۋراتۋرانىڭ مالىمەتىنشە، 2017 -جىلى 27 قىلمىس تىركەلگەن. ونىڭ باسىم كوبى پاراقورلىق جانە كۋرسانت ولىمىنە قاتىستى. بيىل دا وسىنداي 3 قىلمىس بولىپتى. ماجىلىسمەن اسكەري ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ باسشىلارىن جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ كەرەك دەگەن باستاما كوتەردى. ءبىراق قورعانىس ءمينيسترى دەپۋتاتتىڭ دەرەكتەرىن جوققا شىعاردى.
«بىزدە ونداي كەلەڭسىزدىك جوق. ول دەپۋتات ۇنەمى وسىنداي دەرەكتەردى كوتەرەدى» - دەدى قورعانىس ءمينيسترى.
