اعزا قۋاتىن ارتتىراتىن جەمىس

استانا. قازاقپارات - جەمىس- جيدەكتەردىڭ ىشىندە اعزاعا وتە پايدالىلارىنىڭ ءبىرى - جاڭعاق، ونىڭ تۇرلەرى.

بۇلاردىڭ قاي- قايسىسى بولسا دا ۆيتامينگە، مينەرالدارعا باي. تاعى ءبىر ارتىقشىلىعى - ونى ۇزاق ساقتاۋعا بولادى، ول ءوزىنىڭ پايدالى قاسيەتتەرىن جوعالتپايدى.

حالىق ەمشىلىگىندە جاڭعاق تۇرلەرىن ءجيى قولدانادى. ودان ءتۇرلى تۇنبالار جاسايدى، قابىعىن دا، ىشىندەگى پەردەلەرىن دە، جاپىراعىن دا ەمگە پايدالانادى. مىسالى، پىسپەگەن كەزىندەگى سىرتقى جاس قابىعىن سىدىرىپ، سۋعا، سپيرتكە تۇندىرۋ ارقىلى جاسالعان دارمەكتى سۋىقتاعاندا، زوبقا، تەرى اۋرۋلارىنا، ىشەك دەرتتەرىنە قارسى پايدالانادى. ارينە، ءار دارمەكتىڭ وزىندىك رەتسەپتتەرى بار.

كادىمگى گرەك جاڭعاعىنىڭ بەل قۋاتىن ارتتىراتىنىن جۇرت ەجەلدەن بىلەدى. جاڭعاقتى ۇنەمى تۇتىنعان ادامدا ۆيتامين، مينەرال جەتىسپەۋشىلىگى دەگەن بولمايدى. ول ادامدى سترەستەن دە قورعايدى. جاڭعاق قۇرامىنداعى سينك جىنىس بەزدەرىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتادى، تەستوستەرون ءتۇزىلۋىن رەتتەيدى. كالتسي مەن ماگني تەستوستەرون تۇزۋمەن قاتار ۇرىق ءتۇزىلۋىن ارتتىرادى. ول قۋىقاستى بەزىن ادەنومادان قورعايدى.

جاڭعاققا قاتىستى ەركەكتەرگە كەرەك رەتسەپتەردىڭ ءبىرى مىناداي: 12 دانا جاڭعاقتى، 200 گرامداي قۇرعاق ءىنجىردى، مەيىزدى جانە قارا ورىكتى ۋاقتاپ، ءبىر ىدىسقا سالادى دا، توڭازىتقىشتا ساقتايدى. ونى كۇندە كەشكىسىن ەكى اس قاسىقتان جەپ تۇرۋ كەرەك. ارتىنان كەفير ىشەدى.

سونداي-اق ۇساقتاپ تۋرالعان جاڭعاق، كەپتىرىلگەن ورىك، مەيىز، اسقاباق ءدانىن، ليمون قابىعىن، سۇيىق ءمولدىر بالدى ارالاستىرىپ جەپ تۇرسا دا بولادى.

جاڭعاقتىڭ ايەل اعزاسىنداعى گورموندىق فونعا دا وڭدى اسەرى مول. ونى كوپ قان جوعالتقاندا، بوسانعاننان، وپەراتسيادان كەيىن، «ايلىق قوناق» قالىپسىزدىعىنا، بەدەۋلىككە قارسى قولدانۋعا بولادى. ونىڭ قۇرامىنداعى ەلەمەنتتەر جىنىس بەزدەرىنىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرادى، ءسۇت بەزى وبىرىنىڭ الدىن الادى، شاشتىڭ، تىرناق پەن تەرىنىڭ احۋالىن جاقسارتادى. ونى ازداپ، كۇنى بويى جەپ جۇرسە، تويىندىرادى، تابەتتى تومەندەتۋ ارقىلى ارتىق ءىشىپ- جەپ، سەمىرۋدەن ساقتايدى.

جۇكتى ايەلدەرگە فوليي قىشقىلى، تەمىر جەتىسپەيتىن العاشقى كەزەڭدەردە جاڭعاق جەگەن جاقسى. ول ايەلگە عانا ەمەس، قۇرساقتاعى بالاعا دا پايدالى. بالانىڭ جۇيكە جۇيەسىندە قالىپسىزدىقق تۋىنداۋىنىڭ الدىن الادى.

سونداي-اق جۇكتى كەزدە شاراناعا قاڭقا سۇيەگىن قالىپتاستىراتىن فوسفور مەن كالتسي دە كەرەك. ونى دا جاڭعاقتان مولىنان الۋعا بولادى.

جاڭعاق قۇرامىنداعى كالتسي مەن ماگني ايى-كۇنى جاقىنداعان جۇكتى ايەل اعزاسىنداعى ارتىق سۇيىقتى قۋادى. سول سياقتى، بالا ەمىزەتىن ايەلگە دە جاڭعاق پايدالى، ول ونىڭ ءسۇتىن كوبەيتەدى، قۇنارلى ەتەدى.

ەڭ باستىسى، جاڭعاقتى تىم كوپ جەپ قويماۋ كەرەك. ءبىر كۇنگە ءارى كەتسە 7 جاڭعاق جەتكىلىكتى.

جاڭعاقتى سەمىز ادامدار، وعان اللەرگياسى بارلار، قانىنىڭ ۇيىعىشتىعى جوعارى جاندار، ۇيقى بەزى قابىنعاندار، ىشەك جۇمىسى بۇزىلعاندار جەمەگەنى ءجون. بۇل پروبلەمالاردان ارىلىپ بارىپ قانا قولدانعان دۇرىس. ەسكىرىپ قالعان نەمەسە تىم كوپ جەلىنگەن جاڭعاق دەنى-باسى ساۋ ادامدى دا ءابىرجىتۋى مۇمكىن.

گرەك جاڭعاعىنان باكتەريتسيدتىك، قۋاتتاندىراتىن، ىشەك پارازيتتەرىنە قارسى پرەپاراتتار جاسايدى.

ءىش قاتقاندا دا گرەك جاڭعاعى جاقسى جاردەمشى. ول قانداعى حولەستەريندى ازايتادى. جۇرەككە، تامىرلارعا، ميعا پايدالى «ومەگا - 3» قىشقىلى دا جاڭعاقتا مول. 30 گراممداي جاڭعاقتا بۇل قىشقىلدىڭ تاۋلىكتىك نورماسى بار.

...بۇگىندە الەمدە جاڭعاقتىڭ 300 دەن اسا ءتۇرى بار. ول قازاقستاندا الماتىدا، شىمكەنتتە، كاسپي بويىندا وسىرىلەدى. بىزدە گرەك جاڭعاعىن عانا ەمەس، ونىڭ باسقا تۇرلەرىن دە وسىرۋگە مۇمكىندىك بار. ال حالىق اراسىندا جاڭعاققا دەگەن سۇرانىس جىلدان-جىلعا ارتىپ كەلەدى. اعزاعا پايدالى، بۇلىنبەي ۇزاق ساقتالاتىن بۇل ءونىمدى الىس جاقتارعا، دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنا دەيىن ەكسپورتتاۋعا بولادى. ەڭ باستىسى، ونىڭ دەنساۋلىققا شيپاسى وراسان زور.

 

دەرەككوزى: zamana.kz