شوقاننىڭ جولىن قۋعان جۋرناليست: جارىلقاپ بەيسەنباي ۇلىمەن كەزدەسۋ كەشى ءوتتى

استانا. قازاقپارات - استاناداعى ل. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە قارىمدى قالامگەر، زەرتتەۋشى- جۋرناليست جارىلقاپ بەيسەنباي ۇلىمەن «شوقان جولى» اتتى كەزدەسۋ كەشى ءوتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنە سىلتەمە جاساپ.

قازاق رۋحانياتىندا ابايدىڭ جولى قانداي تاعىلىمدى بولسا، شوقاننىڭ جولى دا سونداي قىمبات. وسى ەكىنشى سارا جولدى نەگىزدەۋشىلەردىڭ ءبىرى رەتىندە وقىرمانمەن پىكىر الماسىپ، وي بولىسكەن جارىلقاپ بەيسەنباي ۇلى ءوزىنىڭ شوقانتانۋعا قالاي بەت بۇرعانى تۋرالى كەڭىنەن اڭگىمەلەپ بەردى.

زەرتتەۋشى ءجۋرناليستىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ستۋدەنتتىك شاعىنا تاپ كەلگەن وتكەن عاسىردىڭ 60-جىلدارى قازاق رۋحانياتىندا تىڭ سەرپىن پايدا بولىپ، جاڭا تىنىسى اشىلعان كەزەڭ- ءدى. ياعني جاس جازۋشى- عالىمدار رىمعالي نۇرعالييەۆ، مۇحتار ماعاۋين، زەينوللا سەرىكقاليەۆتىڭ سالعان تۇرەنى ستۋدەنت جاستىڭ رۋحىن وياتقان. اتالعان ادامدار سياقتى ول دا وسى ارناعا بۇرىلۋدى ماقسات تۇتقان. ءسويتىپ شوقاننىڭ جولىن جۋرناليستىك لەپپەن زەرتتەۋگە كىرىسكەن. اۋەلى عالىمنىڭ 1856 -جىلى باسىنان وتكەرگەن اتاقتى «ىستىق كول ساپارى» جايلى كۇندەلىگىن قۇشاقتاپ، ءدال سوندا اتى اتالىپ، ءتۇسى تۇستەلگەن جەرلەردى جاياۋ ارالاعان. سوناۋ پەتەربۋرگ، ىرگەدەگى ومبى، ءوزىمىزدىڭ سەمەي مەن قاپال، قىرعىزدىڭ ىستىقكولىنە دەيىن شوقان باسقان ىزدەرمەن ءجۇرىپ وتكەن.

ناتيجەسىندە، 1975 -جىلى عالىمنىڭ تۋعانىنا 140 جىل تولعان مەرەيتويى قارساڭىندا «شوقاننىڭ ىزىمەن» اتتى العاشقى كىتابىن جارىققا شىعارعان.

«شوقان ءۋاليحانوۆ كوپ قىرلى عالىم، كەڭەس زامانىندا ونىڭ ساياحاتشىلىق قىرى عانا تانىلدى. ونىڭ فولكلورتانۋ، ەتنوگرافيا جانە سول تۇستاعى قازاق قوعامىنىڭ بەت- بەينەسى، رەسەيلىك وتارلاۋدىڭ وزبىرلىعى جايلى جازعان ەڭبەكتەرى ءالى دە تولىق زەردەلەنگەن جوق»، - دەيدى ج. بەيسەنباي ۇلى.

ءتىپتى ش. ءۋاليحانوۆتىڭ 19 جاسىندا ق. جالايىردىڭ ەڭبەكتەرىن وقىپ، وعان عىلىمي تالداۋ جاساعانىن، سونداي- اق مۇحامەد ءدۋلاتيدىڭ «تاريح- ي راشيدي» شىعارماسىن العاش زەرتتەگەنىن ەكىنىڭ ءبىرى بىلە بەرمەيدى.

كەزىندە اكادەميك رىمعالي نۇرعاليەۆ شوقانتانۋشى پۋبليسيسكە «جارىلقاپ-اۋ، سەنىڭ بار بولعانىڭ قانداي جاقسى، شوقاندى وسىنداي دارەجەدە زەرتتەگەن»، دەپ ەمىرەنە باعا بەرۋى تەگىن ەمەس.

ءبىر جارىم ساعاتقا سوزىلعان كەزدەسۋ كەشىندە جينالعان ستۋدەنت قاۋىمى ءۇشىن ءبىرتالاي ماڭىزدى ماعلۇمات ايتىلدى.

جيىندى تۇيىندەگەن ل. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ پرورەكتورى، اكادەميك ديقان قامزابەك ۇلى كەش قوناعىن، قاراپايىم اۋىل بالاسىنان مادەنيەتتانۋدىڭ ۇزدىك ۇلگىسىنە اينالعان تۇلعا دەپ باعالاپ، وعان وقۋ ورنىنىڭ ەستەلىك مەدالىن تابىستادى.