تالدىقورعاندىق مارات قاسەنوۆتىڭ ءۇيى قۇندى جادىگەرلەرگە تولى- فوتو

 تالدىقورعان. قازاقپارات - تالدىقورعاندىق مارات قاسەنوۆتىڭ ۇيىنە كەلگەن كەز كەلگەن ادام تاڭدانباي قايتپايدى. زەينەتكەردىڭ شاڭىراعىندا تاريحتان سىر شەرتەتىن كونە جادىگەرلەر وتە كوپ. ءتىپتى ول ءۇيىنىڭ جەرتولەسىن مۇراجايعا اينالدىرعان.

  ءومىر بويى تراكتورشى بولعان ازامات «قازاقپارات» ح ا ا تىلشىسىنە ءار جادىگەرى جايلى بايانداپ بەردى.

 ءتىلشىنى ەسىگىنىڭ الدىنان قارسى العان زەينەتكەر بىردەن جورتولەدەگى ءتور بولمەگە اپاردى. بۇل جەر كىتاپقا تولىپ تۇر. اقساقالدىڭ سوزىنشە، ولاردىڭ سانى مىڭنان اسادى ەكەن.

- كەمىندە 10 مەملەكەتتىڭ ەرتەگىلەرى وسى جەردە ساقتاۋلى. باسىم بولىگى ورىس تىلىنە، ءبىرازى قازاقشاعا اۋدارىلعان. وسىلاردىڭ بارلىعىن، شىركىن، ءوزىمىزدىڭ انا تىلىمىزگە اۋدارسا، ءبىزدىڭ وسكەلەڭ ۇرپاق ءۇشىن بۇل قۇندى دۇنيە بولار ەدى. انا «گۋبكا» تۋرالى (سپانچ بوب - اۆتور) سياقتى ءمان- ماعىناسىز مۋلتفيلمدەردى كورسەتكەنشە، وسىنداي تاربيەلىك ءمانى بار ەرتەگىلەردىڭ جەلىسىندە تۋىندىلار جاسالسا، قانداي تاماشا بولار ەدى دەپ ارماندايمىن.

اقساقالدىڭ مۇراجايىندا سالماعى 5 كەلىلىك ۇتىك بار

- بۇل ۇتىك 1954 -جىلى شىققان ەكەن. سالماعى بەس كەلى. كادىمگى توققا قوسىلادى. ال جانىنداعى ۇتىكتەر توققا قوسىلمايدى، كومىردىڭ شوعىمەن قىزدىرىلادى. بارلىعى ۇتىكتىڭ كونە تۇرلەرى. بىزدە اعىلشىن تارازىسى دا بار. ءوزى كىشكەنتاي عانا تەمىر بولعانىمەن، ءبىراق 250 كەلىگە دەيىن سالماقتى ولشەيدى. وسى زاتپەن ءپىلدىڭ سالماعىن ولشەگەن ەكەن. مەن سول تارازى جايلى جازىلعان اقپاراتتى دا ساقتاپ قويعانمىن. كەلگەن ادامدارعا ناقتى دالەلمەن ايتىپ، كورسەتەمىن.

1927 -جىلعى پاتيفون ءالى ىستەپ تۇر

- مۇراجايدا مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ ءتۇر- ءتۇرى بار. بايان، قوبىز، بالالايكا، دومبىرا، پاتيفون. ءبارىنىڭ بىرنەشە ءتۇرى ساقتاۋلى. ارمانىم زامانداستارىم كەلىپ، وسى مۋزىكالىق اسپاپتاردا ويناسا، قانداي تاماشا.

جوڭعار شاپقىنشىلىعىنداعى جەبەنىڭ ۇشى ساقتاۋلى

 

 - جوڭعار شاپقىنشىلىعىنداعى جەبەنىڭ باسى ساقتاۋلى تۇر. وسىنى بالالار كورسە، اتا- بابالارىمىز قولدانعان ساداقتى ۇستاسا، ول دا ناعىز رۋحاني جاڭعىرۋ دەپ بىلەمىن. مەنىڭ جادىگەرلەرىمدى كورۋگە كەلگەن كەز كەلگەن ادامعا ءار زاتتىڭ تاريحىن ايتۋدان شارشاعان ەمەسپىن. كازاكتاردىڭ شاشكاسى، جاپونداردىڭ كاتاناسى، ايبالتا جانە باسقا دا سۋىق قارۋ تۇرلەرىن جيناپ كەلەمىن.

اقشالار ورتا عاسىردان سىر شەرتەدى

 - كۇمىس تەڭگەلەر. اراب ەلدەرىنىڭ ديرحامى، ەكاتەرينا 2- پاتشالىق ەتكەندەگى اقشا، قىتايلاردىڭ العاشقى تيىندارى، ءوزىمىزدىڭ ءتول تەڭگەلەرىمىز باس- اياعى 50-دەن استام مەملەكەتتىڭ اقشالارى ساقتاۋلى.

18 - عاسىرداعى شاۋگىم

- مەنىڭ قۇندى جادىگەرلەرىمنىڭ ىشىندە اس ءۇي زاتتارى وتە كوپ. 1812 - جىلى فرانسۋزدارمەن ورىستاردىڭ سوعىسىندا پايدالانىلعان شاۋگىم دە وسى جادىگەرلەردىڭ ىشىندە. ساماۋرىنداردىڭ دا ءوز تاريحى بار. ءتىپتى تابيعي بوياۋلارمەن بەزەندىرىلگەن حوحلوما جازۋلارىمەن ءتۇرلى ىدىستار دا بار. قول ديىرمەنى، كونە ەت تارتقىش، ماي شايقايتىن زاتتاردىڭ ءتۇر- ءتۇرىن كەز كەلگەن ادام كورە الادى.

 بۇل مۋزەيدىڭ وزگە مۇراجايلاردان باستى ەرەكشەلىگى كەلگەن ادام جادىگەرلەردى ءوز قولىمەن ۇستاپ، قوسىپ، تىڭداپ وتە جاقىن تانىسا الادى. ال باسقا مۇراجايلاردا زاتتار كورمەدە تۇرادى. وعان ەشكىمنىڭ قول تيگىزۋىنە رۇقسات جوق. سونداي- اق، مارات قاسەنوۆتىڭ مۋزەيىندەگى كەيبىر زاتتاردى وبلىستىق ولكەتانۋ مۇراجايى ۋاقىتشا الىپ، كورمەگە قويادى ەكەن.

 جالپى، مارات قاسەنوۆ كونە جادىگەرلەرمەن قاتار، تاۋىق جانە گۇل وسىرگەندى دە جاقسى كورەدى. قازىر ونىڭ قوراسىندا 200-دەن استام ءۇي قۇسى بار. ال ولاردىڭ ءار قايسىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى بار. ماسەلەن ءبىر عانا ەرگەجەي تاۋىق جۇمىرتقاسىن اتەشسىز باسپايدى ەكەن. ەگەر اتەشى جانىندا بولماسا، تاۋىق جۇمىرتقانى تاستاپ كەتەدى دەيدى. ال بالاپانداردى اتەشى ەرتىپ جۇرەدى ەكەن.

باستى نازار اۋداراتىن جايت، تالدىقورعاندىق زەينەتكەر بۇل دۇنيەلەردىڭ بارلىعىن كەلگەن ادامعا تەگىن كورسەتەدى. شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ تۋماسى ءوز ءسوزىن «وسى جادىگەرلەردى ناسيحاتتاپ، رۋحاني جاڭعىرامىن» دەپ تۇيىندەدى.

اۆتور: سامال قابىشيەۆا