ايەلدەردىڭ نەلىكتەن ۇزاق ءومىر سۇرەتىنى بەلگىلى بولدى

 استانا. قازاقپارات - دانيا مەن گەرمانيا عالىمدارىنىڭ توبى ايەلدەردىڭ ەركەكتەرگە قاراعاندا نەلىكتەن ۇزاق ءومىر سۇرەتىنىن انىقتادى.

 زەرتتەۋشىلەردىڭ قورىتىندىسىنا سايكەس، بۇعان ايەلدەر قاۋىمىنىڭ بيولوگيالىق ەرەكشەلىگى سەبەپ ەكەن. مامانداردىڭ ماقالاسى Proceedings of the National Academy of Sciences جۋرنالىنا شىقتى. بۇل تۋرالى Phys.org باسىلىمى جازدى.

عالىمدار ترينيداد ارالىندا يسپانيالىق باسقارۋ مەن قۇل ساتۋ (1498-1807 -جىلدار ارالىعى) ، يسلاندياداعى قىزىلشا اۋرۋىنىڭ ەپيدەمياسى جانە ۋكرايناداعى اشتىق كەزەڭىندەگى ايەلدەر مەن ەرلەردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعىنا تالداۋ جاسادى. سويتسە، اشتىق كەزىندە ايەلدەر ەركەكتەرگە قاراعاندا ۇزاق ءومىر ءسۇرىپتى. ال، ترينيدادا ەشقانداي ايىرماشىلىق بايقالماپتى. مۇمكىن ول كەزدە قۇل ساتۋشىلار ەرلەردىڭ قول كۇشىن باعالاپ، ولارعا قامقورلىق تانىتقان شىعار دەپ وتىر عالىمدار.

1845 -جىلدان باستاپ 1849 -جىلعا دەيىن يرلانديادا اشتىق بولدى. ونىڭ سالدارىنان كارتوپ ەگىلگەن القاپتى Phytophthora infestans دەرتى باستى. سول كەزدە ايەلدەردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 22,4 جىل، ال ەركەكتەردىكى 18,17 جىل بولعان. ءبىراق اشتىققا دەيىن ايەلدەر دە، ەركەكتەر دە 38 جاسقا دەيىن ءومىر سۇرگەن. مۇنداي ستاتيستيكا جاپپاي اشتىق بولعان جاعدايلاردىڭ بارلىعىندا بايقالدى. سوندىقتان عالىمدار، ەرلەردىڭ ەرتە ءولىمى ايەلدەردىڭ بيولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى دەپ ەسەپتەيدى.

ەركەكتەردىڭ يممۋندىق جۇيەسىنىڭ جۇمىسىن بۇزا الاتىن تەستوستەروننىڭ جوعارى داعدىلانۋى - ولاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىندىگىن ازايتادى. بۇدان بولەك، ايەلدەردىڭ ورگانيزمىندەگى ەستروگەندەر سۋىققا قارسى تۇرۋعا بەلسەندى بولىپ كەلەدى.