فيزيكا عىلىمىنىڭ اتاسى نيكولا تەسلانىڭ ومىرىنەن قىزىقتى دەرەكتەر - فوتو

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ونى الەمنىڭ پاتشاسى، نايزاعايدى باعىندىرۋشى جانە ءتىپتى ەڭ بيىك سانانىڭ يەسى دەپ اتايتىن.

ونىڭ ەسىمى ءاربىر سانالى مەكتەپ وقۋشىسىنا ءمالىم، الايدا عالىمنىڭ ءوزىنىڭ جانە زەرتحاناسىنىڭ ءبىرقاتار سۋرەتتەرى ساقتالعانىن كوبى بىلە بەرمەيدى.

بۇعان قوسا، ونىڭ جارتىلاي اڭىز تۇلعاسىنىڭ توڭىرەگىندە كوپتەگەن قاۋەسەت، اڭىز بەن ءازىل اڭگىمە ءجۇر.

1) نيكولا تەسلا 1856 -جىلى شىلدەنىڭ 9-نان 10-نا قاراعان ءتۇنى قاتتى نايزاعاي بولعاندا تۋىلعان. وتباسىلىق نانىم-سەنىمگە بايلانىستى، بوساندىرىپ العان كىندىك شەشە نايزاعايدى جاماندىققا بولجاعان. ول شاقالاق قارا تۇنەكتىڭ بالاسى بولاتىنىن ايتادى، ءبىراق اناسى وعان قارسى شىعىپ: «جوق، ول كۇن ساۋلەسىنىڭ بالاسى بولادى» دەيدى.

2) تەسلانىڭ بيوگرافى بەرنارد كارلسوننىڭ ايتۋىنشا، عالىم تاماشا ينتەللەكتكە يە بولسا دا، يدەيالاردى ىسكە اسىرۋعا جوق ەدى. ترانساتلانتيكالىق راديونى جاساپ شىعارۋعا بايلانىستى جارىس كەزىندە، تەسلا ءوزىنىڭ دەمەۋشىسى مەن ىسكەرلىك سەرىگى دج. پ. مورگانعا لەزدە بايلانىس جاساۋدىڭ جاڭا ءتاسىلىن باياندايدى. ونىڭ ءمانى، بيرجاداعى باعا بەلگىلەۋلەر مەن تەلەگراممالار ونىڭ زەرتحاناسىنا قايتا باعىتتالادى دا، ال ول بولسا ولاردى كودتاپ، ءارقايسىنا جاڭا جەلى تاعايىنداپ وتىرادى. كەيىن، تەسلانىڭ ءتۇسىندىرۋى بويىنشا، حابارلامالار ءبىر قولعا سياتىن قۇرىلعىعا تاراتىلادى. باسقاشا ايتقاندا، ول ءموبيلدى بايلانىس پەن ينتەرنەتتىڭ نوبايىن كەلتىرگەن.

«ول اقپاراتتى جەكە ادامعا جىبەرۋ جايلى ءبىرىنشى بولىپ ويلاعان» ، - دەپ جازادى كارلسون. سونىمەن قاتار تەسلا راديولوكاتور، رەنتگەن، ساۋلەلىك قارۋ مەن راديواسترونوميا جايلى يدەيالاردى ويلاپ تاپقانىمەن، ىسكە اسىرماعان.

3) ەكسسەنتريك تەسلا جايلى كوپ تارالعان اڭىزدىڭ بىرىندە، ول ءوزىنىڭ مانحەتتەندىك زەرتحاناسىندا جەر سىلكىندىرەتىن ماشينا قۇراستىرعان دەلىنەدى. ول عالىمنىڭ ءبىر سىناعىندا بۇكىل ءبىر اۋداندى قيراتا جازداعان.

نەگىزىندە، تەسلانىڭ قۇرىلعىسى جەر سىلكىندىرەتىن ماشينا ەمەس، جوعارى جيىلىكتى مەحانيكالىق وستسيللياتور بولعان. پلاتفورمانىڭ استىندا ورنالاسقان پورشەن، ونى قاتتى دىرىلدەتكەن.

بىردە تەسلا زەرتحاناسىنا مارك تۆەندى شاقىرادى. تەسلاعا دجەنتەلمەن كلۋبىنان تانىس جازۋشىنىڭ اس قورىتۋ پروبلەمالارىنان زارداپ شەككەنى بارىنە ءمالىم. عالىم تۆەنگە مەحانيكالىق وستسيللياتوردىڭ جۇمىسىن سىناپ كورۋدى ۇسىنادى. شامامەن ءبىر جارىم مينۋتتان كەيىن تۆەن پلاتفورمادان سەكىرىپ ءتۇسىپ، دارەتحاناعا قاراي جۇگىرەدى.

4) تەسلا ءىنجۋ تاستى جەك كورەتىن. ءتىپتى ءىنجۋ تاققان ايەلدەرمەن سويلەسۋدەن باس تارتاتىن. بىردە ول ءىنجۋ تاسى بار اشەكەي تاعىپ كەلگەن حاتشى قىزىن ۇيىنە جىبەرە سالعان. مۇنداي ينديوسينكريزيانىڭ ناقتى سەبەبى نەدەن ەكەنىن ەشكىم بىلمەيدى، ءبىراق تەسلا ناعىز ەستەت ەدى جانە وزىنە ءتان ستيلگە يە بولاتىن. ول ادام تابىستى بولۋ ءۇشىن جەتىستىككە جەتكەن ادام سەكىلدى ءجۇرۋى كەرەك دەگەنگە سەنگەن. ءار كەش سايىن ول كەشكى اسقا اق پەرچاتكادا شىعاتىن جانە كوستيۋمىنىڭ ساندىلىگىمەن ماقتاناتىن. كارلسون تەسلانىڭ ءاربىر سۋرەتى ونىڭ جاعىمدى قاسيەتتەرىن كورسەتۋى مىندەتتى بولعانىن ايتادى.

5) تەسلانىڭ كىتاپتاردى، سۋرەتتەردى ەستە جاقسى ساقتايتىن قاسيەتىمەن جانە جاڭا ونەرتابىستاردى ميىندا ساقتاپ جۇرە الاتىنىمەن تانىمال بولعان. سونىمەن قاتار، ونىڭ نىسانداردى ءبىر كورگەندە ونى تولىقتاي ەلەستەتە الاتىن قاسيەتى بولعان، بۇل قاسيەتى ارقىلى ول نىسانداردى ءۇش ولشەمدە كوز الدىنا اكەلە الاتىن. بۇل قابىلەتى ونى بالا كەزىنەن قيناپ كەلە جاتقان ۇرەيلى تۇستەرىن باقىلاۋعا الۋعا كومەكتەستى.

كارلسوننىڭ ايتۋىنشا، ول اسىرەسە تانىمال مادەنيەتتىڭ ميستيكالىق جانە ەكستسەنتريكالىق كەيىپكەرىنىڭ جاقسىلىعىن كوپ كورگەن. ول تۋرالى ايتىلاتىن كوپ قاۋەسەتتىڭ ءبىرى ونىڭ جاس ءوسپىرىم كەزىندە تىرىسقاق اۋرۋىنا شالدىعىپ، ءومىرى قىل ۇستىندە بولعاندىقتان تازالىققا جانىنىڭ قۇشتارلىعى جايلى.

دەرەككوزى: ب ا ق