بيىل «شىڭعىس حان» وردەنى كىمگە بۇيىرادى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ
ۇرىمجىدە شىڭجاڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ سىن جانرىن تالقىلاعان كەڭەس ءوتتى - قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» (CNK)
شىڭجاڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ قارا شاڭىراعى سانالاتىن «شۇعىلا» جۋرنالىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ادەبي سىن جانرىن قاۋزاعان جينالىس ءوتتى، دەپ حابارلايدى kazakcnr.com سايتى.
«1953 -جىلدان باستاپ جارىق كورگەن شىڭجاڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ قارا شاڭىراعى «شۇعىلا» جۋرنالى قازىرگە دەيىن 648 سانعا تولىپ، وقىرمانعا رۋحاني ازىق، ادەبيەتكە ۇلگى بولارلىق سۇبەلى تۋىندىلارىمەن قوعامعا ءوز ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى. 2015 -جىلدان باستاپ جۋرنال جىل سايىن شىڭجاڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ سىن تالقى جيىنىن وتكىزۋدى داستۇرگە اينالدىرعان. سونىمەن بىرگە سىني ماقالالارعا ارنالعان جۋرنالدىڭ جىلىنا ءبىر قوسىمشا سانىن شىعارۋدى ۇزبەي جالعاستىرىپ كەلە جاتىر. بۇل ادەبيەتىمىزدىڭ جەتەرسىزدىگىن تولىقتاپ، جەتىستىگىن سارالاۋعا، الەم ادەبيەتىنىڭ تىڭ ءۇردىسىن قابىلداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپ جازادى ب ا ق.
اتالعان جيىنعا سىن جانرىنىڭ الدىڭعى شەبىندە قالام تەربەپ جۇرگەن اعا بۋىن سىنشىلار، جاس تولقىن ءىزباسارلار جانە «شۇعىلا» جۋرنالىنىڭ رەداكتورلارى قاتىستى. جيىن بارىسىندا تاقىرىپتىق زەرتتەۋ ماقالالار وقىلىپ، كوزقاراس، پىكىرلەر تىڭدالدى.
«سەكسەننەن اسقاندىكى بولار، سەگىز اۋىز عانا پىكىر بىلدىرۋگە شامام ارەڭ كەلدى»، - دەپ ادەمى ازىلمەن جيىنعا جينالعانداردى ءبىر جەلپىپ تاستاعان عالىم، بەلگىلى جازۋشى سۇلتان جانبولات ۇلى «جاڭا زامان ادەبي سىنىنا ۇمىتتەر» دەگەن تاقىرىپتا بايانداما وقىدى. جازۋشى اعامىز تىڭ وي، سونى پىكىر، جاڭا كوزقاراسقا جۇكتى مازمۇنى اقاۋسىز ادەبي سىنداردى بارلىققا كەلتىرۋدىڭ كوكەيتەستىلىگىن تىلگە تيەك ەتىپ، جاڭا زامانداعى سىنشىلاردان كۇتەتىن ۇمىتتەرىن ورتاعا قويدى»، - دەپ جازادى اتالعان سايت.
قاز ۇ ۋ يراننىڭ بەدەلدى ۋنيۆەرسيتتەرىنىڭ بىرىندە «فارابي» ورتالىعىن اشۋدى ۇسىندى - «فارس» اقپارات اگەنتتىگى
رarstoday اقپارات اگەنتتىگى ءال- فارابي اتىنداعى قاز ۇ ۋ- دىڭ يران تانۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى، تاياۋ شىعىس جانە وڭتۇستىك ازيا كافەدراسىندا پارسى تىلىنەن ساباق بەرەتىن وقىتۋشى، ءتىل مامانى جۇمادىلوۆا عايني تىلەۋكەن قىزىمەن بولعان سۇحباتتى جاريالادى.
«يرانداعى قازاقستان جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ كۇندەرى اياسىندا يراننىڭ بەدەلدى وقۋ ورىندارىمەن بولعان «ەكى ەل اراسىنداعى وقۋ، ءبىلىم، عىلىمي بايلانىستاردى دامىتۋ» اتتى فورۋمعا قاتىسۋ ءۇشىن يرانعا كەلدىم.
وسى فورۋم اياسىندا ءال-فارابي اتىنداعى قاز ۇ ۋ- دىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرى مەن بولاشاقتاعى جوسپارلارى جانە حالىقارالىق بايلانىستاردى دامىتۋ جونىندەگى باعدارلامالارىمەن تانىستىردىم. وتىرىس پەن كەزدەسۋلەردە ەكى ەل جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىنداعى عىلىمي بايلانىستاردى دامىتۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى. ءال-فارابي اتىنداعى قاز ۇ ۋ يراننىڭ بەدەلدى ۋنيۆەرسيتتەرىنىڭ بىرىندە، سونىڭ ىشىندە ءشاھيد بەھەشتي ۋنيۆەرسيتەتىندە «فارابي» ورتالىعىن اشۋدى ۇسىناتىنىن ايتتىم. بۇل ۇسىنىس ۋنيۆەرسيتەت باسشىسى عالىم مۇتانوۆتىڭ باستاماسىمەن بىرنەشە ەلدە اشىلدى. ورتالىقتىڭ باستى ماقساتى - ۋنيۆەرسيتەت پەن يراننىڭ جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىنداعى عىلىم، ءبىلىم سالالارى بويىنشا جۇمىستاردى اتقارۋ»، - دەيدى عايني جۇمادىلوۆا يراندىق ب ا ق- قا بەرگەن سۇحباتىندا.
بۇعىمەن بىرگە كوشىپ- قوناتىن حالىق - «تيانشاننەت» اقپاراتتىق پورتالى
قىتايلىق kazak.ts.cn پورتالى بۇعىنىڭ ورىسىمەن كوشىپ- قونىپ، شامامەن ءبىر جىلدىڭ 260 كۇنىندە اق قار، كوك مۇز ۇستىندە تىرشىلىك كەشەتىن حالىق تۋرالى جازادى.
اتالعان دەرەككوزدىڭ مالىمەتىنشە، نەنەتستەر رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىن مەكەندەيتىن حالىق. جالپى سانى 45 مىڭداي (2010). نەنەتستەردىڭ اتا- بابالارى ب. ز. ب. 1-مىڭجىلدىقتا ەرتىس پەن توبىل وزەندەرىنىڭ جاعاسىنداعى ورماندى- دالالى ايماقتار مەن التاي، سايان تاۋلارىنىڭ سىلەمدەرىن مەكەندەگەن. عۇن، تۇركى، ت. ب. تايپالاردىڭ شابۋىلى ناتيجەسىندە تايگالىق جانە تۋندرالىق اۋداندارعا قاراي ىعىسىپ، مۇنداعى جەرگىلىكتى تايپالارمەن ارالاسقان.
ءداستۇرلى كاسىپتەرى - اڭشىلىق پەن بالىق اۋلاۋ. 18 -عاسىردىڭ ورتاسىنان باستاپ بۇعى شارۋاشىلىعى نەگىزگى كاسىپشىلىككە اينالدى. ءداستۇرلى تۇرعىن ۇيلەرى - قىستا بۇعى تەرىلەرىمەن، جازدا قايىڭ قابىقتارىمەن جابىلاتىن سىرىقتاردان قۇراستىرىلاتىن - چۋم. سىرت كيىمدەرى مەن اياق كيىمدەرى بۇعى تەرىسىنەن تىگىلەدى. نەگىزگى تاعامدارى - بۇعى ەتى، بالىق.
بيىلعى جىلى «شىڭعىس حان» وردەنىمەن كىم ماراپاتتالادى - KAZNEWS
موڭعوليا ەلىندە شىڭعىس حاننىڭ دۇنيەگە كەلگەن كۇنىن «موڭعول ماقتانىش كۇنى» دەپ اتاپ ءوتۋ داستۇرگە اينالعان، دەپ جازادى موڭعوليالىق KAZNEWS اقپاراتتىق.
«اتالعان داتالى كۇنگە وراي موڭعوليانىڭ ەڭ جوعارى وردەنى «شىڭعىس حان» وردەنىمەن مەملەكەت جانە قوعامعا زور ەڭبەگى سىڭگەن، ۇلتتىق بەرەكە- بىرلىكتى نىعايتقان موڭعول ەلىنىڭ ازاماتتارى ماراپاتتالادى.
«شىڭعىس حان» وردەنىنە لايىق كەزەكتى ون ءبىرىنشى ادام موڭعول ەلىنىڭ «ەڭبەك ەرى»، وليمپيادا ويىندارىنىڭ التىن، كۇمىس جۇلدەگەرى نايدانگين ءتۇۆشينبايار بولماق. iToim اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، موڭعوليا پرەزيدەنتى ح. باتتۋلگا جارلىق شىعارىپ، بۇل وردەندى نايدانگيين تۇۆشينبايارعا وسى اپتادا تابىس ەتەدى»، - دەپ حابارلايدى kaznews.mn پورتالى.
ارالدى قۇتقارۋ ماقساتىندا حالىقارالىق ەكى كەلىسىمگە قول قويىلدى - ت ر ت
حالىقارالىق ارال قورى گەرمانيا فەدەراتيۆتى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق قوعامىمەن كەلىسىمشارت جاسادى، دەپ حابارلايدى trt.net.tr سايتى.
اتالعان تۇركيالىق ب ا ق- تىڭ جازۋىنشا، ارال سۋىنىڭ تارتىلۋىمەن باستالعان ەكولوگيالىق اپات جانە ايماقتاعى بيولوگيالىق تۇرلىلىك قاۋپى كەڭەس وداعىنىڭ ىدىراۋىنىڭ ارتىنان تاۋەلسىزدىك جاريالاعان ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىن شارا قابىلداۋعا يتەرمەلەگەن. ورتالىق ازياداعى تۇرىكمەنستان، قازاقستان، وزبەكستان، قىرعىزستان جانە تاجىكستان مەملەكەت باسشىلارىنىڭ شەشىمىمەن 1993 -جىلى حالىقارالىق ارال قورى قۇرىلدى. 2017-2019 جىلدار ارالىعىندا قوردىڭ اتقارۋ كوميتەتىنە باسشىلىق ەتۋ مىندەتى تۇرىكمەنستانعا جۇكتەلگەن.
«حالىقارالىق ارال قورى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ اكىمشىلىگى گەرمانيا فەدەراتيۆتى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق قوعامىمەن جانە ورتالىق ازيا ايماقتىق ەكولوگيا ورتالىعىمەن ىنتىماقتاستىق كەلىسىمىنە قول قويدى. كەلىسىمدەر شولگە اينالۋ قاۋپىنە دۋشار بولعان ارالدى قۇتقارۋ ءۇشىن بىرلەسىپ جۇمىس جاساۋ جانە تەحنيكالىق قولداۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىن تۇتادى»، - دەپ جازادى سايت.
ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭگە شەتەلدىكتەر بەرگەن كادەسىيلار - قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» (CNK)
قىتايلىق kazakcnr.com سايتى ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭنىڭ شەتەلدىك ساپارلاردا، ماڭىزدى حالىقارالىق كەزدەسۋلەردە العان سىي كادەلەرى تۋرالى جازدى.
اتالعان ب ا ق- تىڭ مالىمەتىنشە، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى ەل باسقارعان سوڭعى 5 جىل ىشىندە شەت مەملەكەتتەرگە 28 ساپار جاساپ، الەمنىڭ 56 ەلىنە بارعان. سونىمەن بىرگە ماڭىزدى حالىقارالىق ۇيىمداردا بولىپ، سامميتتەر مەن فورۋمدارعا قاتىسقان. ب ا ق قىتاي ءتوراعاسىنىڭ بۇل ساپارلارى مەملەكەتتىڭ وركەندەۋى مەن تۇراقتى دامۋىنا ەرەكشە سەرپىن بەرگەنىن ايتادى.
«ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭگە شەتەلدىك ساپارلارىندا ءارتۇرلى ەلدەردەن ەرەكشە سىيلىقتار تابىستالعان. مەملەكەت باسشىسىنا تارتۋ ەتىلگەن كادەسىيلار اسا قۇندى، باعالى بولۋىمەن ەرەكشە. بۇل شەت مەملەكەتتەردىڭ ق ح ر ءتوراعاسىنا دەگەن قۇرمەتى جانە قىتاي مەن وزگە ەلدەردىڭ دوستىعىنىڭ سيمۆولى»، - دەپ جازادى kazakcnr.com سايتى.
شي جينپيڭگە وزگە ەلدەردە سىيعا تارتىلعان كەيبىر كادەلەرگە توقتالىپ وتسەك.
اسپان استى ەلىنىڭ ءتوراعاسى سپورتقا ەرەكشە ءمان بەرەدى جانە ونىڭ جانكۇيەرى بولىپ تابىلادى. 2014 -جىلدىڭ شىلدە ايىندا قىتاي ءتوراعاسى ارگەنتينا ەلىنە ساپارمەن باردى. ارگەنتينانىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى فۋتبولدان ۇلتتىق قۇرامانىڭ 10- ءنومىرلى فۋتبولشىسى «مەسسيدىڭ فۋتبول كيىمىن» سىيلىققا بەرگەن.
2014 جىلى شي جينپيڭ گەرمانياعا بارعاندا گەرمانيا كانسلەرى انگەلا مەركەل «البا» بەرلين باسكەتبول كومانداسىنىڭ كيىمىن كادە سىي ەتىپ ۇسىنعان.
2015 -جىلى شي جينپيڭ ا ق ش- قا ساپارلاعان كەزىندە Boeing كومپانياسىنا باس سۇعادى. ولار جارىق شاعىلىستىراتىن جولاقتارى بار ەكى دانا كيىمدى تارتۋ ەتەدى.
2014 -جىلى شي جينپيڭ ءۇندىستان رەسپۋبليكاسىنا ساپارلاي بارعاندا، ءۇندىستان پرەمەر- ءمينيسترى نارەندرا مودي ءۇندىنىڭ ءداستۇرلى كيمىن جانە بىلعارى اياق كيىمىن سىيعا تارتقان.
2016 -جىلى شي جينپيڭگە چەحيا ەلىنىڭ پرەزيدەنتى ميلوش زەمان چەحتىڭ «Bata» اياق كيىم كاسىپورنىنان شىققان بىلعارى اياق كيىمنىڭ ءۇش داناسىن ۇسىنعان.
2013 -جىلى فرانتسياداعى «شارل دە گولل» قوعامدىق قورى قىتاي ءتوراعاسىنا ءبىر پارشا سۋرەت ۇسىنادى، سۋرەتتە شارل دە گوللدىڭ قولتاڭباسى قالدىرىلعان.
ال شي جينپيڭنىڭ ۇلى بريتانياعا ساپارىندا پاتشايىم 2 ەليزاۆەتا ۋيليام شەكسپيردىڭ شىعارمالار جيناعىن سىيعا تارتقان. سەبەبى قىتاي ءتوراعاسى شەكسپيردىڭ شىعارمالارىن قۇشتارلىقپەن وقيدى.
سونداي-اق ق ح ر باسشىسىنا تارتۋ ەتىلگەن سىيلىقتار اراسىندا بالالار ويىنشىقتارى دا بار. ول 2014 -جىلى اۆسترالياعا جاساعان ساپارىنان سۇيكىمدى «قونجىق» جۇمساق ويىنشىعىمەن ورالعان.
«تاس ارىستان» ءمۇسىنى. زيمبابۆە پرەزيدەنتى سىيلاعان. بۇل جەرگىلىكتى ەرەكشەلىككە يە تاس ءمۇسىن، تاقىرىبى «ىزگى نيەتتى ارىستان».
شي جينپيڭگە حايۋانداردىڭ مۇسىنىمەن قاتار، ءتىرى جانۋارلار دا سىيعا بەرىلگەن. 2015 -جىلى موڭعوليا پرزيدەنتى ەلىنە ساپارمەن كەلگەن قىتاي ءتوراعاسىنا تۇلپار مىنگىزگەن. كادەسىيلار قورىندا تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى گۋربانگۋلى بەردىمۇحامەدوۆ تارتۋ ەتكەن اقالتەكە سايگۇلىگى دە بار.
ق ح ر زاڭى بويىنشا مەملەكەت باسشىسى بۇل سىيلىقتاردىڭ از بولىگىن عانا وزىنە الىپ قالا الادى. شەتەلگە ساپارى بارىسىندا العان قۇنى 200 يۋاننان جوعارى سىيلىقتار مەملەكەت قازىناسىنا ءبىر اي ىشىندە تاپسىرىلۋى كەرەك.
اۆتور: باقىتجول كاكەش
