بالالارعا نەلىكتەن ەكپە جاساۋ كەرەك

استانا. قازاقپارات - دارىگەرلەردىڭ پىكىرىنشە، اتا- انالاردىڭ ۆاكسينادان باس تارتۋىنا مەسسەندجەرلەر مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە تاراتىلاتىن جالعان وسەكتەر اسەر ەتەدى.

ولاردى جوققا شىعارۋ ءۇشىن قاراعاندى وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى ماماندارى ەكپە تۋرالى ماڭىزدى سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى، دەپ جازادى قاراعاندى وبلىسى اكىمىنىڭ سايتى.

قاراعاندى وبلىسىندا سوڭعى ءبىر جىلدا ءوز بالالارىنا ەكپە جاساتۋدان باس تارتاتىن اتا- انالار سانى ارتىپ كەتتى. مىسالى، 2016- جىلى ب س ج ەكپەسىنەن باس تارتقاندار پايىزى 1,7 بولسا، وسى جىلدىڭ سوڭعى 9 اي ارالىعىنڭ وزىندە ول كورسەتكىش 1,9 عا ءوسىپ كەتتى. دارىگەرلەردىڭ پىكىرىنشە، اتا-انالاردىڭ ۆاكسينادان باس تارتۋىنا مەسسەندجەرلەر مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە تاراتىلاتىن جالعان وسەكتەر اسەر ەتەدى.

ۆاكسينا دەگەنىمىز نە؟

ينفەكسيالىق اۋرۋلارعا قارسى يممۋنيتەت قۇرۋ ءۇشىن قاجەتتى دارمەك. ونىڭ قۇرامىنا السىزدەندىرىلگەن نەمەسە ولتىرىلگەن ميكرواعزالار نەمەسە ولاردىڭ اۋرۋ شاقىرۋعا قاۋقارى جوق تىرشىلىك ارەكەتىنىڭ ونىمدەرى كىرەدى.

ۆاكسينا قالاي اسەر ەتەدى؟

ۆاكسينانى اعزاعا ەككەندە، يممۋندىق جۇيەنىڭ جۇمىس مەحانيزمى ىسكە قوسىلادى. ول كەزدە دارمەكتىڭ قۇرامىنا ەنەتىن ميكرواعزالارعا قارسى دەنەلەر شىعارىلا باستايدى. سونان سوڭ يممۋندىق جۇيەدە بىلايشا ايتقاندا «باستان وتكەن ينفەكسيالار تۋرالى جاسۋشالار» قۇرىلا باستايدى. بۇل جاسۋشالار ۆاكسينانىڭ قۇرامىنداعى ميكرواعزالاردىڭ تۇرىنە بايلانىستى ءار ءتۇرلى مەرزىمگە دەيىن ومىرشەندى بولىپ كەلەدى. مىنە، سوندىقتان ءتۇرلى اۋرۋلارعا قارسى ەكپەلەردى ءتۇرلى ۋاقىتتا جاسايدى.

قازىرگى زامانعى ۆاكسينالاردىڭ قۇرامىندا اليۋميني مەن سىناپ بار ما؟

ءيا. اليۋمينيي تۇزى ۆاكسينالاردا يممۋندىق جاۋاپتى كۇشەيتۋ ءۇشىن پايدالانىلادى. ءبىرىنشى جىلى بالا بارلىق قاجەتتە ەكپەلەردى العان بولسا، 0,4 م گ اليۋميني الادى. سالىستىرار بولساق، وسى ۋاقىت ارالىعىندا بالا اناسىنىڭ سۇتىنەن 10 م گ نەمەسە قولدان قورەكتەندىرۋدە بولسا 40 م گ اليۋميني الادى. ەگەر نارەستەنى سويادان جاسالعان قوسپامەن تاماقتاندىرسا، ونىڭ اعزاسىنا جىلىنا 120 م گ وسىنداي زاتتەك كەلىپ تۇسەدى.

قازىرگى زامانعى ۆاكسينالاردا پايدالانىلاتىن سىناپ تيمەروسالى اعزاعا قاۋىپسىز كونسەرۆانت بولىپ تابىلادى.

بالالارعا ەگىلەتىن ەكپەلەر تىم كوپ ەمەس پە؟

د د ۇ مالىمەتتەرىنە سۇيەنەر بولساق، ءبىر عانا ينديۆيد دەنساۋلىعىنا ەش قيان كەلتىرمەستەن ءبىر مەزەتتە 105 ۆاكسيناعا جاۋاپ بەرە الادى. الدىن الۋ ەكپەلەرىنىڭ ۇلتتىق كۇنتىزبەسى بەلگىلى ءبىر ينفەكسيانى جۇقتىرۋ ءقاۋپى اناعۇرلىم جوعارى بولعان مەزگىلدەرگە شاقتالىپ قۇراستىرىلعان.

نەلىكتەن ەكپەلەر نارەستە كەزدە ماڭىزدى؟

دۇنيەگە كەلگەننەن سوڭ ءبىر كۇن ىشىندە سالىنعان ب س ج ۆاكسيناسى بالانى تۋبەركۋلەزدىك مەنينگيت جانە كوپتەگەن وقشاۋلارى بار ميليارلىق تۋبەركۋلەز سەكىلدى اۋرۋلاردان ساقتاپ قالا الادى. بۇل دەرتتەردى ەمدەۋ وتە ۇزاق ۋاقىتتى قاجەت ەتەدى جانە جاناما اسەرلەرگە يە. بۇل ۆاكسينانى ەرەسەك ادامعا ەكسە، ول ونداي كۇشتى اسەر بەرمەيدى. سونىمەن قاتار ۆ گەپاتيتىنە قارسى ۆاكسينا دا بالانىڭ دۇنيەگە كەلگەننەن ءبىرىنشى كۇنى سالىنسا بۇل دەرتتەن امان الىم قالادى. ايتا كەتۋ كەرەك، %95 جاعدايدا گەپاتيتتىڭ بۇل ءتۇرىن ەمدەيتىن ءدارى بولمايدى. دارىگەرلەر تەك قولداۋ تەراپياسىن عانا جۇرگىزە الادى.

قاراعاندى وبلىسىندا ۆاكسيناتسيا بالانى مۇگەدەكتىككە نەمەسە قايعىلى وقيعاعا اپارعان جاعدايلار بولدى ما؟

قاراعاندى وبلىسى بويىنشا ۆاكسيناتسيا سالدارىنان پايدا بولعان ەڭ كۇردەلى زارداپ - ليمفالىق ءتۇيىننىڭ ءىسۋى بولىپ تابلادى. مۇنداي جاعدايدا ەگەر دارىلىك ەمدەۋ ناتيجە بەرمەسە، ليمفالىق ءتۇيىن الىپ تاستالادى. كوبىنەسە مۇنداي جاعدايلار ۆاكسينانىڭ قۇرامىنا ەمەس، بالانىڭ يممۋندىق جۇيەسىنىڭ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى ەكەنى انىقتالدى.

قاراعاندى وبلىسىندا ۆاكسيناتسيادان باس تارتقان جاعدايدا بالانىڭ مۇگەدەك بولىپ قالعانى نەمەسە قايتىس بولعان جاعدايى تىركەلدى مە؟

ءيا. تەك وسى جىلى عانا قاراعاندى وبلىسىندا اتا- انالارى ب س ج ەكپەسىنەن باس تارتقان بالالاردىڭ تۋبەركۋلەز جۇقتىرعان 3 وقيعاسى تىركەلدى.

2014- جىلى اتا- اناسى ب س ج ۆاكسيناسىن ەگۋگە كەلىسىمىن بەرمەگەن ءبىر جاس سەگىز اي بولعان بالا تۋبەركۋلەز جۇقتىرعان. ناتيجەسىندە بالا مەنينگوەنتسەفاليتتىڭ (مي قابىعىنىڭ قابىنۋى) سالدارىنان كورۋ جانە ەستۋ قابىلەتىنەن ايىرىلدى. 2016- جىلى ۆاكسينا سالماعان ءبىر بالا قايتىس بولىپ، ءبىر بالا مۇگەدەك بولىپ قالدى. 2015- جىلى 3 بالا كەمتار بولىپ قالدى. 2012- جىلى ب س ج ەكپەسىنەن باس تارتۋدىڭ سالدارىنان ەكى بالا كوز جۇمدى.

بالاعا ۆاكسيناتسيا جاساۋدان باس تارتۋ قانداي جايتتارعا الىپ كەلەدى؟

بۇگىنگى تاڭدا الدىن الۋ ەكپەلەرىنىڭ ۇلتتىق كۇنتىزبەسىنە پوليوميەليت، كوك جوتەل، سىرەسپە، قىزىلشا جانە باسقا دا دەرتتەردەن ساقتايتىن ۆاكسينالار كىرەدى. ەكپەدەن باس تارتۋ بالانىڭ وسى اۋرۋلاردىڭ ءبىرىن جۇقتىرۋىنا الىپ كەلەدى. پوليوميەليتتى جۇقتىرۋ كەزىندە 200 وقيعانىڭ بىرىندە اياقتىڭ سال اۋرۋىنا اكەپ سوعۋى مۇمكىن. پوليوميەليتتىڭ سالدارىنان اياعى تارتىلىپ قالعانداردىڭ %5-10- ى بىرتىندەپ تىنىس الۋ جولدارى بۇلشىقەتتەرىنىڭ تارتىلۋىنان كوز جۇمادى. پوليوميەليت سۋ، اۋا- تامشىلار ارقىلى، سونداي-اق جۇقتىرعان ادامنىڭ تىرشىلىك ونىمدەرىنەن جۇعۋى مۇمكىن.

كوك جوتەل جۇقتىرعان بالالاردا وكپە قابىنۋى دامىپ، ەنسەفالوپاتيا (باس ميىنىڭ زاقىمدانۋى)، تىرىسپا پايدا بولادى. كوك جوتەلدىڭ اسقىنۋى قايعىلى وقيعاعا اكەپ سوعۋى مۇمكىن. بۇل دەرتتەن قايتىس بولۋ وقيعالارى كوبىنەسە بالا ءبىر جاسقا تولعانشا بولادى.

قازاقستاندا قانداي دەرتتەن جانە قاي جاستا تەگىن ەكپە الۋعا بولادى؟

دۇنيەگە كەلگەن سوڭ 1-4 كۇن ارالىعىندا تۋبەركۋلەز (ب س ج) بەن ۆ گەپاتيتىنەن ەكپە جاسايدى.

بالا ەكى ايعا تولعاندا گەپاتيت، پوليوميەليت، كوك جوتەل، ديفتەريا جانە سىرەسپەدەن (اكدس) جانەدە b تيپتەس گەموفيلدى ينفەكتسيادان، سونىمەن قاتار پنيەۆموكوكك ينفەكسياسىنان قورعايتىن كەشەندىك ەكپە جاسالادى.

ءۇش ايىندا نارەستەگە كوك جوتەل، ديفتەريا جانە سىرەسپە (ا ك د س)، پوليوميەليت جانە b تيپتەس گەموفيلدى ينفەكسيادان ۆاكسينا جاسالادى.

ءبىر جاسقا دەيىن جاسالاتىن سوڭعى ەكپەلەر 4-ايدا - ۆاكسيناتسيانىڭ ءۇشىنشى كەزەڭىندە گەپاتيتتەن، پوليوميەليتتەن، b تيپتەس گەموفيلدى ينفەكتسيادان جانە كوك جوتەل، ديفتەريا مەن سىرەسپەدەن، سونداي- اق پنيەۆموكوكك ينفەكتسياسىنان ەكپە جاسالادى.

12-15-ايىندا بالالار قىزىلشا، قىزامىق جانە پاروتيتتەن ەكپە الادى. سونىمەن قاتار پوليوميەليت پەن پنيەۆموكوكك ينفەكتسياسىنان ۆاكسيناتسيادان وتەدى؛

1,5 جاستا - اكدس ريەۆاكسيناتسياسى، پوليوميەليت پەن b تيپتەس گەموفيلدى ينفەكتسيادان ەكپە. جانەدە مەكتەپ جاسىندا تاعى بىرنەشە ەكپەلەر جاسالادى:

 6 جاستا (ءبىرىنشى سىنىپتا) تاعى دا ب س ج جاسالادى، قىزىلشا، قىزامىقتان جانە پاروتيتتەن ەكپە ەگىلىپ، اكدس سالىنادى؛

 16 جاستا - سىرەسپە مەن ديفتەريادان (ا د س- م) ەكپە جاسالادى، جانەدە ول ۆاكسيناتسيا ءاربىر 10 جىل سايىن قايتالانىپ وتىرۋى ءتيىس.