ا ق ش تۋريستەرى استاناعا قۇستىڭ ەكى ءتۇرى ءۇشىن كەلەدى

 استانا. قازاقپارات - قورعالجىڭ مەملەكەتتىك تابيعي قورىعى (ق م ت ق) قۇستىڭ تۇرلەرى بويىنشا ءوزىنىڭ بىرەگەيلىگىمەن شەتەلدىكتەردىڭ زور قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرادى.

ول تۋرالى «قازاقپارات» ح ا ا تىلشىسىنە قورىقتىڭ عىلىم جونىندەگى ديرەكتورى الەكسەي كوشكين ايتىپ بەردى. «تۋريستەردىڭ كوپشىلىگى قوقيقازدى (فلامينگو) كورۋگە كەلەدى. ولار كوبىندە كىشكەنتاي بورموتۋشكانى (بۇلبۇل تەكتەس قۇس) كورۋگە ىنتىعادى. قوقيقازعا ولار كوپ قىزىعا بەرمەيدى. ولاردىڭ بابىن تابۋ ءۇشىن ەۋروپادا جوق كىشكەنە عانا سۇرعىلت قۇستى كورسەتۋ كەرەك. ماسەلەن، بىزدە قازاقستاندا قارا بوزتورعاي مەن اق قانات بوزتورعاي بار. الەمنىڭ بىردە- ءبىر ەلىندە وسى ەكى قۇس كەزدەسپەيدى. ءبىر امەريكالىق باي ازاماتتىڭ قازاقستانعا ۇشىپ كەلىپ، وسى ەكى قۇستى كورسەتۋدى وتىنگەنى بار. ول «راحمەت» دەپ ءبىر اۋىز ءسوزىن ايتتى دا بۇرىلىپ كەتە باردى. ولاردىڭ مۇمكىندىكتەرى جەتەرلىك - امەريكادان وسى ءۇشىن ارنايى ۇشىپ كەلەدى» ، - دەيدى الەكسەي كوشكين.

قورعالجىڭ ۇلتتىق پارك بولماعاندىقتان، مۇندا تۋريستەردى كىرگىزۋدە شەكتەۋ بار. الەكسەي كوشكيننىڭ ءوزى مۇنداي تۋريستىك مارشرۋتتى دامىتۋعا قارسى ەكەنىن ايتادى. «قورىق - «ول «ا» كاتەگورياسىنداعى ورىن. وندا عىلىمي زەرتتەۋدەن باسقاسىنىڭ بارلىعىنا تىيىم سالىنادى. البەتتە، ءبىز تابيعاتىمىزدى تانىتا ءبىلىپ، كورىكتى ورىندارىمىزدى كورسەتە ءبىلۋىمىز كەرەك. بىزگە اۆتوبۋسپەن تۋريستەر كەلگەن كەزدە ءبىز قوقيقازدى الىستان عانا كورسەتەمىز، سەبەبى ونى قورىقتان تىس ورىنداردان دا كەزدەستىرۋگە بولادى. وعان دەيىنگى ارنايى مارشرۋت تا بار. بىزدە ارنايى دايىندالعان گيدتەر بار» ، - دەيدى ول.

الەكسەي كوشكيننىڭ ايتۋىنشا، تۋريستەردەن تۇسەتىن پايدا تابيعاتتى قورعاۋ باعىتىنداعى جۇمىستارعا جۇمسالادى. بيىلعى جىلى قورعالجىڭ قورىعى قازاقستاننىڭ بيو ارتۇرلىلىگىن ساقتاۋ قورىمەن «قوقياز» اتتى 10- فەستيۆالدى وتكىزىپ وتىر. ەلىمىزدىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىنەن 500 گە جۋىق بالا فەستيۆالدە ءوزىنىڭ ەڭبەكتەرىن ۇسىنعان. قاتىسۋشىلار تابيعات كورىنىستەرىن، اعاش پەن سازدان جاسالعان تۋىندىلارىن كورسەتتى. «قوقيقاز قايدا ۇشىپ كەتەدى؟ » دەگەن تۋىندى بار. ءبىر بالا ءوز سۋرەتىندە كەرىكتەر مەن پالمالاردى سالىپ قويىپتى. بۇل دەگەنىڭىز بالالار قوقيقازدىڭ نە ەكەنىن بىلەدى دەگەن ءسوز. ءبىزدىڭ قوقيقازدار قىستا افريكاعا ۇشىپ كەتەدى دە، كوكتەمدە ۇيا سالۋ ءۇشىن وسىندا قايتا ۇشىپ كەلەدى» ، - دەيدى قور ديرەكتسياسىنىڭ جەتەكشىسى اسىلحان اسىلبەكوۆ.

ايتا كەتەرلىگى، قورىقتىڭ اۋماعىندا قوقيقازدى ۇيا سالاتىن سولتۇستىكتەگى ەڭ شەتكى نۇكتە ورنالاسقان. قوقيقازدىڭ وسىلاي ۇيا سالاتىن ءتۇرى قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنا ەنگىزىلگەن. كولدەردە 10 مىڭنان 40 مىڭعا دەيىن قۇستىڭ بۇل ءتۇرى جۇپتاسا ۇيا سالىپ، بالاپاننىڭ سانى 60 مىڭعا دەيىن جەتۋى مۇمكىن. «قوقيقازدار توپتاسىپ ۇشاتىندىقتان، ولاردى ءبىر- بىرلەپ ساناۋ مۇمكىن ەمەس. ولاردىڭ سانى 5 مىڭنان 70 مىڭعا دەيىن بارۋى مۇمكىن. بۇل قۇستاردىڭ كوپ ءتۇرى بويىنشا ورتاشا كورسەتكىش. بىزدەردەگى اشى كولدەردە ماسەلە تۋىنداي بەرسە، قوقيقازدار قىستاعان جەرىندە ۇيالاپ قالۋى مۇمكىن. بيىلعى جىلدىڭ وزىندە 5 مىڭى كەم ۇشىپ كەلدى. ال تەڭىز كولىندە قوقيقازداردىڭ ورتاشا سانى 20-30 مىڭداي بولادى. قوقيقازداردىڭ ەڭ كوپ مولشەرى 1979 -جىلى تىركەلىپ، ول كەزدە 70 مىڭ بولعانەدى» ، - دەيدى الەكسەي كوشكين.

 

اۆتور: ايان بەكەن ۇلى