ۆيتسە-مينيستر: حالقىمىزدىڭ ۇلكەن ءبىر بولىگى تولىعىمەن باسپانامەن قامتاماسىز ەتىلەدى
جاڭا زاڭ جوباسى قارۋلى كۇشتەردىڭ جانە بارلىق كۇش قۇرىلىمدارى ورگاندارىنداعى باسپاناسىز جۇرگەن 60 مىڭنان استام اسكەري قىزمەتشىنىڭ تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشەدى. ءسويتىپ، اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ وتباسى مۇشەلەرىن قوسا العاندا، حالقىمىزدىڭ ۇلكەن ءبىر بولىگى تولىعىمەن تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتىلەدى، دەپ مالىمدەدى ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا ق ر قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى تالعات مۇحتاروۆ.
ۆيتسە-مينيستر بايانداعانداي، زاڭ جوباسىندا اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ جانە ولاردىڭ وتباسى مۇشەلەرىنىڭ باسپانا ماسەلەسىن شەشۋدىڭ جاڭا الگوريتمى كوزدەلىپ وتىر. زاڭ جوباسىنىڭ ماقساتى مەن ماڭىزى باسپاناعا مۇقتاج بارلىق اسكەري قىزمەتشىلەردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ بولىپ وتىر.
«زاڭ جوباسى كەلەسى تەتىكتى قاراستىرادى. اسكەري قىزمەتشىلەرگە ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردەگى جەكە ارناۋلى ەسەپشوتىنا اي سايىن تۇرعىن ءۇي تولەمدەرى اۋدارىلاتىن بولادى. تۇرعىن ءۇي تولەمدەرىنىڭ مولشەرى ەلىمىزدىڭ ءتيىستى وڭىرىندەگى تۇرعىن ءۇيدىڭ ءبىر شاشى مەترى قۇنىن اسكەري قىزمەتشىنىڭ وتباسى مۇشەلەرىنىڭ ءارقايسىسىنا تيەسىلى پايدالى اۋدان نورمالارىنا، ياعني ءبىر ادامعا شاققاندا 18 شارشى مەترگە كوبەيتۋ ارقىلى ەسەپتەلەدى. باسپانا ماسەلەسىن شەشۋدىڭ بۇل ءتۇرىنىڭ انىق ارتىقشىلىعى بار»، - دەدى ول.
«اسكەري قىزمەتشىلەر وسى تۇرعىن ءۇي تولەمدەرىن تەك كەلەسى ماقساتتارعا جۇمساي الادى: يپوتەكالىق نەسيەنى پايدالانا وتىرىپ، تۇرعىن ءۇيدى ساتىپ الۋعا، تۇرعىن ءۇي ارەنداسىن تولەۋگە، سونىڭ ىشىندە باسپانانى كەيىننەن ساتىپ الۋ قۇقىعىمەن جالعا الۋعا، ۇلەستىك تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا جانە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس كووپەراتيۆىنە قاتىسقان كەزدە جارنالاردى تولەۋگە، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جيناقتارىن جيناۋعا جانە تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋعا پايدالانا الادى»، - دەدى مۇحتاروۆ.
بۇدان بولەك، زاڭ جوباسى اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ باسپاناسىزدىق پروبلەماسىنىڭ باسقا تۇيتكىلدى تۇيىندەرىن تارقاتۋعا باعىتتالعان. ءبىرىنشى كەزەكتە جيىرما جىل جانە ودان دا كوپ عۇمىرىن اسكەري بورىشتى وتەۋگە ارناعان اسكەري زەينەتكەرلەردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋدىڭ كوپتەن قابىرعاعا باتقان ماڭىزدى ماسەلەسى شەشىمىن تاپپاق. ولاردىڭ ءبىرازى كوشىپ كەتۋگە مۇمكىندىگى بولماعاندىقتان جابىق جانە وقشاۋلانعان اسكەري قالاشىقتاردا قىزمەتتىك تۇرعىن ۇيلەردە تۇرۋعا ءماجبۇر.
«اسكەري زەينەتكەرلەردىڭ تاعى ءبىر بولىگى ءتىپتى ەشقانداي باسپانا بەرۋسىز قىزمەتتەن شىعارىلعان. بۇل رەتتە زاڭ جوباسىنا سايكەس قانداي دا ءبىر تۇرعىن ءۇي بەرىلمەستەن قىزمەتتەن شىعارىلعان اسكەري زەينەتكەرلەر ءبىرجولعى اقشالاي وتەماقىنى الداعى 2018 -جىلى الاتىن بولادى. ياعني، ولاردىڭ تۇرعىن ۇيگە دەگەن قۇقىعى تولىق ىسكە اسىرىلادى. اسكەري قالاشىقتاردا تۇرىپ جاتقان زەينەتكەرلەرگە دە ءبىرجولعى اقشالاي وتەماقى تولەۋ كوزدەلگەن. وسىنىڭ ارقاسىندا ۆەدومستۆولاردىڭ قولدانىستاعى قىزمەتتىك تۇرعىن ءۇي قورى بوساتىلادى جانە ول باسپانالار ءىس باسىنداعى اسكەريلەردىڭ تۇرۋىنا ۇسىنىلادى»، - دەپ باياندادى قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى.
زاڭ جوباسىنداعى كەلەسى جاڭاشىلدىققا سايكەس، اسكەري قىزمەتتى وتەۋ بارىسىندا قازا تاپقان نەمەسە دۇنيەدەن وتكەن اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ وتباسىلارىنىڭ باسپانا ماسەلەسى شەشىلەدى. ولارعا اسكەريدىڭ قىزمەتىن وتەگەن وڭىردەگى جاڭا تۇرعىن ءۇيدىڭ نارىقتىق قۇنى مولشەرىندە ءبىرجولعى اقشالاي وتەماقى تولەنبەك. سونىمەن قاتار قىزمەتىن وتكەرۋ كەزىندە جارىمجان بولىپ قالعان نەمەسە اۋىر دەرتكە شالدىققاندىقتان اسكەري ەسەپتەن شىعارىلعان اسكەري قىزمەتشىلەرگە دە ءبىرجولعى وتەماقى بەرىلەتىن بولادى.
«تاعى ءبىر ماڭىزدى جاڭا نورما جابىق اسكەري قالاشىقتار مەن زاستاۆالاردا ورنالاسقاندىقتان جەكەشەلەندىرۋگە جاتپايتىن قىزمەتتىك باسپانامەن قامتاماسىز ەتىلگەن اسكەري قىزمەتشىلەرگە قاتىستى. زاڭ جوباسى بويىنشا ولارعا سول وڭىرگە تيەسىلى تۇرعىن ءۇي تولەمدەرى اي سايىن ەلۋ پايىزىنىڭ كولەمىندە اۋدارىلاتىن بولادى. بۇل ادىلەتتى بولىپ تابىلادى، سەبەبى مەملەكەت اتالعان اسكەر قىزمەتشىلەردى تەگىن قىزمەتتىك باسپانامەن قامتاماسىز ەتەدى، ولاردىڭ كوممۋنالدىق تولەمدەرىن دە تولىعىمەن مەملەكەت كوتەرەدى. سوندىقتان اسكەري قىزمەتشىنىڭ مۇنىڭ سىرتىندا مەملەكەت بەرەتىن ەلۋ پايىز كولەمىندە تۇرعىن ءۇي تولەمدەرىن جيناقتاپ، بانكتەردىڭ يپوتەكالىق نەسيەلەندىرۋ باعدارلامالارىنا قاتىسۋعا مۇمكىندىگى بار»، - دەدى ول.
«زاڭ جوباسىنىڭ تاعى ءبىر نوۆەللاسىنا سايكەس 2013 -جىلعى ءبىرىنشى قاڭتارداعى جاعداي بويىنشا ەڭبەك سىڭىرگەن جىلدارى ون جانە ودان كوپ بولاتىن بارلىق اسكەري قىزمەتشىلەر ءۇشىن جيىرما جىل اسكەري قىزمەتىن وتەگەننەن كەيىن قىزمەتتىك باسپانانى وتەۋسىز جەكەشەلەندىرۋگە قۇقىعى قايتا قايتارىلادى. قىزمەتتىك باسپانا جەكەشەلەندىرۋگە جاتپايتىن بولسا، وتەۋسىز جەكەشەلەندىرۋ قۇقىعى باسپانا قۇنى كولەمىندە وتەلەدى»، - دەپ تولىقتىردى ۆيتسە-مينيستر.
وسىعان قوسا جاڭا جۇيەدە زەينەت الدى جاسىنداعى اسكەري قىزمەتشىلەر تۇرعىن ءۇي تولەمدەرى كومەگىمەن باسپانا الۋعا جەتكىلىكتى قاراجات جيناي الا ما دەگەن ورىندى سۇراق تۋادى. ارينە، اسكەري قىزمەتشىگە زەينەتكەرلىككە دەيىن ساناۋلى جىل قالسا، سول ۋاقىتتا تولەنەتىن تۇرعىن ءۇي تولەمدەرى باسپانا ساتىپ الۋعا جەتپەيدى.
«سوندىقتان زاڭ جوباسىندا بۇل ساناتتاعىلارعا زەينەتكەرلىككە شىققان كەزدە باسپاناعا مۇقتاج بولعان بۇرىنعى بۇكىل كەزەڭىنە تۇرعىن ءۇي تولەمىن ەسەپتەپ، ءبىرجولعى اۋدارۋ قاراستىرىلادى. ياعني بۇل اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ دە تۇيتكىلدى ماسەلەسى تاسادا قالماي شەشىلەدى. وزگە وڭىرگە جىبەرىلگەن، ءبىراق بۇرىنعى ورىندا يپوتەكالىق نەسيە راسىمدەگەن اسكەري قىزمەتشىگە تۇرعىن ءۇي تولەمى قالاي تولەنەدى؟ روتاتسيالاناتىن اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ تولەم قابىلەتىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ولار ءۇشىن يپوتەكالىق كەلىسىمشارتى راسىمدەلگەن وڭىردەگى تۇرعىن ءۇي تولەمدەرىنىڭ مولشەرى بۇرىنعى كولەمدە ساقتالادى. سونداي اق اسكەري قىزمەتشىگە ول باسپاناسىن جالعا بەرىپ، تۇسكەن قاراجاتقا جاڭا قىزمەت ورنىندا ءۇي جالداپ تۇرۋىنا دا قۇقىق بەرىلەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ايتۋىنشا، ۇسىنىلىپ وتىرعان مودەلدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن 2018 -جىلى قاجەت بولاتىن قوسىمشا قارجىنى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىك كوميسسيا ماقۇلداعان.
«باسپانا ماسەلەسىن شەشۋدىڭ جاڭا الگوريتمى اسكەري قىزمەتشىلەرگە قىسقا ۋاقىت ىشىندە كەز كەلگەن وڭىردە ءارى ءوز تاڭداۋى بويىنشا ءتول باسپاناسىنا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. زاڭ جوباسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جانە بارلىق كۇش قۇرىلىمدارى ورگاندارىنداعى باسپاناسىز جۇرگەن 60 مىڭنان استام اسكەري قىزمەتشىنىڭ تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋگە وڭ ىقپال ەتەدى. سونىمەن قاتار اتالعان اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ وتباسى مۇشەلەرىن قوسا العاندا، حالقىمىزدىڭ ۇلكەن ءبىر بولىگى تولىعىمەن تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتىلەدى دەپ كۇتىلۋدە»، - دەپ ءتۇيدى ءسوزىن قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى.
بۇل تۋرالى Sputnik حابارلايدى.
