شەكسپير ومىردە بولعان با؟

استانا. قازاقپارات - «رومەو مەن دجۋلەتتا»، «كورول لير»، «گاملەت» پەن «ماكبەت» سىندى تانىمال تۋىندىلاردى دۇنيەگە اكەلگەن ۋيليام شەكسپيردىڭ ەسىمى بارىمىزگە تانىس.

دەرەكتەر بويىنشا، شەكسپيردىڭ اتىنان 12 تراگەديا، 16 كومەديا جانە 6 تاريحي حرونيكا جازىلعان. سونداي-اق، ول بىرنەشە بولىكتەن تۇراتىن 4 پوەما مەن 154 سونەتتەن قۇرالاتىن سيكلدىڭ اۆتورى.

وقىرماننىڭ ويىندا ارتىنا وسىنداي مۇرا قالدىرعان تۇلعا قاشان، قايدا، قالاي ءومىر ءسۇردى دەگەن ساۋالداردىڭ بولارى انىق. وسى تۇسقا كەلگەندە، ادامداردى اداستىراتىن ءتۇرلى پىكىرلەرگە تاپ بولدىم. شەكسپيردىڭ ەشقانداي قولجازباسى ساقتالىپ قالماعان. ول تۋرالى زامانداستارىنىڭ دا ەستەلىكتەرى جوق. دەرەك تە، دالەل دە جوق. ءبىراق، تاماشا تۋىندىلار بار. ولاردى شىن مانىندە شەكسپير جازعان با، الدە جوق پا؟ بۇگىن وسى ساۋالعا جاۋاپ ىزدەپ كوردىك.

16- عاسىردا ءومىر سۇرگەندىكتەن، ۋيليام شەكسپير تۋرالى ناقتى دەرەكتەر ساقتالماعان. ونىڭ ءومىرى، وتباسى، الەۋمەتتىك جاعدايى مەن مەكەن- جايى تۋرالى مالىمەتتەر ءارتۇرلى. ءتىپتى، «ۋيليام شەكسپير ەسىمدى ادام ومىردە بولماعان» دەيتىندەر دە كەزدەسەدى. ەۋروپا قۇرلىعىنداعى رەۆوليۋتسيا مەن سوعىستىڭ كەسىرىنەن ناقتى دەرەكتەر بازاسى ساقتالماعان. الايدا، قوعامدا ۋيليام شەكسپير تۋرالى مىناداي كوزقاراستار بار.

II. شەكسپير اقىن ەمەس، ءارتىس

الەم ادەبيەتىندە تالقىلانىپ جاتقان بۇل ماسەلەگە قازاقتىڭ زيالى قاۋىمى دا ءتۇرلى پىكىر بىلدىرەدى. مىسالى، اقىن وتەجان نۇرعاليەۆ: «شەكسپيردىڭ ەسىمى قاي جاعىنان الىپ قاراساڭ دا - ۇلى. سول سياقتى، شەكسپير جايلى قانشا كىتاپ وقىساڭ دا، ايتىلاتىن مالىمەتتەر ءبىر- بىرىنە قاراما- قايشى. شەكسپير ۇلى دراماتۋرگ، اكتەر، اقىن بولعان دەگەن پىكىرلەر بار. ال كەيبىرەۋلەر ونىڭ شىن مانىندە ومىردە بولعانىن جوققا شىعارادى. مەنىڭ بىلۋىمشە، ۋيليام شەكسپير شىن مانىندە اقىن ەمەس، ءارتىس بولعان. ول ءوزى پەسا جازىپ، ءوزى سونى ساحنالاعان. تاريحتاعى وسى نۇسقا دۇرىسىراق»، - دەگەن.

XⅥ عاسىردىڭ سوڭىندا اعىلشىندار ءۇشىن تەاتر سۇيىكتى ونەر ءتۇرى بولدى. سول ۋاقىتتىڭ وزىندە لوندوندا ونعا جۋىق تەاتر بولعان. شەكسپير وسى كەزدە لوندوندا ءومىر سۇرگەن دەگەن مالىمەتتەر كەزدەسەدى. ول تەاتر ونەرىن جاقسى كورگەندىكتەن سول ماڭدى توڭىرەكتەپ، قاراپايىم جۇمىسشى بولادى. العاشىندا قوناقتاردىڭ ات بايلاۋشىسى، كەيىننەن كورەرمەن، سودان سوڭ بارىپ اكتەر، رەجيسسەر، دراماتۋرگ بولىپ كوتەرىلەدى. ونىڭ العاشقى قويىلىمدارىن ستۋدەنتتەر ساحنالاعان.

II. شەكسپير - اقسۇيەكتەردىڭ قولشوقپارى

ۋيليام شەكسپيردىڭ اقىن بولۋى مۇمكىن ەمەس. تاريحتا ونىمەن اتتاس تۇلعا بولعانى راس. الايدا، ونىڭ اتا- اناسى دا، ءوزى دە ساۋاتسىز بولعان. دەمەك، الەمگە تانىمال جاۋھار تۋىندىلاردى دۇنيەگە اكەلۋى مۇمكىن ەمەس. مۇنداي دۇنيەلەردى انگليانىڭ تەك اقسۇيەكتەرى بىلگەن، ونى تۋدىرۋ دا تەك سولاردىڭ قولىنان كەلگەن. الايدا، اقسۇيەكتەردىڭ شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋى انگليا قوعامى ءۇشىن ۇيات نارسە سانالعان. سوندىقتان، ولار وزدەرى جازىپ قالدىرعىسى كەلەتىن كەرەمەت تۋىندىلاردى وزگەنىڭ اتىنا تاڭعان. ءبىز بىلەتىن شەكسپير اتى اقسۇيەكتەردىڭ كەزەكتى قولشوقپارى بولۋى دا مۇمكىن.

III. شەكسپير مە، الدە فرەنسيس بەكون بە؟

ەگەر وسىلاي بولعان كۇننىڭ وزىندە، شەكسپير كىمنىڭ اتىن جامىلدى دەگەن ساۋال مازالايدى. كريستوفەر مارلو، دەربي نەمەسە وكسفورد شىعار؟ كەيبىر دەرەكتەرگە قاراعاندا، ۋيليام شەكسپيردىڭ ءپروتوتيپى فرەنسيس بەكون بولۋى دا مۇمكىن. ءبىر قىزىعى، ەكەۋىنىڭ كيىم كيىسى، ءجۇرىس- تۇرىسى، ءتىپتى، ءومىر سۇرگەن زامانى دا سايكەس كەلەدى. فرەنسيس بەكون ءوز زامانىندا بارون، لورد- كانتسلەر بولعان، كورولدىڭ مادەنيەت سارايىندا قىزمەت ەتكەن. انگليا اقسۇيەكتەرىنە اقىندىقتى الىپ ءجۇرۋ ۇلكەن سىن بولعاندىقتان، بەكوننىڭ شەكسپيردىڭ اتىن پايدالانۋى ابدەن مۇمكىن.

بريتاندىق بەكون قوعامداستىعىنىڭ مۇشەسى، اۋدارماشى، عالىم مارينا ليتۆينوۆا: «شەكسپيردىڭ بەكون ەكەنىن اينالاسىنداعىلاردىڭ ءبارى بىلگەن. مۇنى ەشكىم قۇپيا دا ساقتامايتىن. الايدا، ول تۋرالى ەشكىم ايتپاعان دا، جازباعان دا. انگليادا سوعىس كەزىندە مۇراعاتتار ورتەنىپ، تەاترلار جابىلدى. قانشا عاسىر ءوتتى، بەكوندى بىلەتىندەر قۇپيانى وزدەرىمەن بىرگە الا كەتتى» ، - دەپتى.

IV. شەكسپير - بۇركەنشىك ات

ءتىپتى، شەكسپير ومىردە بولمادى دەگەن كۇننىڭ وزىندە، بۇل ەسىم بۇركەنشىك ات رەتىندە قولدانىلۋى مۇمكىن عوي. «شەكسپير» ءسوزى اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعاندا «نايزا سۇعۋ» دەگەن ماعىنا بەرەدى. بۇل بۇركەنشىك اتتىڭ ارتىندا ءبىر ەمەس، بىرنەشە تۇلعانىڭ تۇرۋى دا ابدەن مۇمكىن. عالىمدار بۇگىنگە دەيىن «شەكسپيرشە» جازاتىن 60 قا جۋىق تۇلعانى انىقتاعان.2008 - جىلى عالامتوردا وسى ماسەلەگە بايلانىستى «نەگىزدەلگەن كۇماندار دەكلاراتسياسى» دەيتىن قۇجات جاريالاندى. بۇل قۇجاتتا 6 سىنىپتىق ءبىلىمى بار شەكسپيردىڭ اقىن، فيلوسوف، دراماتۋرگ، اكتەر، مەديتسينادان حابارى بار بولۋى مۇمكىن ەمەسدەلىنگەن. 2016 - جىلى شەكسپيردىڭ ساۋاتسىزدىعىن اشكەرەلەيتىن 3321، ونىڭ ىشىندە 567 عالىم مالىمدەمە جاسالعان. دەمەك، شەكسپير كوپتەگەن تۇلعالاردىڭ ورتاق ەسىمى بولۋى ابدەن مۇمكىن.

V. شەكسپير ايەل ادام بولعان

ادەبيەتتانۋشى عالىم دجون حادسوننىڭ ايتۋىنشا، شەكسپير ايەل ادام بولعان. اۆتور «شەكسپيردىڭ قاراتورى قىزى» («سمۋگلايا لەدي شەكسپيرا») اتتى كىتابىندا شەكسپيردىڭ تۋىندىلارىن امەليا باسسانو جازعان دەگەن پىكىرىن ناقتى دالەلدەرمەن كورسەتكەن. امەليا باسسانو مەن ۋيليام شەكسپيردىڭ بايلانىسى تۋرالى وسى كۇنگە دەيىن ەكى جۇزگە جۋىق زەرتتەۋ جۇمىسى جارىق كورگەن. ءتىپتى، «شەكسپيردىڭ شىعارمالارى ەليزاۆەتا پاتشايىمنىڭ تاپسىرمالارى بويىنشا جازىلعان» دەيتىن دە ءسوز بار.

P. S: ارينە، كوپشىلىك وقىرمان ءۇشىن شەكسپيردىڭ كىم بولعانىنا قاراعاندا، ونىڭ جاۋھار تۋىندىلارى ماڭىزدىراق. ومىردەن وتكەنىنە 400 جىلدان اسسا دا، ونىڭ اينالاسىنداعى اڭگىمەلەر مەن زەرتتەۋلەر ءالى دە توقتاعان ەمەس. وسى ۋاقىتقا دەيىن ۋيليام شەكسپير تۋرالى 2 ميلليوننان استام زەرتتەۋ جۇمىسى جارىق كورگەن. قىزىق، شەكسپير شىن مانىندە كىم بولدى ەكەن؟.. قالاي دەسەك تە، اعىلشىن ءتىلدى الەم شەكسپير ارقىلى وزدەرىنە يدەولوگيا قالىپتاستىرعانى جاسىرىن ەمەس. «اعىلشىن ءتىلى - شەكسپير ءتىلى» دەيمىز عوي تاعى.

دانا ماراتوۆا «ۇلان» گازەتى