قارت انا: قوي باعىپ ءجۇرىپ بالامدى ءوزىم بوسانىپ، كىندىگىن دە ءوزىم كەستىم

استانا. قازاقپارات - وسىدان ەلۋ جىل بۇرىن اياعى اۋىر انا ەن دالادا تىگىلگەن جالعىز كيىز ۇيدە بوسانىپ، شاقالاقتىڭ كىندىگىن ءوزى كەسكەن.

بۇل جاعداي وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، بۇرىنعى دەرمەنە سوۆحوزى، قاراجانتاق جايلاۋىندا 1967 -جىلدىڭ جاۋىن- شاشىندى ماۋسىم ايىندا بولعان ەكەن.

«اتا-ەنەمنەن ەنشى الىپ، بولەك شىقتىق. بەسىنشى قۇرساق كوتەرگەن شاعىم ەدى. قويدىڭ قوزداپ جاتقان كەزى بولاتىن. كۇن كورىس قامىمەن 800 گە تارتا ۇكىمەتتىڭ قويىن باعىپ، مال باسىن كوبەيتتىك. اي-كۇنىم جاقىنداپ، كەشكە كۇن باتقاندا، تولعاعىم قىسا باستادى.

جولداسىم شاكەڭ سوۆحوز ورتالىعىنا اكۋشەر ەرتىپ كەلۋگە ۆەلوسيپەدپەن كەتتى. شامامەن ەكەۋىنىڭ اراسى الىس ەدى. شاكەڭ كەلگەنشە تولعاعىم قىسىپ، شىداي المايتىنىمدى سەزدىم. جانىما جامان كورپەشەمدى توسەپ، ىستىق سۋدى، قايشى، ءجىپ، ءبىر قۇلاش ماتالارىمدى دايىنداپ، بوسانۋعا ىڭعايلاندىم. ءىشىمدى قولىممەن يتەرىپ جىبەردىم.

سودان بالانىڭ باسى شىقتى. باسى شىققان سوڭ، بالانى باسىنان تارتىپ شىعاردىم. موينىنا قىپ-قىزىل بولىپ كىندىگى ءۇش ورالىپ قالعان ەكەن. كىندىگىن باسىنان شەشىپ الىپ، ءجىپ بايلاپ، كەسىپ الدىم. بالانى اق ماتاعا وراپ جاتقىزىپ، ءبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ سەرىگىن(بالا جولداسىن - رەد.) تۋىپ الدىم. سەرىگى سول بەسىنشى بالامدا كەش ءتۇستى. وعان دا تولعاتىپ، ايتارلىقتاي قينالدىم.

دۇنيەگە ارىق، ۇزىن، قارا ۇل بالانى اكەلدىم. سولاي تاڭ اتتى. باسقا بالالار اش قالماسىن دەپ نان يلەپ، دالاداعى وتقا ءپىسىرىپ الدىم. ءتۇس بولعان ۋاقىتتا ادام تولا ءبىر ماشينە كەلدى. مەدسەسترا كەلىپ، «بوسانعان ايەل قايدا» دەپ وزىمنەن سۇراعانى بار.

بوسانۋ كەزىندەگى ارەكەتتەرىمدى تىڭداپ، «بارلىعىن دۇرىس ىستەپسىز» دەپ، ماقتاپ، بولنيساعا الىپ كەتتى. وسىلاي ءوزىم ۇلىمنىڭ كىندىك شەشەسى بولدىم.» -  دەپ، ءوز باسىنان وتكىزگەن وقيعاسىن قالامپىر ءتالىپ قىزى بىزگە بايانداپ بەردى.

سول كەزدەگى نارەستەنىڭ ەسىمىن باحىتجان دەپ قويعان. بۇگىندە باحىتجان شايحىمۇحاممەد ۇلى ەلۋگە تابان تىرەپ، وتاعاسى، بەس بالانىڭ اكەسى اتانىپ وتىر. الماتى قالاسىندا اتا- اناسىمەن بىرگە تۇرىپ جاتىر.

ادام ايتسا نانعىسىز وقيعا، دەگەنمەن ايەلدىڭ قىرىق جانى بار دەمەيمە؟! باسىنا تۇسكەن جاعدايدا شىدامدىلىق تانىتىپ، قورىقپاي شەشىم قابىلداعانىن ەرلىكپەن تەڭەسەك، ارتىق ايتقاندىق ەمەس.

قالامپىر انا ەشقاشان قارا جۇمىستان قاشپاعانىن ايتادى. كەرىسىنشە، اسىرەسە اياعى اۋىر كەزدەردە كوپ قيمىلداپ، ىشتەگى بالانىڭ ءوسىپ كەتپەۋىنە، ءوزىنىڭ جەڭىل بوسانۋىنا كومەگى بولادى دەپ جۇرگەن.

«اياعىم اۋىر كەزدە قويدى تۋدىرىپ، ەنەسىز قالعان قوزىلاردى شاراناسىنا اۋدارىپ قوساتىنبىز. ودان قالسا دالادا وسەتىن ەمدىك قاسيەتكە باي دەرمەنە سىندى شوپتەردى 50 كەلىلىك قاپتارعا تولتىرىپ، ارقالاپ اپارىپ وتكىزەتىنبىز. مىنە وسىنداي ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا مال تاۋىپ، بالالارىمىزدىڭ اۋزىن مايلايتىنبىز.

بالا بولىپ ويناعان كەزدەرىمىز از بولدى. سوعىس جىلدارىندا ەرەسەكتەرگە كومەكتەسۋ ءۇشىن ەگىن القابىندا جۇمىس ىستەدىڭ. جاسىم 11 دە. ماقتاعا سۋ قويىپ، ۇلكەن ارىق قازعانمىن. ول كەزدەگى بالالاردىڭ جالعىز ارمانى جەڭىس ەدى. سوعىستاعى جاقىندارىمىزعا، اۋىلداستارىمىزعا پايداسى ءتيسىن دەگەن نيەتپەن بارلىق جۇمىستى ىستەدىك»، - دەيدى 80 جاستاعى انا.

شايحىمۇحاممەد ءابىلپاتتا ۇلى مەن قالامپىر ءتالىپ قىزى 1955 -جىلدىڭ تامىز ايىندا وتاۋ قۇرعان. سەگىز قۇرساق كوتەرگەن انا، قازىر جانىندا بەس پەرزەنتىنىڭ امان جۇرگەنىن، ءوز جانۇيالارىنىڭ بار ەكەندىگىن ايتتى.

ەرلى-زايىپتىلار قازىردە نەمەرەلەرى مەن شوبەرەسىنىڭ ورتاسىندا باقىتتى اتا مەن اجە بولىپ عۇمىر كەشۋدە. شايحىمۇحاممەد ءابىلپاتتا ۇلى بيىل 86 جاسقا كەلسا، قالامپىر ءتالىپ قىزى 80 جاستا.