قازىعۇرت تاۋىندا كەمە بەينەسىندەگى الىپ كەشەن سالىنادى
ايماق باسشىسىنىڭ سوزىنشە، الداعى ۋاقىتتا ورداباسى تاۋىندا دا ءۇش ءبيدىڭ ەڭسەلى ەسكەرتكىشىن تۇرعىزۋ جوسپارلانىپ وتىر. وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا وتاندىق تۋريزمدى دامىتۋ ماسەلەلەرى ءسوز بولدى بۇل باعىتتا جەرگىلىكتى بيلىك ءبىرقاتار شارالاردى جۇزەگە اسىرماق.
ءماسليحاتتا ءسوز سويلەگەن جانسەيىت قانسەيىت ۇلى وسى سالانى دامىتۋعا بايلانىستى ءبىرقاتار تىڭ جوبالار جايىندا اڭگىمە ەتتى. قازىعۇرت تاۋى باسىندا سالىناتىن عيمارات الىپ كەمە بەينەسىندە بولادى جانە ونىڭ بىرنەشە قاباتى بولماق. بۇل جوسپار الداعى ۋاقىتتا ىسكە اسىپ جاتسا، ونىڭ ىشىندە كەلۋشىلەرگە قاجەتتى بارلىق جاعداي جاسالماق. قازىر «كەمە قالعان» ماڭىندا قۇرىلىس جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. جاڭادان سالىناتىن نىسان ماڭايىن كورىكتەندىرۋ مەن كوركەيتۋ شارالارى قولعا الىنعان.
ايتا كەتەيىك، بۇل مەكەنگە كۇن سايىن كەلىپ - كەتۋشىلەر سانى ارتپاسا، ازايعان ەمەس. ال، تاۋدىڭ باسىنا كەمە بەينەسىندەگى عاجايىپ قۇرىلىس ەڭسە تىكتەسە، قاسيەتتى تاۋدىڭ ماڭىزى ارتىپ، تۋريزمگە دە كەڭ تىنىس اشىلارى انىق.
***
قازىعۇرت تاۋى - تالاس الاتاۋىنىڭ وڭتۇستىك- باتىس سىلەمىندەگى الاسا كەلگەن جوتا. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى ورتالىعى شىمكەنت قالاسىنان وڭتۇستىككە قاراي 35 ك م- دەي قاشىقتىقتا ورنالاسقان. سولتۇستىك- شىعىستان وڭتۇستىك- باتىسقا قاراي 55 ك م- گە سوزىلعان. ورتاڭعى بيىكتەۋ بولىگىنىڭ ۇزىندىعى 22 ك م، ەندى جەرى 10 ك م. ەڭ بيىك جەرى جوتانىڭ شىعىس بولىگىندە ورنالاسقان (1768 م).
ەجەلگى اڭىزدا دۇنيەنى توپان سۋ باسقاندا، نۇح پايعامبار كەمەسى ارابيادا جۋدا تاۋىندا، 10 ع- داعى اڭىزدا ارارات تاۋىنا توقتاعان دەلىنەدى. قازاق (تۇركى) اڭىزى بويىنشا توپان سۋ قاپتاعاندا نۇح پايعامبار كەمەسى قازىعۇرت تاۋىنىڭ شىڭىندا تۇرىپ قالعان. قازاق اۋىز ادەبيەتىندەگى اڭىز ولەڭدە «قازىعۇرتتىڭ باسىندا كەمە قالعان، ول اۋليە بولماسا نەگە قالعان، جەتىم قوزى باسىندا جاتىپ قالىپ، شوپان اتا جانۋار سونان قالعان» دەپ، شوپان اتا، زەڭگى بابا، جىلقىشى اتا (قامبار اتا) ، ويسىلقارا سياقتى ءتورت تۇلىكتىڭ كيەلى يەلەرى اتالادى.
قازىرگى كۇنى تۇرعان بەلگى
