قازاقتىڭ جاڭا الفاۆيتى بويىنشا ءبىرىڭعاي ستاندارتتار قانداي؟

None
None
 استانا. قازاقپارات - قازاق ءتىلىنىڭ جاڭا ءالىپبيى «ءبىر ءارىپ - ءبىر دىبىس»، «ءبىر ءارىپ - ەكى دىبىس» جانە «ءبىر دىبىس» پرينتسيپىنە نەگىزدەلگەن. 25 تاڭبالى الفاۆيتتەن بولەك 8 دەگراف بار، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

جاڭا نۇسقادا « ءا» دىبىسى «ae» ديگرافىمەن بەرىلسە، « ء و» - «oe»، « ءۇ» - «ue» دەپ تاڭبالاندى. ماسەلەن، «الەم» - «aelem»، «وركەن» - «oerken»، «ۇكىمەت» - «uekimet» بولماق. «مۇنداعى ايرىقشا تۇرعان دىبىس - «ڭ». ول قازاق تىلىنە ءتان دىبىس، باسقا تىلدەردە دە بار. ءبىز ونى «ng» ديگرافىمەن بەردىك. وسىنداي ديگرافپەن بەرۋ اعىلشىن تىلىندە دە كەزدەسەدى. ونى قابىلداۋ دا وڭاي بولادى»، - دەپ اتاپ كورسەتتى تىلەشوۆ.

 بۇدان بولەك، «ع» - «gh»، «چ» - «ch»، «ش» - «sh» جانە «ج» - «zh» بولىپ بەلگىلەنەدى. ال «تس»، «ۆ»، «ف» سياقتى قازاق ءتىلىنىڭ دىبىستىق جۇيەسىندە جوق دىبىستاردى مۇلدەم الىپ تاستاۋ تۋرالى ۇسىنىس بولعان.
Zhanga aelipbi: Қазақтың жаңа алфавиті бойынша бірыңғай стандарттар қандай?

 «تۋرا وسىنداي ماسەلە 1920 -جىلدارى ءالىپبي تاقىرىبى كوتەرىلگەندە ايتىلعان بولاتىن. جات دىبىستاردى كىرگىزەمىز بە، جوق پا، وسى ماسەلە قارالدى. احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ الىپبيگە قاتىستى ەڭبەكتەرىن مۇقيات وقىساق، ءبىز الاش زيالىلارىنىڭ كەيبىر كىرمە دىبىستاردىڭ قازاق الىپبيىنەن ورىن الۋىن جاقتاعانىن دا كورەمىز. مىسالى، ءبىلىمپازدار سەزىندە احمەت بايتۇرسىن ۇلى قازاق ءتىلىنىڭ ساقتالۋىنا از دا بولسا اقىسى بار «ھ» دىبىسى جايىندا ايتقان بولاتىن. ويتكەنى «ھ» دىبىسىمەن ايتىلاتىن قازاقتىڭ ءوز تىلىندە از دا بولسا سوزدەر بار دەيدى. ياعني، احاڭ باستاعان زيالىلار ەگەر سوزدىك قورىمىزدا ولاردىڭ ورنىققان بەلگىلى ءبىر سوزدىك قورى بولسا، ونداي دىبىستى ساقتاۋ قاجەت دەپ سانايدى. ءبىز دە وسى پرينتسيپكە كەلىسىپ وتىرمىز. سوندىقتان جاڭا ءالىپبي نۇسقاسىندا وسىنداي دىبىستارعا ورىن بەردىك»، - دەپ اتاپ كورسەتتى تىلەشوۆ.

 

 اۆتور: ارمان اسقاروۆ

 

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram