ەۋروپادان قازاق تاريحىنا قاتىسى بار ەجەلگى كارتالار تابىلدى
بۇل تۋرالى بەلگىلى قوعام قايراتكەرى، جيھانكەز ساپار ىسقاقوۆ ءمالىم ەتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.
«بىلتىر ءبىز العاش رەت «بابالار ىزىمەن» اتتى عىلىمي ەكسپەديتسياعا شىعىپ، 8 ەلدە بولعان ەدىك. ال بيىل سول ەكسپەديتسيانى جالعاستىرىپ، 67 كۇندە 22 ەلدى ارالاپ كەلدىك. وسى ساپارعا بارعانداردىڭ قۇرامىندا 5 ادام بولدى. ەكسپەديتسيانىڭ ماقساتى - ءبىزدىڭ بابالارىمىز تۇلپارىنىڭ تۇياعى جەتكەن ەلدەرگە بارىپ، ولاردان قالعان ءىزدى زەرتتەۋ. اتاپ ايتقاندا، وسى ساپارلارىمىز وتە ناتيجەلى بولدى، كوپ قۇجاتتار تاپتىق»، - دەپ توقتالدى س. ىسقاقوۆ ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندەگى باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا.
بەلگىلى بولعانداي، ەكسپەديتسيادا XIV- XVII عاسىرلارعا تيەسىلى كارتالار تابىلدى. ءوز كەزەگىندە تاريحشى جاقسىلىق ءسابيتوۆ ەكسپەديتسيا بارىسىندا قازاق تاريحىنا قاتىسى بار، قازاقستان اۋماعى بەلگىلەنگەن ءبىرقاتار كارتالاردى ەۋروپادان جيناۋعا مۇمكىن بولعانىن جەتكىزدى.
«وندا كوپتەگەن قىزىق مالىمەتتەر بار. ماسەلەن، 1375 -جىلعى كاتالوندىق اتلاستا جوشى ۇلىسىنىڭ مەملەكەتتىك سيمۆولدارى كورسەتىلگەن. سول كەزدە بولعان قالالار مەن كەرۋەندەر بەلگىلەنگەن. ياعني سول كەزەڭدە ۇلى جىبەك جولى جاقسى دامىعانىن بايقاتادى. بۇل قىزىقتى مالىمەتتەر قامتىلعان كارتالاردىڭ ءبىرى»، - دەدى ج. ءسابيتوۆ.
بۇدان بولەك، ول 1709 -جىلى سىبىردە تۇتقىندا بولعان شۆەد وفيتسەرى يوگانن فون سترالەنبەرگتىڭ كارتاسى جايىندا ايتىپ بەردى. «سىبىردە ول ورىستاردىڭ كارتاسىمەن تانىسقان. ولاردا قازاق حاندىعىنىڭ اۋماعى بەلگىلەنگەن. بۇل بىرەگەي كارتالاردىڭ ءبىرى دەپ ساناۋعا بولادى، سەبەبى وندا قازاق حاندىعىنىڭ تاريحي شەكاراسى مەن رۋلاردىڭ ورنالاسۋى بەينەلەنگەن»، - دەدى تاريحشى.
ايتا كەتەيىك، حالىقارالىق عىلىمي- تەوريالىق كونفەرەنسيادا قىپشاق ەتنيكالىق قاۋىمداستىعىنىڭ قالىپتاسۋى، ولاردىڭ وزگە حالىقتارمەن بايلانىسى، شەتەلدەردە ساۋلەتتىك، مادەني- تاريحي مۇرالارى ارقىلى تاريحىمىزدى تانىتاتىن تاقىرىپتار قوزعالادى. تاراتىلعان مالىمەتكە قاراعاندا، الداعى ۋاقىتتا 30-40 سەريادان تۇراتىن بابالاردىڭ باسقان ءىزى مەن ولاردىڭ بولعان جەرلەرى تۋرالى دەرەكتى فيلمدەر سيكلى كورسەتىلمەك. وندا بەلگىلى عالىمداردىڭ سۇحباتى بەرىلەدى.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ
