سۇندەتتەۋدىڭ بىزگە بەيمالىم سىرلارى

استانا. قازاقپارات - پايعامبارىمىز (س. ع. س. ): «بەس امال فيتراتتان: سۇندەتتەۋ، كىندىك استى تۇكتى الۋ، قولتىق تۇگىن قىرۋ، تىرناق الۋ جانە مۇرتتى باسۋ»، - دەگەن ەكەن.

فيترات - ادامنىڭ تۋا بىتكەن جاراتىلىسى. باسقاشا ايتقاندا، اللا تاعالا بەيىم ەتكەن بولمىسى. بۇل حاديس ماليك، احمەد، بۇحاري، مۋسليم، تيرميزي، ءابۋ داۋد، يبن ءماجانىڭ حاديس ەڭبەكتەرىندە بار.

سۇندەتتەۋ شافيعي مازحابىن كوزقاراسىندا - ءۋاجىپ امال، ال حانافي مازحابى جانە باسىم عالىمدار ۇستانىمى بويىنشا - سۇننەت. سوندىقتان، يسلام ءدىنىن قابىلداعان ەر ازاماتقا سۇندەت جاساۋدى كەشىكتىرمەي شۇعىل جاساۋدى مىندەتتەپ تالاپ ەتپەگەن ءجون. ۋاقىت بەرىپ، ءبىرشاما دايىندالعانى دا ابزال. يمام ماليكتىڭ ەڭبەگىندە: «ساعيد بين مۇسايابتان مىناداي دەرەك كەلتىرەدى: يبراھيم (ع. س. ) پايعامبار ەڭ ءبىرىنشى بوپ قوناق كۇتكەن ادام، ەڭ ءبىرىنشى سۇندەتتەلگەن ادام، ءبىرىنشى بوپ مۇرتىن قىسقارتىپ باسقان، ەڭ ءبىرىنشى بوپ شاشىنداعى اقتى كورىپ: «ۋا، راببىم! بۇل نە؟»، - دەگەن. سوندا اللا تاعالا: «سالماقتىلىق، بايسالدىلىق»، - دەگەن. يبراھيم (ع. س. ): «راببىم، مەنىڭ بايسالدىلىعىمدى ارتتىرا گور!»، - دەگەن ەكەن.

ال، ءدىني تۇرعىدان ءسوز ەتەتىن بولساق، سۇندەتتەۋ - تامىرى تەرەڭگە كەتەتىن ءدىني ادەت-عۇرىپ. سۇندەتتەۋ - ەر بالانىڭ جىنىس مۇشەسىن جاۋىپ تۇرعان قابىقشاسىن كەسۋ. بۇل امالدى قازاقتاردىڭ سۇندەتتەۋ دەپ اتاۋىنىڭ سەبەبى دە سوندا جاتىر. سۇندەت - پايعامبارلاردىڭ امالى مەن سوزىنە قاتىستى قولداناتىن ارنايى تەرمين. دەمەك، بۇل امال پايعامبارلاردان باستاۋ الادى. انىعىراق ايتقاندا، پايعامبارلار اتاسى يبراھيمنەن باستاۋ الاتىن سۇننەت. بالا تۋىلعان العاشقى ايدان باستاپ جاسالاتىن امال. الايدا، باليعات جاسىنا جەتپەي جاتىپ تا، كەيدە بەلگىلى ءبىر سەبەپتەرمەن باليعات جاسىنان كەيىن دە جاسالا بەرەتىن امال.

ءاناس بين ماليك (ر. ا. ) بىلاي دەيدى: «اللا ەلشىسى (س. ع. س. ) ايتقان ەكەن: راببىمنىڭ ماعان كورسەتكەن سىي-قۇرمەتىنىڭ ءبىرى مەن سۇندەتتەلگەن بوپ تۋدىم، سوندىقتان ەشكىم مەنىڭ اۋرەتىمدى كورگەن جوق». بۇل حاديس تاباراني، حاتىب جانە يبن اساكيردە كەلگەن.

مۇسىلمان - اللانىڭ ءامىرىن ورىنداۋشى. ءسوزدىڭ ماعىناسىن ءبىر اۋىز سوزبەن وسىلاي جەتكىزۋگە بولادى. ياعني، ءوزىن اللا تاعالا امىرىنە تولىعىمەن تاپسىرۋ. كەيبىر امالداردىڭ ءمان-ماعىناسى ادام بالاسىنا تولىق تۇسىنىكسىز بولسا- داعى، جاراتۋشى ءار نارسەدەن حاباردار، بارلىق سىر- قۇپيانى ءبىلۋشى بولعاندىقتان، مۇسىلمان ونىڭ پارمەنىن مىندەتتى تۇردە ورىندايدى. ال مۇنداي امالداردىڭ سىرى ۋاقىت وتە كەلە اشىلىپ، مۇسىلمان ءۇشىن پايداسى بارى عىلىمي تۇرعىدا دالەلدەنۋدە. سوڭعى كەزدە عىلىم جەتىستىكتەرى سول شاقتاعى سىرت كوزگە قيسىنسىز كورىنگەن كوپ دۇنيەلەردىڭ قۇپياسى مەن پايداسىن اشا باستادى. سونىڭ ءبىرى - سۇندەتتەۋ.

مۇسىلمان شاريعاتتىڭ ءاربىر امالى دانالىق پەن پاراساتتان باستاۋ الاتىندىعىنا كامىل سەنەدى. الايدا، ادامزات تاريحىندا ءدىن مەن عىلىم قاقتىعىسى زامانىنان قالعان ءبىر سىڭارجاق تۇسىنىك بار.

ول -  ءاربىر ءدىني امالعا ساندىراق نەمەسە نەگىزسىز ارەكەتتەر دەپ قاراۋ. ەندەشە، سۇندەتتەۋدىڭ تاريحىنا زەر سالىپ كورەيىك. ەڭ العاش سۇندەتتەۋ امالىن جاساعان يبراھيم (ع. س. ) پايعامبار. ول ءوز- ءوزىن سۇندەتتەگەن.

حاديستەگى دەرەكتەر بويىنشا، سول شاقتا اللانىڭ دوسى يبراھيم پايعامبار سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە كىرگەن ەكەن. يبراھيم پايعامبار ءمانىجاتىنىڭ جاۋابى رەتىندە جاراتقان اللا ادامزاتتىڭ كوبىن يبراھيم ناسىلىنەن شىعاردى. سونىمەن بىرگە، كوپتەگەن پايعامبارلار مەن پاتشالاردىڭ اتاسى ەتتى. سونداي- اق، ۇرپاعىنىڭ تانىندە ءبىر نىشان بولاتىنىن باياندادى. ول -  سۇندەت ەدى. قۇران كارىمدە: «ءوڭ اللانىكى، ءوڭ (بەرۋ) دە اللادان كىم ارتىق؟ سوندىقتان ءبىز وعان قۇلشىلىق قىلامىز» (باقارا سۇرەسى 138-ايات)، - دەپ اللا تاعالاعا يمان ەتكەندەردىڭ ءبىر رەڭكى، بوياۋى سۇندەت ەكەنىن باياندايدى. بۇل بوياۋ -  جۇرەكتەگى يمان مەن ماحاببات رەڭكى. بالا تۋىلعان ساتتە ونىڭ شاشىنىڭ الىنۋى، بويىنداعى قانىنىڭ جۋىپ تازالانۋى جانە بالانى جولداسىنان شىعارىپ الۋ -  مۇنىڭ بارلىعى دا شاريعاتتىڭ ءامىرى. ونىڭ ۇستىنە، مەديتسينا مىندەتتى دەپ بىلگەن امالداردان. پايعامبار (س. ع. س. ) بۇل تۋرالى ءبىر اۋىز سوزبەن: «زيانكەستى بويىنان كەتىرىڭدەر» ، - دەگەن.

مۇسىلمانشىلىق امالدىڭ مەديتسيناداعى پايداسى

ال ەندى، سۇندەتتەۋدىڭ مەديتسينا ماماندارى ايتقان پايدالارىنا توقتالا كەتەيىك:

جىنىس مۇشەسىنىڭ قابىنۋىنىڭ الدىن الادى.

ءزار جولى تار بولعاندىقتان، مۇشەنىڭ باسىن ۇدايى ەرەكشە تازالاپ وتىرۋدى تالاپ ەتەدى. بۇل بالاعا ەداۋىر قولايسىزدىق تۋدىرادى. ەسەيگەندە جىنىس مۇشەسىنىڭ وبىرى سىندى دەرتكە دە شالدىرۋى ىقتيمال. مۇنى مەديتسينا مالىمەتتەرى دە راستايدى. مىسالى، سۇندەتتەلگەندەر اراسىندا جىنىس مۇشە وبىرىنا شالدىعۋ قاۋىپتىلىگى 0 پايىز. مۇلدەم جوق. الايدا، قىتاي، ۋگاندا جانە پۋەرتو- ريكو سياقتى ەلدەردە وبىر اۋرۋىنىڭ 12-22 پايىزى جىنىس مۇشەسىنىڭ وبىرى ۇلەسىندە. بۇل زياندىلىعى جاعىنان وتە جوعارى كورسەتكىش. بۇعان قوسا نارەستەلەردىڭ دە ءزار جولىنىڭ قابىنۋىنىڭ 95 پايىزى سۇندەتتەلمەۋدىڭ سالدارىنان ورىن الادى. ال، سۇندەتتەلگەن بالالار اراسىنداعى ءزار جولى قابىنۋ كورسەتكىشى 5 پايىزدان تومەن. دەمەك، بۇيرەك جۇمىسىنىڭ بۇزىلۋىنا، قانعا جانە دەنەگە زياندى باكتەريا تارالۋىنا سوقتىراتىن باستى سەبەپ - سۇندەتتەلمەۋ ەكەن؛

1. جىنىس جولى ارقىلى تارالاتىن كەسەلدەردى بولدىرمايدى

جىنىس جولى ارقىلى تارالاتىن كوپتەگەن اۋرۋلاردىڭ باسىم سالماعى سۇندەتتەلمەگەن ادامدار جاعىندا ەكەنىن زەرتتەۋلەر ناتيجەسى كورسەتتى.

2. ايەلدىڭ جاتىر موينىنىڭ وبىرىنان قورعايدى.

سۇندەتتەلگەن جۇپتار اراسىندا ايەل جىنىس مۇشەسىنىڭ وبىرى بولمايتىن كورىنەدى. بۇل مالىمەتتەردى دوكتور مۇحاممەد ءال- بار ءوزىنىڭ «حيتان» (سۇندەتتەۋ) اتتى كىتابىندا جازادى.

سۇندەتتەۋ - ادام دەنساۋلىعىن ساقتاۋدىڭ ماڭىزدى پرافيلاكتيكاسىنىڭ ءبىرى. حاديستە: «ءتورت امال پايعامبارلار سۇننەتى: سۇندەتتەۋ، ءيىس سۋ مەن ميسۋاك قولدانۋ جانە نەكەلەسۋ»، - دەگەن. بۇل احمەد جانە تيرميزي ەڭبەكتەرىندە كەزدەسەتىن حاديس.

بۇل سۇندەتكە وتىرعىزۋدىڭ بۇگىنگى عىلىم دالەلدەگەن پايدالارى عانا، ال ونىڭ اشىلماي جاتقان سىرلارى قانشاما؟ ! اللا ءبىزدى سۇننەتكە ساي امال ەتۋشى سۇيىكتى قۇلدارىنان قىلسىن!

  تولەبي وسپان، ق م د ب- نىڭ اقتوبە وبلىسى بويىنشا وكىل يمامى