قازىكەن قالي ۇلى: قايدا جۇرسەك تە قازاق ونەرىن دارىپتەۋمەن كەلەمىز
جاقىندا عانا دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ V قۇرىلتايى دۇركىرەپ ءوتتى. الەمنىڭ 40 قا جۋىق ەلىنەن كەلگەن 300 دەن استام دەلەگات استانادا باس قوسىپ، اتاجۇرتتاعى اعايىنمەن ارقا-جارقا قاۋقىلداسىپ، اۋناپ-قۋناپ قايتتى.
وسى ورايدا ءبىز قىتاي ەلىنەن كەلگەن بەلگىلى ءانشى قازىكەن مۇحامەدقالي ۇلىمەن از-كەم سۇحباتتاسقان ەدىك.
- قازىكەن مىرزا! قوش كەلىپسىز، استاناعا بۇرىن دا جولىڭىز تۇسكەن شىعار؟
- ءيا، مەن بىلتىر عانا كەلىپ كەتكەم. حالىقارالىق «شابىت» فەستيۆالىندە ەسترادا بويىنشا قازىلىق جاسادىم. شىنىمدى ايتايىن، بۇل جولعى اسەر ەرەكشە. قالاي تەز دامىپ، ادام تانىماستاي وزگەرگەن؟! ونەر ساپارلارىمەن ەۋروپا ەلدەرىنە دە كوپ شىعىپ تۇرامىن عوي، تالاي قالالاردى كوردىك دەگەندەي. ءبىراق، استانا قالاسىنىڭ ءجونى بولەك.
بۇل قالادان دۇنيە ءجۇزىنىڭ بارلىق عيمارات ۇلگىلەرى توپتاستىرىلعان جانە ۇلتتىق ناقىش تاپقان ەرەكشە ۇيلەسىمدى كوردىم. مۇنى كورىپ وسى قالانىڭ قازاق ەلىنىڭ قالاسى ەكەنىن، قازاق ەكەنىڭدى ماقتانىش ەتەدى ەكەنسىڭ. كەشە «ەتنواۋىلدى» ارالادىق. وتە جاقسى جاسالىپتى. تۋىستارعا كورسەتۋگە نەبىر تاماشا ەستەلىكتەر جيىنتىعىن الىپ بارا جاتىرمىز.
- ءسىزدى جۇرت تانىمال ءانشى رەتىندە جانە قىتايداعى قازاق ءتىلدى تەلەارنالارداعى «قازاقستان داۋىسى» سەكىلدى جوبالاردان تالىمگەر رەتىندە جاقسى تانيدى. ونەردەگى جەتىستىكتەرىڭىز تۋرالى قىسقاشا ايتساڭىز؟
- مەن ۇزاق جىل بەيجىڭ قالاسىندا تۇردىم. وقىعان ماماندىعىم پيانينو ەدى. كەيىن ەستراداعا اۋىستىم. وقۋدى ءبىتىرىپ التايعا كەلىپ ءۇش جىلداي قىزمەت ەتتىم دە، سودان كەيىن ءوز ونەرىمدى جەتىلدىرۋ ءۇشىن قايتادان بەيجىڭگە كەتتىم. سوندا ءبىراز جىگىتتەردىڭ باسىن قوسىپ توپ قۇردىم. باسىندا روك ايتىپ، كەيىن ءوزىمىزدىڭ حالىق اندەرىنە ويىستىق. ءوزىم دە ءان شىعارىپ، ورىندادىم. ناتيجەمىز جامان ەمەس، 2000 -جىلى قىتايدىڭ جىل سايىنعى كوكتەم مەرەكەسى قارساڭىندا وتەتىن فەستيۆالىنە قاتىسىپ جۇلدەلى بولدىق.
شىنى كەرەك، ول بايقاۋعا قاتىسۋ مۇمكىندىگىن الۋدىڭ ءوزى وتە قيىن. سونىمەن بىرگە، حالىقارالىق فەستيۆالدارعا ءجيى بارامىز. ازيا بويىنشا وتكەن «جاڭا اۋەن» بايقاۋىندا ءۇش اتالىم بويىنشا باس جۇلدەنى ەنشىلەدىك. مۇنداي جەتىستىكتەرىمىز از ەمەس. يسپانيا، فرانسيا، كورەيا سىندى كوپتەگەن ەلدەردىڭ بەلدى فەستيۆالدارىنان جۇلدەلى ورالدى. ەل ءىشى، سىرتىنداعى وزگە دە جەتىستىكتەرىمىزدىڭ بارلىعىن مىناۋ ات ءۇستى اڭگىمەدە كەڭ كولەمدە ايتىپ بەرۋ وڭاي دا ەمەس بولىپ تۇر... قىسقاسى، قايدا جۇرسەك تە قازاق ونەرىن دارىپتەۋدەن تانعان ەمەسپىز. - قازىر نەمەن اينالىسىپ ءجۇرسىز؟
- مەن كونسەرتتەر ۇيىمداستىرۋدان بولەك جەكە كاسىپپەن جانە شاكىرتتەر تاربيەلەۋمەن اينالىسىپ كەلەمىن. ويتكەنى، تالانتتى جاستارىمىزدىڭ جولى كەسىلىپ جاتاتىن كەلەڭسىز جاعدايلاردى كورەمىن، سولاردىڭ ءوز دەڭگەيىندە ونەر كورسەتۋىن، قازاق ونەرىن جالپاق جۇرتقا پاش ەتۋىن قالادىم.
- مىقتى شاكىرتتەرىڭىز بار ما؟
- ءيا، جاڭا عانا ايتقان «شابىت» حالىقارالىق فەستيۆالىندە قايسار دالاي دەگەن ءانشى باۋىرىمىز «ەسترادا» جانرى بويىنشا باس جۇلدەنى قانجىعالاپ قايتتى. سامەت، سەرجان، ءادىل سىندى جاس پەرىلەر ەندى جارقىراپ كورىنىپ ءجۇر. وسى جاقتاعى «قازاقستان داۋىسى» سىندى «كۇمىس كومەي» ءان بايقاۋىندا ەكى شاكىرتىم ءبىرىنشى، ەكىنشى ورىنداردان كورىندى.
- قۇرىلتاي جونىندە ايتساڭىز. ءسىزدىڭ ءوز سالاڭىزعا قانداي اسەرى بار؟
- جالپى، قازاققا پايداسىن تيگىزەر قانداي دا ءبىر جوبا ءبىزدىڭ دە پايدامىز دەپ ەسەپتەيمىن. قۇرىلتاي وتە تاماشا ءوتتى. ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازاق جاستارىنىڭ شىعارماشىلىق بايلانىستارى جونىندە ايتتى. سونىڭ ىشىندە وزگە ەلدەردەگى ونەرپاز جاستار قازاقستانعا كەلىپ كونسەرتتەر قويىپ، ءتۇرلى شارالار مەن ءوزارا مادەنيەتتى بايىتۋ جونىندە ايتتى. وتە قۇپتارلىق ءسوز. شىنىمدى ايتسام، ەندى وسىنداعى دوستارىم بار، ەكى ەلدىڭ مادەنيەت الماسۋ بويىنشا ارنايى ورىندارىمەن سەلبەسىپ ونەرىمىزدى اتاجۇرتتا دا كورسەتسەك دەگەن وي كەلىپ وتىر. وسىندا ەرلان كوكەيەۆ سىندى ارىپتەس دوستارىم بار عوي، سولارمەن دە اقىلداسىپ بۇل ويدى ىسكە اسىرۋعا تىرىسامىن.
- ساتتىلىك تىلەيمىز. ءبىر اۋىز تىلەگىڭىز...
- تىلەگىم، ەكى ەل اراسى ماڭگى تىنىش، ىنتىماقتى بولسا ەكەن. ەكى ەل باسشىلارىنىڭ دوستىعى ماڭگى جاراسا بەرسە. قىتايدا ءبىر جارىم ميلليون قازاق بار دەپ جاتامىز، سولاردىڭ دا تىلەيتىنى ەكى ەل امان بولسا، دوستىعى بەرىك، قاتارلاسا قارقىندى دامىسا دەپ تىلەيدى. ءلايىم سولاي بولا بەرسىن.
اڭگىمەلەسكەن ۇلاربەك نۇرعالىم ۇلى، «ەگەمەن قازاقستان»
