ءتىلسىز تاسقا «جان بىتىرگەن» تالانت يەسى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ
نازارلارىڭىزعا ادەتتەگىدەي اپتالىق شولۋدى ۇسىنامىز.
سۇلتان بايبارىس - ت ر ت اگەنتتىگى
تۇركيا راديو تەلەديدار اگەنتتىگى سايتىنىڭ «تۇركى وركەنيەتىندەگى ۇلى تۇلعالار» ايدارىندا، ون ءۇشىنشى عاسىردا اراب الەمىندە قۇرىلعان «داۋلەتي تۇركيا» ياعني «تۇرىك مەملەكەتىنىڭ» ەڭ جارقىن بيلەۋشىسى اتاقتى سۇلتان بايبارىس تۋرالى ماقالا جارىق كوردى.
جازبا تۇرىك الەمىنىڭ ۇلى تۇلعاسى سۇلتان بەيبارىستىڭ ءومىر جولىنا توقتالا كەلىپ، جالپى تۇركى وركەنيەتىن يسلام وركەنيەتىنەن بولەك قاراستىرۋعا بولمايتىندىعىن العا تارتادى.
«سوڭعى مىڭ جىلدا تۇرىكتەر يسلام الەمنىڭ قورعاۋشىلارىنا اينالدى. ءتىپتى ەۋروپا تۇرعىسىنان قاراعاندا «تۇرىك» دەگەن ءسوز «مۇسىلمان» دەگەن ۇعىمدى بىلدىرە باستادى. جالپى ايتقاندا، تۇرىكتەر يسلام دىنىمەن ەكى جول ارقىلى تانىستى. بىرىنشىدەن تۇرىكتەر يسلام دىنىمەن مۇسىلمان دارۋىشتەر، يسلام ءدىن تاراتۋشى ۇستازدار ارقىلى تانىستى. بۇل «ءدىن ۇستازدارىن» ءالى كۇنگە دەيىن قازاقتار پارسى تىلىندە مۇعالىم دەگەندى بىلدىرەتىن «حوجا» نەمەسە «قوجا» سوزىمەن اتايدى.
ياعني، بۇگىن قازاقتىڭ ىشىندە وزدەرىن «قوجا» دەپ اتاپ جۇرگەن توپ سول VIII- IX عاسىرلاردان باستاپ تۇركى جۇرتىنا ءدىن تاراتۋ ماقساتىندا كەلە باستاعان اراب، كەيىننەن پارسى ۇستازداردىڭ ۇرپاعى بولىپ تابىلادى. تۇركىلەردىڭ يسلاممەن تانىسۋىنىڭ ەكىنشى جولى «عۇلام» جانە «ماملۇك» ۇعىمىمەن بايلانىستى بولىپ تابىلادى. بۇل ەكى ۇعىم بيلەۋشىگە قىزمەت ەتەتىن اسكەر ماعىناسىن بىلدىرەدى.
توعىزىنشى عاسىردان باستاپ ابباسي حاليفتەرى تۇرىكتەردى اسكەر رەتىندە جالداي باستادى. ۋاقىت وتە كەلە بۇل اسكەرلەردىڭ كۇشتى بولعانى سونشالىق ولار ءوز مەملەكەتتەرىن قۇرا الاتىن بولدى. مىسالعا، ونىنشى عاسىردا يراندا قۇرىلعان عازناۋي سۇلتاندىعى سونداي عۇلام اسكەرلەردىڭ قۇرعان مەملەكەتى ەدى. سول سەكىلدى ون ءۇشىنشى عاسىردا اراب الەمىندە قۇرىلعان «داۋلەتي تۇركيا»، ياعني، «تۇرىك مەملەكەتى» قىپشاق دالاسىنان كەلگەن ماملۇك تۇرىكتەردىڭ قۇرعان مەملەكەتى ەدى»، - دەپ جازادى ماقالادا.
ءارى قاراي جازبا، سۇلتان بايبارىستىڭ ءوز بيلىگىن كۇشەيتۋ جولىنداعى جۇرگىزگەن سوعىستارىن ايتا كەلىپ، قيراعان قالالاردى قالپىنا كەلتىرىپ، حالىقارالىق ساۋدانىڭ دامۋىنا جاعداي جاساعاندىعىن، سۋ كانالدارىن قازدىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتقاندىعىن، مەشىتتەر مەن مەدرەسەلەر سالدىرعاندىعىن تىلگە تيەك ەتەدى.
«ونىڭ بيلىگى كەزىندە ءتورت مازحابتىڭ يمامدارى قازى بولىپ تاعايىندالا باستادى. بەيبارىس مىسىردىڭ باسقا ەلدەرمەن قارىم-قاتىناسىن كۇشەيتتى. اسىرەسە، ماملۇك مەملەكەتىنىڭ التىن وردامەن وداعىن اتاپ ءوتۋىمىز كەرەك. التىن وردا حانى بەركە مەن بايبارىس تەك قانا وداقتاس بولىپ قويماي، قۇداندالىق قاتىناس تا ورناتتى.
اتاپ ايتساق، بەيبارىس بەركەحاننىڭ قىزىن الىپ، ودان تۋعان بالاسىنا بەركە دەپ ات قويدى. قورىتا ايتقاندا، سۇلتان بەيبارىس بيلىگى كەزىندە ارابتار ەڭ تۇراقتى كەزەڭىن وتكىزدى. ءالى كۇنگە دەيىن ونىڭ ءومىر جەلىسىنە قۇرىلعان «سيرات بەيبارىس»، ياعني «بەيبارىس جولى» داستانى ارابتاردىڭ اراسىندا كەڭىنەن تارالعان جىر بولىپ تابىلادى»، - دەپ تۇيىندەيدى دەرەككوز.
ءتىلسىز تاسقا «جان بىتىرگەن» تالانت يەسى - التاي گازەتى
ادەتتە اسىل تاستاردى جينايتىن ادامدار كوپ، الايدا جانسىز تاستى، تىرشىلىك يەسى - جانۋارلارعا اينالدىرعان ادام كەمدە-كەم.
قىتايداعى قانداستارىمىزدىڭ اراسىندا تارايتىن «التاي» گازەتى وقىرماندار نازارىنا وسىنداي ونەر يەسىن تانىستىرىپتى.
«جاپونيانىڭ تالانتتى كوركەمونەرشىسى اكيە ناكاتا جيناعان تاستارىنىڭ پىشىنىنە قاراي وتىرىپ، ولارعا ءار-ءتۇرلى جانۋارلاردىڭ بەينەسىن سىزىپ شىعادى. ءبىر قاراعاندا ونىڭ سىزىلعان سۋرەت ەكەنىن ايىرا المايسىز، ءوز كوزىڭىزگە سەنبەي دال بولاسىز»، - دەپ جازادى باسىلىم.
ەندەشە، اكيە ناكاتانىڭ قولىنان شىققان ونەر تۋىندىلارىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.
قازاق اجەلەردىڭ ونەرى قىتايلىق كورەرمەندەردى تامساندىردى - CCTV
قىتايدىڭ CCTV ورتالىق تەلارناسىندا شىڭجاڭ ولكەسىنە قاراستى تولى اۋدانىندا تۇراتىن قازاق اجەلەردەن قۇرالعان «اققۋ» ءانسامبلىنىڭ ەلدى تاڭعالدىرعان ەرەكشە ونەرى تۋرالى بەينە جازبا جارىق كوردى.
وندا قىتايدىڭ شاڭحاي قالاسىندا وتكەن رەسپۋبليكالىق «ونەرلى قىتايلىقتار» بايقاۋىندا، «اققۋ» اجەلەر ءانسامبلى ۇلتىمىزدىڭ ءجۇن ساباۋ، سىرماق تىگۋ، ءجىپ ءيىرۋ سەكىلدى كورىنىستەرىن ساحنالاپ، كورەرمەندەردى ءتانتتى ەتكەندىگى ايتىلعان.
جوعارىدا ايتىلعان تەلەارنانىڭ سايتىندا جاريالانعان بەينەجازبادا، اجەلەردىڭ جوبا تالىمگەرلەرىنىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەنىپ، ولاردى بىرگە بيلەتىپ جىبەرگەنىن بايقاۋعا بولادى. «ەرەكشە جاعىمدى اۋەن»، «ءاننىڭ بوياۋى دارا، اجەلەر ەمەس جاس بالالاردىڭ حورى ايتىپ تۇرعانداي سەزىلدى»، «ولاردىڭ ارەكەتى ەرەكشە سۇيكىمدى، اسىرەسە ءجىپ يىرگەنى كەرەمەت!»، - دەپ پىكىر بىلدىرگەن ءادىلقازىلار ءبىراۋىزدان «ناعىز ونەرلىلەر» دەپ باعالادى.
سونىمەن بىرگە اجەلەر ساحنادا كورسەتكەن ءار قيمىلدارىنىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرىپ تە بەردى. ناتيجەسىندە «اققۋ» اجەلەر ءانسامبلى «ونەرلى قىتايلىقتار» اتالىمى بويىنشا ماراپاتقا يە بولدى. ايتا كەتەيىك، اجەلەردىڭ ەڭ ۇلكەنى 75 جاستا بولسا، ەڭ كىشىسى 65 تە ەكەن.
ءانسامبلدىڭ جەتەكشىسى شىڭجاڭداعى بەلگىلى ءبي رەجيسسەرى ەرسىن قيزات ۇلى.
انكارادا قازاقستان سامالى ەستى - ت ر ت اگەنتتىگى
«انكارادا قازاقستان سامالى ەستى» وسىنداي تاقىرىپپەن تۇركيا راديو تەلەديدار اگەنتتىگى سايتىندا فوتورەپورتاج جاريالاندى.
وندا قازاقستان ونەرپازدارىنىڭ انكارانىڭ كەچيورەن مۋنيتسيپاليتەتى تاراپىنان بيىل 8- رەت ۇيىمداستىرىلىپ جاتقان حالىقارالىق رامازان فەستيۆالىنە قالدىرعان قولتاڭباسىن كورۋگە بولادى.
ءدەلۇۇن سۇمىنىندا ءدۇبىرلى توي وتكىزىلمەك - ulgiinews.mn
موڭعولياداعى قانداستارىمىز تاعى ءبىر ءدۇبىرلى تويعا دايىندالىپ جاتىر. «اباق كەرەي تايپاسىنىڭ قاراقاس رۋىنىڭ ءدەلۇۇن سۇمىن ولكەسىن مەكەندەگەنىنە 150 جىل تولۋىنا بايلانىستى، 2017-جىلى 20- شىلدەدە ءدەلۇۇن سۇمىنىندا ءدۇبىرلى توي وتكىزىلمەك»، - دەپ جازادى ulgiinews.mn سايتى.
وسىعان بايلانىستى ءدەلۇۇن سۇمىن جەرگىلىكتى باسقارماسىنان اتاۋلى كۇن ەكەنىن بەلگىلەپ وتكىزۋ ءۇشىن جۇمىس توبىن قۇرعان. سونداي-اق شارا بارىسىندا ءدەلۇۇن سۇمىن جەرگىلىكتى اكىمشىلىگىنىڭ قاۋلىسى ارقىلى ءدەلۇۇن سۇمىنىنداعى بايگە توبەگە بالەكەڭ نەمەسە تىلەۋدى ءبي كەنە ۇلىنىڭ ەسىمى بەرىلىپ، ەسكەرتكىش تۇرعىزىلاتىندىعى تۋرالى ايتىلعان.
بەيجىڭدە ءۇيسىن تاريحىن ارقاۋ ەتكەن سپەكتاكل قويىلدى - قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» (CNK)
ق ح ر ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ تەكەس اۋدانىنىڭ ارتىستەرى دايىنداعان «قارا كوز» اتتى مۋزىكالىق سپەكتاكل بەيجىڭدە قويىلدى.
بۇل تۋرالى قىتاي «ورتالىق حالىق راديوسىنىڭ» رەسمي سايتىندا جاريالاندى. 60 ءارتىس ويناعان «قارا كوز» اتتى بۇل كولەمدى تاريحي قويىلىم، 2000-جىل بۇرىنعى ءۇيسىن ەلىندەگى تاريحي وقيعانى ارقاۋ ەتكەن. سونىمەن بىرگە تاريحي-مادەني مۇرالارعا باي «سەگىز قىرلى قالا» اتانعان كورىكتى تەكەس مەكەنى، وسى اۋدان اۋماعىنداعى دۇنيەجۇزىلىك مادەني مۇرالار قاتارىنا ەنگىزىلگەن تەكەستىڭ اتاقتى قاراجون جايلاۋىندا ءومىر سۇرگەن ءۇيسىن ەلىنىڭ سىرتقى مەملەكەتتەرمەن اراداعى قارىم-قاتىناستارى وزەك بولعان.
«ۇلتتىق بوياۋعا قانىق ءوڭىردىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىن ساحناعا شىعارعان «قارا كوز» بەيجىڭدەگى كورەرمەندەردىڭ ىقىلاسىنا بولەندى. تاريحي-مادەني قۇندىلىعىمەن ەرەكشەلەنگەن تۋىندى الداعى ۋاقىتتاردا وسى قالادا تاعى دا 5 رەت قويىلماق. سونداي-اق، قىتايدىڭ باسقا دا ىشكى قالالارىندا كورسەتۋ جوسپارلانىپ وتىر»، - دەپ جازادى دەرەككوز.
اۆتور: ريزابەك نۇسىپبەك ۇلى
