اۋعانستان قازاقتارى بابا ءداستۇرىن بەرىك ۇستانادى - ابدىجالەل قاجىسالامات
- ابدىجالەل قاجىسالامات مىرزا، ەڭ الدىمەن ءوزىڭىز جايلى از-كەم ايتا كەتسەڭىز...
- بۇل مەنىڭ قازاقستانعا ەكىنشى رەت كەلۋىم. ءوزىمىز شەتتە جۇرسەك تە وسىنداي ارقا سۇيەر ەلىم بارىنا وتە قۋانىشتىمىن. الدىمەن ءوز باسىم تۋرالى ايتار بولسام، مەن - بۇگىندە اۋعانستان ەلىندە تۇراتىن قازاقپىن. اينالىساتىن جۇمىسىم - جەكە كاسىپكەرلىك. سول جاقتاعى ۇلتى قازاق اعايىنداردىڭ اتىنان قۇرىلتايعا كەلدىم. ءوزىمنىڭ 7 بالام بار، سونىڭ ەكەۋى قازاقستاندا ج و و- دا ءبىلىم الۋدا. قالعانى اۋعانستاندا تۇرادى. ال ەندى ءوزىمىزدىڭ تاريحىمىز جايلى ايتار بولسام، ءبىزدىڭ اكە-شەشەلەرىمىز قازاقستاننىڭ ماڭعىستاۋ وڭىرىنەن ستالين زامانىندا قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراپ، شەتەل اسىپ كەتكەن. كەشەدەن بەرى مامىراجاي تىنىش ومىردە تۇرىپ جاتقان وسى جاقتاعى قازاق اعايىندارىمدى كورىپ ەرەكشە قۋانىشتى كوڭىل-كۇيدەمىن.
- اۋعانستاندا قازىر قانشا قازاق تۇرادى؟
- اۋعانستاندا بۇدان 25 جىلداي بۇرىن ءبىر مىڭداي وتباسى بولعان ەدى. قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن بىرتىندەپ اتامەكەنگە كوشە باستادى. ءدال قازىرگى ۋاقىتتا شامامەن 150-200 دەي ءۇي قالدى. ولاردىڭ كوبىسى - سارتتان (وزگە ۇلتتاردان - اۆت. ) ايەل العاندار. ءبىراق ايتا كەتۋىم كەرەك، ءبىز ۇلتىمىزدىڭ ەجەلگى داستۇرىندەگىدەي باسقا ۇلتتاردان ايەل الساق تا، قىزىمىزدى وزگە جۇرتقا بەرگەن ەمەسپىز. ولار نەگىزىنەن ديقانشىلىقپەن، اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى.
- ءسىزدىڭ جەرلەستەرىڭىزدىڭ قازاقستانعا ءبىرجولا كوشىپ كەلۋىنە جالپى نە كەدەرگى بولۋدا؟
- ولاردىڭ اتامەكەنگە كەلۋگە ىنتالارى بار، ءبىراق كوشىپ كەلۋگە، شىنىن ايتقاندا، جاعدايلارى جوق. ءوزىڭىز دە بىلەسىز، ول ەلدە 35-40 جىلدان بەرى سوعىس بولىپ جاتىر. ال تىنىشتىعى كەتكەن ەلدە ءومىر ءسۇرۋ وڭاي ەمەس قوي. ولاردىڭ ەڭسەسىن سول سوعىس باسىپ تۇر. مەن اۋعانستانداعى قازاقتارعا باستىق بولىپ ءجۇرمىن. جالپى قازاقستان مەملەكەتى اۋعانستانعا جىل سايىن كوپتەپ كومەك جاسايدى. سول كومەكتى جوعارىداعى ۇكىمەت الادى. ال ول قازاقتارعا ارنايى ءبولىپ بەرىلمەيدى. 2009 -جىلى قاراشا- جەلتوقسان ايىنىڭ بىرىندە قازاقستاننان ارنايى وكىلدەر باردى. ولار مەنى شاقىرىپ، جەرگىلىكتى قازاقتاردىڭ جالپى جاعدايىن سۇرادى. مەن ولارعا: «قازاقستان ەلىمىزگە جىل سايىن كومەك كورسەتەدى. ول جاردەمدەرىڭىزدى جوعارى جاققا بەرەسىزدەر، ونىڭ پايداسى سوعىستان قالجىراپ وتىرعان قازاقتارعا جەتپەيدى. سىزدەر قازاقسىزدار، بۇل ەلدە قازاق باۋىرلارىڭىز تۇرادى. ەندىگى ۋاقىتتا سول كومەكتەرىڭىزدەن بىزگە دە ارنايى ءبولىپ بەرسەڭىزدەر» دەدىم. سول ءوتىنىشىمدى بارعان باسشىلار جازىپ الىپ كەتتى، كەيىننەن پايداسىن كوردىك. بەرىلگەن كومەكتىڭ قازاقتارعا دەگەن بولىگىن مەن سوندا تۇراتىن اعايىندارعا ءبولىپ بەردىم. بارلىعى ريزا بولىپ، قازاق ەلىنە دۇعا ەتتى. سودان سوڭ اۋعانستاندا بىرگە تۇراتىن وزبەك، تاجىك سياقتى باسقا ۇلتتارعا دا ءبولىپ بەردىك. ولار دا قاتتى ريزا بولىپ، قازاق مەملەكەتى دەگەن ءبىر جاقسى ەل ەكەن دەپ دۇعا قىلدى. ءبىراق سودان بەرى قازاق ەلىنەن مەملەكەتكە كومەك جاساعانىمەن، قازاقتارعا ارنايى كومەك ءۇزىلىپ قالدى.
- ءدال قازىرگى ۋاقىتتا اۋعانستان ەلىندەگى قوعامدىق جاعداي قالاي؟
- ەلدە سوعىس بولىپ جاتىر، جاعداي قيىن. تىنىشتىعى بۇزىلعان ەلدەن جاعدايىڭدى جاساپ، تۇرمىستى تۇزەپ كەتۋگە مۇمكىندىك از...
- ءسىز ارنايى اۋعانستاننان شاقىرىلعان قوناق رەتىندە بۇل جولعى دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ 5-قۇرىلتايىندا قانداي ۇسىنىس ايتپاقسىز؟
- قازاقستان ۇكىمەتى اۋعان ەلىنە بەرەتىن مەملەكەتارالىق قاراجاتىنان ول جاقتاعى از عانا قازاقتارعا جاردەم، كومەك بەرسە نەمەسە اتامەكەندەرىنە كوشىرىپ الۋ جاعىنا كۇش قىلسا. ويتكەنى جوعارىدا ايتقانىمداي، ەلىمىزدە سوعىس وتى وشپەي تۇر. سونىمەن قاتار قازىرگى قازاق جاستارى اۋعان تىلىندە 12 -جىلدىقتى ءبىتىرىپ ءارى قاراي جوعارلاپ وقۋعا مۇمكىندىكتەرى بولماي قالىپ جاتادى. سوندىقتان جىل سايىنعى اۋعانستان ەلىنە بولىنەتىن وقۋ گرانتتارىن قازاق جاستارىنىڭ الۋىنا مۇمكىندىك جاسالسا دەگەن ۇسىنىستارىمدى ايتسام دەگەن ويلارىم بار.
- سۇحباتىڭىزعا راحمەت.
اۆتور: بەيسەن سۇلتان
