استانادا قازاقتىڭ ءداستۇرى مەن مادەنيەتىن ۇلىقتايتىن قالاشىق بوي كوتەردى-فوتو
ەتنواۋىل ۇلتتىق- مادەني كەشەنى - مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرماسىمەن ەكسپو-2017 حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسى اياسىندا تۋريستەرگە قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق مادەنيەتى مەن ونەرىن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا قۇرىلعان بىرەگەي ورىن. مۇندا كۇن سايىن قازاقتىڭ تەاتر جانە مۋزىكا ونەرىنىڭ فەستيۆالدەرى، ساندىك- قولدانبالى ونەر بويىنشا شەبەرلىك سىنىپتارى، قولونەر جانە كوركەمونەر كورمەلەرى، ەتنيكالىق مۋزىكا فەستيۆالدەرى، ۇلتتىق سپورت جارىستارى وتكىزىلەدى.
«بۇل وتكەنگە ساياحات جاساپ، كوشپەندىلەردىڭ رۋحىن سەزىنۋگە تاپتىرماس مۇمكىندىك. ءبىزدىڭ كەشەن كەلۋشىلەردى قازاق حالقىنىڭ باي تاريحىمەن، ونەرىمەن جانە داستۇرىمەن تانىستىرادى، كەز كەلگەن ادام كوشپەندىلەر وركەنيەتىنىڭ ەتنومادەني ورتاسىنا ساياحات جاساپ، اۋىلدىڭ كۇندەلكتى جانە مەرەكەلىك تۇرمىسىنان ءلاززات الا الادى»، - دەيدى جۋرناليستەردى كۇتىپ العان جوبا اۆتورلارى.
اۋماعى 2,5 مىڭ شارشى مەتردى قۇرايتىن ەتنواۋىل «قازانات» يپپودرومى اۋماعىندا ورنالاسقان. وندا وتىزعا جۋىق اقشاڭقان كيىز ۇيلەر الىستان كوز تارتادى. قازاقتىڭ اشەكەي بۇيىمدارى، التىن ادام سىندى كوركەمدىك- دەكوراتيۆتىك ەلەمەنتتەر دە ەتنواۋىل كورىنىسىنە ءار بەرە تۇسەدى. ودان بولەك، كەشەندە كونسەرتتىك زال، سپورتتىق جانە بالالارعا ارنالعان الاڭدار ورنالاسقان.
كەشەن الۋان ءتۇرلى باعىتتاعى بىرنەشە سەكتورلاردان قۇرالعان. ماسەلەن، «ءداستۇرلى اڭشىلىق تۇرلەرى» سەكتورىندا قازاق حالقىنىڭ سۇيىكتى اڭشىلىق ءتۇرى - ساياتشىلىق، اڭشى قۇستارمەن جانە دالا تازىلارىمەن اڭعا شىعۋى كورسەتىلەدى. سونداي- اق، بۇل جەردە «قۇرالايدى كوزگە اتقان» مەرگەندەردىڭ ونەرىن تاماشالاۋعا بولادى.
«ۇلتتىق ويىندار» سەكتورىندا كەلۋشىلەرگە تاربيەلىك، داستۇرلىك، اسكەري- سپورتتىق، كوپشىلىك- ەستەتيكالىق جانە وزگە قوعامدىق مىندەتتەردى اتقاراتىن ويىن- ساۋىقتار مەن ۇلتتىق ويىنداردى تاماشالاي الادى. «سايىس»، «قىز قۋۋ»، «كۇمىس الۋ»، «التىباقان» جانە وزگە دە ويىندار قازاقتىڭ مادەني ءداستۇرىن تولىققاندى سەزىنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
«مۇنداعى ات شەبەرلەرى ەكسپو كورمەسى وتەتىن ءۇش اي بويى كۇن ارا كەلۋشىلەر الدىندا ونەر كورسەتەدى. بۇدان بولەك ءار وبلىس وزدەرىنىڭ مادەني كۇندەرىن وتكىزىپ، ونەرلەرىن كورسەتەدى. سونىمەن بىرگە ءبىزدىڭ ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىن دامىتۋ ورتالىعى دا تۇراقتى تۇردە ونەر كورسەتىپ تۇرادى. جالپى العاندا، قوناقتاردىڭ كوڭىلىنەن شىعادى دەگەن ويدامىن. ەتنواۋىلدا ەش دەمالىسسىز، 93 كۇن بويى ءىس- شارالار وتكىزىلەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ق ر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى دەنە تاربيەسى جانە سپورت ىستەرى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ەلسيار قاناعاتوۆ.
ەكسپو-2017 كەزىندە ەتنواۋىلدا اۋقىمدى ات جارىستارى وتەدى. اتاپ ايتقاندا، 11 - ماۋسىم كۇنى ق ر پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ جۇلدەسىنە ارنالعان ات سپورتى تۇرلەرىنەن «ەكسپو كۋبوگى» وتەدى. بايگە - كوپتەگەن تۇركى حالىقتارىنىڭ تاريحي جانە تانىمال ات سپورتىنىڭ ءبىرى.
«ات جارىستارى الامان بايگە، توپ بايگە، جورعا جارىس، ۇشقىر بايگە بويىنشا وتەدى. ۇشقىر بايگەنىڭ جالپى جۇلدە قورى 31 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى. ال 36 ميلليون تەڭگە - ۇلتتىق ات سپورتى تۇرلەرى بويىنشا بارلىق جارىستىڭ جۇلدە قورى. ۇشقىر بايگە جارىستارىنا قاتىسۋ ءۇشىن وزبەكستان، قىرعىزستان، رەسەي جانە پولشادان اتبەگىلەر كەلەدى»، - دەدى ە. قاناعاتوۆ.
«ۇلتتىق اسحانا ورتالىعى» سەكتورىندا قاتىسۋشىلار مەن قوناقتار قوناقجايلىلىعىمىزدىڭ ەجەلگى جانە باي تاريحىنا قانىعىپ، ۇلتتىق تاعامدارىمىزدىڭ سان ءتۇرلى قىرى مەن ەرەكشەلىگىنە قانىعا الادى. وندا جايىلعان مەرەكەلىك داستارحاننان ۇلتتىق تاعامدار مەن قىمىز، شۇبات سىندى ءداستۇرلى سۋسىنداردان ءدام تاتىپ كورۋگە مۇمكىندىك بەرىلەدى.
ەتنواۋىلدا وتەتىن مەرەكەلىك ءىس- شارالار ىشىندە قازاقتىڭ مۋزىكالىق جانە تەاتر ونەرى فەستيۆالىنىڭ شوقتىعى بيىك.
«قازاق مۋزىكالىق جانە تەاتر ونەرى فەستيۆالى» سەكتورىندا قوناقتار ءۇشىن كوشپەندىلەر مەن زاماناۋي قازاقستاننىڭ مادەنيەتىنىڭ كوپتۇرلىلىگىن كورسەتەتىن تولىققاندى باعدارلاما ۇسىنىلادى. ول ءۇشىن الىپ ساحنا مەن 850 ورىندىق كورەرمەن زالى جاساقتالعان. مۇندا كۇندەلىكتى قازاقستاننىڭ ونەر مايتالماندارى مەن وتاندىق ەسترادا جۇلدىزدارىنىڭ، ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىنەن كەلگەن شىعارماشىلىق ۇجىمدار قاتىسۋىمەن ءتۇرلى جانرداعى كونتسەرتتىك باعدارلامالار ۇيىمداستىرىلادى. اسىرەسە «The Spirit of Tengri» فەستيۆالى مەن ۆەنگريا، رەسەي، تۇركيا، نورۆەگيا، موڭعوليا، قىرعىزستان، وزبەكستان مۋزىكانتتارى قاتىساتىن «Nomadway» كونسەرتى ايتۋلى وقيعالاردىڭ ءبىرى بولماق.
«شەبەرلەر» سەكتورىندا قازاقستاننىڭ بارلىق وڭىرىنەن كەلگەن قولدانبالى ونەر شەبەرلەرىنىڭ ەكسپوزيتسياسى ورنالاسقان. قوناقتار بىرەگەي ۇلتتىق بۇيىمداردى ساتىپ الىپ قانا قويماي، ولاردى ءوز قولىمەن جاساپ كورە الادى. جاس سۋرەتشىلەر كوركەمسۋرەت، گرافيكا، ساۋلەت، گوبەدەن، زەرگەرلىك بۇيىمدار، اعاشتان مۇسىندەۋ، كەراميكا، سىزبا، كەستە تىگۋ، كيىز باسۋ سەكىلدى ءتۇرلى جانردا ءوز شىعارماشىلىقتارى مەن شەبەرلىكتەرىن پاش ەتەدى.
سونداي- اق ەتنواۋىلعا قازاقستان مەن شەت مەملەكەتتەردە تانىمال زەرگەر بەرىك ءالىباي شاقىرىلعان. ونىڭ 10 مىڭ دوللار تۇراتىن زەرگەرلىك اشەكەيىن يوردانيا كورولى ابدۋللا Ⅱايەلى رانيا تاعىپ ءجۇر. بەرىك ءالىبايدىڭ استاناداعى مۋزەيىنە شەتەلدىك تۋريستەر ءجيى باس سۇعادى.
«زەرگەرلىك بۇيىمداردى جاساۋعا بىرنەشە جىل كەتۋى مۇمكىن. ۇلتتىق اشەكەي بۇيىمداردى جاساۋ ءۇشىن تاريحتى وقيمىن. ارينە، حالىق ارزانىنا جۇگىرەدى. ءبىراق، سوڭعى جىلدارى ساپالى ۇلتتىق زەرگەرلىك بۇيىمدارعا دەگەن سۇرانىس ءوستى، مۇنى حالىقتىڭ جاعدايىنىڭ جاقسارۋى دەپ بىلەمىن. ەڭ قىمبات بۇيىمىم 10 ميلليون تەڭگەگە ساتىلعان، ءبىراق ول قۇپيا كۇيىندە قالا بەرسىن»، - دەدى ول جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىندا.
سونىمەن بىرگە، مادەنيەت جانە سپورت ۆيتسە- ءمينيسترى اقتوتى رايىمقۇلوۆا بۇل ماۋسىمدىق جوبا استانانىڭ ناعىز كوركىنە اينالادى دەپ ۇمىتتەنەدى.
«ەتنواۋىل كەشەنى جىل سايىنعى ماۋسىمدىق جوباعا اينالادى دەپ ۇمىتتەنەمىز. جىل ون ەكى اي جالعاستىرعىمىز- اق كەلەدى، ءبىراق وعان قاھارلى قىسىمىز مۇمكىندىك بەرمەيدى. قىسقى ۋاقىتتا دا تۋريستەردىڭ كەلۋىنە جاعداي جاساۋعا تىرىسامىز، دەگەنمەن جازعى ۋاقىتتا جوباعا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى. استانادا بۇل جوبانى جىل سايىن وتكىزۋ ويىمىزدا بار»، - دەدى ۆيتسە- مينيستر.
اۆتور: ايجان سەرىكجان قىزى
