ديحان قامزابەك ۇلى: بۇگىنگى جاڭعىرۋ - الاش زيالىلارىنىڭ ءجۇرىپ وتكەن جولى

استانا. قازاقپارات - لەۆ گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى، الاشتانۋشى عالىم ديحان قامزابەك ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى رۋحاني جاڭعىرۋ شارالارىن ىسكە اسىرعاندا «ۆەلوسيپەد ويلاپ تابۋدىڭ قاجەتى جوق».
None
None

سەبەبى ونىڭ ءبارىن الاش زيالىلارى جازىپ كەتكەن. سونى قولعا الۋ قاجەت، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

«الاش زيالىلارى سول ءداۋىردىڭ وزىندە بيلىكتىڭ دە، زاڭ شىعارۋشى سالانىڭ دا، رۋحانيات پەن ءبىلىم سالاسىنىڭ نەگىزدەرىن قالىپتاستىردى. مەنىڭ ەسىمە 1924-جىلعى تۇڭعىش ءبىلىمپازدار سەزىنىڭ قاۋلىسى ءتۇسىپ وتىر. قازىر ءبىز ايتىپ وتىرعان ماسەلەلەردىڭ ءبارى قارالدى. تۋرا سول جىلى لاتىن ءالىپبيى دە قارالدى. ول كەزدە جيىنعا كوپ ازاماتتار قاتىسپايدى. سونىڭ وزىندە اقىل-ويدىڭ بىرىزدىلىگى مەن مادەني مۇرا ماسەلەسى قارالدى. بۇگىنگى جازۋ دا بار. جاسىراتىنى جوق، قازىر زاڭنىڭ ءوزى الدىمەن ورىسشا، ودان كەيىن قازاقشا دايارلانادى. باسقا دۇنيەلەر دە بار. وسىنىڭ بارلىعى سول كەزدە ايتىلدى.

تەرمينولوگيانى الايىق، الەمدە ميلليونداعان تەرميندەردى اۋدارۋدىڭ قاجەتى جوق. الايدا ءاربىر ەل سول تەرمينولوگيانى ءوز زاڭدىلىعىنا بەيىمدەيدى. اعىلشىن ءتىلى دە سولاي، ورىس ءتىلى دە سولاي. الاش زيالىلارى وسى دۇنيەنى ايتادى. ءتىپتى، تەرميندەردى اۋدارۋدىڭ جولدارىن دا كورسەتىپ كەتكەن. بىلايشا ايتقاندا، ۆەلوسيپەد ويلاپ تابۋدىڭ قاجەتى جوق. سونىمەن بىرگە قازىرگى جاڭعىرۋدىڭ كۇرەتامىرى - وقۋلىق جازۋ، كلاسسيكالىق وقۋلىقتاردى اۋدارۋ ماسەلەسى بار. بۇل دا - الاش زيالىلارىنىڭ ءجۇرىپ وتكەن جولى. ولار دا مۇمكىندىگىنشە اۋداراتىن نارسەنى اۋدارايىق، ايتپەسە، ءوزىمىز جازايىق دەپ ايتتى»، - دەيدى پروفەسسور ديحان قامزابەك ۇلى.

بۇدان بولەك، الاش زيالىلارىنىڭ ەل مەن جەر تاريحىنا قاتىستى باستامالارى بۇگىنگى «تۋعان جەر» باعدارلاماسىمەن ۇندەسىپ وتىر.

«ءبىرىنشى، اۋىلىڭنىڭ تاريحىن جاز، بولىستىڭ تاريحىن جاز، ۋەزدىڭ تاريحىن جاز، گۋبەرنيانىڭ تاريحىن جاز، سودان ەلدىڭ تاريحى شىعادى» دەدى ولار. قازىر سول ءداۋىردىڭ وي-پىكىرىنە كەلىپ وتىرمىز»، - دەپ اتاپ كورسەتتى ديحان قامزابەك ۇلى.

ايتا كەتەيىك، بۇگىن ق ر جوعارعى سوتىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ - ماڭگىلىك ەل بولۋدىڭ كەپىلى» تاقىرىبىندا «دوڭگەلەك ۇستەل» ءوتتى.

القالى جيىنعا تاريحشىلار، ءتىل ماماندارى، ادەبيەتشىلەر مەن سۋديالار قاتىسىپ، «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىنا، سونداي-اق «تۋعان جەر»، «قازاق تىلىندەگى 100 وقۋلىق»، «قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەر گەوگرافياسى» سياقتى جوبالارعا قاتىستى ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى.

سول جەردە ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ەربول تىلەشوۆ وقۋلىقتاردى اۋدارۋعا قاتىستى ءوز ۇسىنىسىن ورتاعا سالىپ، الداعى ۋاقىتتا «بالالار الەمى» مەملەكەتتىك پورتالىنىڭ اشىلاتىندىعىن جەتكىزدى.

اۆتور: ارمان اسقاروۆ

سوڭعى جاڭالىقتار