جەنەۆاداعى ب ۇ ۇ قىزمەتكەرلەرى بۇرىنعى باسشىلارى توقايەۆتى ساعىنىشپەن ەسكە الادى
قاسىم- جومارت توقايەۆ ب ۇ ۇ- نىڭ جەنەۆا بولىمشەسىنە 2011 -جىلدىڭ مامىر مەن 2013 -جىلدىڭ قازانى ارالىعىندا باسشىلىق جاساعان بولاتىن. UNOG باس ديرەكتورى حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى داۆيد چيكۆايدزە بۇل ۋاقىتتىڭ جەتكىلىكسىز بولعاندىعىن ايتۋدا.
«ونىڭ كەتىپ قالعانىنا وكىنەمىن. ويتكەنى ول تەك زيالى ءارى ءبىلىمدى ادام عانا ەمەس بىرنەشە تىلدە ەركىن سويلەيتىن الەمدىك دەڭگەيدە تۇلعا، اكادەميالىق ءبىلىمى بار حالىقارالىق ءىستىڭ مايتالمانى، قالامگەر. ول وتە اقىلدى جانە مىقتى باسشى بولدى. توقايەۆ - ۇيىمنىڭ قالاي جۇمىس ىستەيتىندىگىن، قالاي جۇمىس ىستەۋ كەرەكتىگىن جانە نە ىستەۋ كەرەكتىگىن كورەگەندىكپەن سەزە الاتىن وتە سۇڭعىلا ادام. سوندىقتان دا ونىڭ قىسقا عانا مەرزىمدە وسى جەردە بولۋىنىڭ ءوزى جەنەۆا بولىمشەسىنە جانە جالپى ب ۇ ۇ- عا پايدالى اسەر بەردى»، - دەدى داۆيد چيكۆايدزە.
ال رەسەيلىك وتستاۆكاداعى ەلشى، جەنەۆا ديپلوماتيا مەكتەبىنىڭ پروفەسسورى، ماسكەۋ مەملەكەتتىك حالىقارالىق قاتىناستار ينستيتۋتىنىڭ شۆەيتسارلىق تۇلەكتەرى قاۋىمداستىعى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى يۋري نازاركينگە دە قاسىم- جومارت كەمەل ۇلى ءوزىنىڭ اقىلىمەن، كوتەرىلگەن تاقىرىپقا تەرەڭ بويلاي الۋىمەن، ادەمى ازىلىمەن جانە جالپى ادامي قاسيەتتەرىمەن ايرىقشا تاندانىس تۋدىرعان.
«قاسىم- جومارت كەمەل ۇلىمەن م م ح ق ي تۇلەكتەرى قاۋىمداستىعى جانە جەنەۆا ديپلوماتيا مەكتەبى اياسىندا اڭگىمەلەستىم. ول جەنەۆا ديپلوماتيا مەكتەبىنىڭ قۇرمەتتى دەكانى بولىپ، ءدارىس وقىعان ەدى. (...) ونىڭ م م ح ق ت تۇلەكتەرىمەن كەزدەسۋىندەگى جانە جەنەۆا ديپلوماتيا مەكتەبىندە سويلەگەن سوزدەرى تىڭداۋشىلارىن وزىنە باۋراپ الاتىن. ولاي بولماۋى دا مۇمكىن ەمەس- ءتى. ال ونىمەن جەكە ارالاسۋىم شىنايى قاناعاتتانۋشىلىق سەزىمگە بولەيتىن. ونىڭ ەسكەرتپەلەرىنىڭ دالدىگى، وتكىر تىلدىگى، قاراپايىمدىلىعى جانە مەيىرباندىعى - ءبىزدىڭ كەزدەۋلەرىمىزدەن العان اسەرلەرىم دەسەم بولادى. ءوزىم وقىعان ونىڭ كىتاپتارى («ەڭسەرۋ. ديپلومات وچەركتەرى» جانە «كۇنگەي مەن كولەڭكە. قازاقستان ساياساتكەردىڭ وچەركتەرى») قاسىم- جومارت كەمەل ۇلىن تالاناتتى ءسوز شەبەرى، دارىندى ساياساتكەر ءارى ديپلومات رەتىندە تانىتا ءتۇستى»، - دەدى يۋري نازاركين.
جەنەۆاداعى ب ۇ ۇ بولىمشەسى حاتتاما قىزمەتىنىڭ باسشىسى سەرگەي شاپوشنيكوۆ بولسا توقايەۆتىڭ ول ب ۇ ۇ باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالماي تۇرعان كەزدە، بىرنەشە جىل بۇرىن استانادا جۇزدەسكەن.
«قاسىم- جومارت كەمەل ۇلىنىڭ تىكەلەي باسشىلىعىمەن ب ۇ ۇ- دا جۇمىس ىستەدىم. العاش رەت ءبىز ول ب ۇ ۇ باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى، جەنەۆاداعى ب ۇ ۇ بولىمشەسىنىڭ باس ديرەكتورى بولىپ تاعايىندالماي تۇرعان كەزدە، بىرنەشە جىل بۇرىن استانا كەزدەسكەن ەدىم. سول ءبىر قىسقا عانا كەزدەسۋىمىز بارىسىندا-اق قاسىم- جومارت كەمەل ۇلىنىڭ تەك مەملەكەتتىك قىزمەتكەر رەتىندە عانا ەمەس سونىمەن تازا ادامي تۇرعىدا دا ەرەكشە تۇلعا ەكەندىگىن سەزىندىم. ارينە، ول ۋاقىتتا بىرنەشە جىلدان كەيىن ونىڭ باسشىلىعىمەن جۇمىس ىستەيمىن دەپ ويلاعاندا ەمەسپىن. 2011 -جىلدىڭ كوكتەمىندە ب ۇ ۇ باس حاتشىسى ونىڭ جەنيەۆاعا تاعايىندالعانىن جاريا ەتكەندە بۇل مەن ءۇشىن توسىن بولعانىمەن جاعىمدى جاڭالىق بولدى»، - دەدى سەرگەي شاپوشنيكوۆ.
ايدار شاياحمەتوۆ قازاقستان ازاماتى. ول ۇزاق ۋاقىت بويى ب ۇ ۇ- دا جۇمىس ىستەگەن. 2007 -جىلى جەنيەۆا بولىمشەسىنە اۋىسىپ، سوڭعى جىلدارى لينگۆيستيكالىق قىزمەتكە باسشىلىق جاسادى. ونىڭ قول استىندا ب ۇ ۇ- رەسمي 6 تىلىندە سويلەيتىن شامامەن 400 مامان جۇمىس ىستەدى. شاياحمەتوۆ بۇل قىزمەتتە 2014 -جىلعا دەيىن جۇمىس ىستەپ وتستاۆكاعا شىقتى.
«قاسىم- جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆپەن العاش رەت 1995 -جىلى نيۋ- يوركتە كەزدەستىم. ول ق ر سىرتقى ىستەر ءمينيسترى رەتىندە كەلگەن ەدى جانە ودان كەيىن دە ءجيى ساپارلاپ تۇردى. ونىمەن جاقىن تانىس ءبولۋ باقىتىن بۇيىرعان تاعدىرىما ريزامىن. ءبىز ودان كەيىن دە بەيرەسمي جاعدايدا سان مارتە اڭگىمەلەسكەن ەدىك»، - دەدى ول.
ونىڭ ايتۋىنشا، قاسىم- جومارت توقايەۆ مەملەكەت قايراتكەرى ءارى ديپلومات رەتىندەگى ماي تاجىريبەسىنە ارقا سۇيەي وتىرىپ، كوپ ءىس تىندىردى. توقايەۆتىڭ قىزمەتىنىڭ ناتيجەسىندە جەنەۆانڭ جان- جاقتى ديپلوماتيانىڭ ماڭىزدى ورتالىعى رەتىندەگى ءرولى كۇشەيتىلدى، باستى حالىقارالىق ويىنشىلارمەن كونسترۋكتيۆتى ءوزارا ءىس- قيمىل جولعا قويىلدى.
ايتا كەتەيىك، 2011 -جىلدىڭ ناۋرىزىندا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆتى ءوزىنىڭ ورىنباسارى، ب ۇ ۇ- نىڭ جەنەۆا بولىمشەسىنىڭ باس ديرەكتورى، سونىمەن قاتار ب ۇ ۇ باس حاتشىسىنىڭ قارۋسىزدانۋ جونىندەگى كونفەرەنسياداعى جەكە وكىلى رەتىندە تاعايىنداۋ تۋرالى شەشىمىن جاريا ەتكەن ەدى. ول قارۋسىزدانۋ جونىندەگى كونفەرەنسيانىڭ باس حاتشىسى لاۋازىمىن اتقاردى. سونىمەن بىرگە شۆەيسارياداعى ب ۇ ۇ قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە جاۋاپتى اعا لاۋازىمدى تۇلعا بولدى.
اۆتور: مارلان جيەمباي
