اڭساعان مۇستافانىڭ اۆتورلىق قۇقىعىن بۇزعان قىتايلارعا زاڭ پارمەنى جۇرمەي مە - فوتو

استانا. قازاقپارات - جاقىندا تانىمال سۋرەتشى، يلليۋستراتور اڭساعان مۇستافا الماتى بازارلارىندا ءوزىنىڭ قازاقى ناقىشتاعى جەيدەلەرىنىڭ قىتايلىق كوشىرمەسىنىڭ قاپتاپ كەتكەنىن ايتقان ەدى.

وسىعان وراي «قازاقپارات» ح ا ا ءتىلشىسى ادىلەت مينيسترلىگىنە سۇراۋ سالىپ، قازاقستاندا، سونداي-اق حالىقارالىق ساۋدادا اۆتورلىق قۇقىقتىڭ قالاي قورعالاتىنىن قاۋزاپ كورگەن بولاتىن. ەلىمىزدە بۇل ماسەلە «اۆتورلىق قۇقىق جانە ساباقتاس قۇقىقتار تۋرالى» زاڭمەن، سونداي-اق «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى پاتەنت تۋرالى» زاڭمەن رەتتەلەدى.

بىردەن باسىن اشىپ الۋ ءۇشىن اڭساعان مۇستافاعا حابارلاستىق. «بۇل جەيدەلەردى شىعارىپ، ساتىپ جاتقانىما ءبىر جارىم جىل بولدى. ءوز دۇكەندەرىمىز ارقىلى ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە، ءتىپتى تاپسىرىس جاسالسا شەت ەلدەرگە جىبەرەمىز. ءبىراق تاۋارىمدى تىركەپ، اۆتورلىق قۇقىق الماعانمىن. بىرەر كۇن بۇرىن الماتى بازارلارىندا ساتىلىپ جاتقان ساپاسىز كوشىرمەلەردى كوردىك. ساتۋشىلار ول تاۋارلاردى قىتايدان اكەلگەنىن ايتىپ وتىر» - دەيدى سۋرەتشى.

اۆتور ءتول تاۋارىن تىركەمەگەن. ءبىراق زاڭ بويىنشا تۋىندىسىن تىركەمەسە دە، اۆتورلىق قۇقىعىن ەشكىم تارتىپ الا المايدى. دەسەك تە، جوعارىداعىداي يدەيا ۇرلاعان، رۇقساتسىز پايدالانىپ كەتكەن جاعدايدا زاڭ بويىنشا تالاپ قويىپ، تارالىمىن توقتاتۋ، ايىپپۇل ءوندىرۋ ءۇشىن رەسمي تىركەۋ قاجەت.

وسى ماسەلەنى ايتىپ، ادىلەت مينيسترلىگىنە سۇراۋ سالعانىمىزدا كەلەسىدەي جاۋاپ الدىق: «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پاتەنت زاڭىنىڭ 9-بابىنا سايكەس بۇيىمنىڭ سىرتقى ءتۇرىن ايقىندايتىن ونەركاسىپ نەمەسە قولونەر ءوندىرىسى بۇيىمىنىڭ كوركەم- كونسترۋكتورلىق شەشىمى ونەركاسىپتىك ۇلگىگە جاتادى. ونەركاسىپتىك ۇلگىگە، ەگەر ول جاڭا، بىرەگەي بولىپ تابىلسا، قۇقىقتىق قورعاۋ بەرىلەدى.

وسىعان وراي اڭساعان مۇستافانىڭ ساۋداعا شىعارعان وبەكتىلەرى جوعارىدا اتالعان سيپاتتامالارعا سايكەس كەلسە جەيدەلەردى ونەركاسىپتىك ۇلگى رەتىندە تىركەۋگە بولادى. بۇدان بولەك جوعارىدا اتالعان وبەكتىدە پايدالانىلعان سۋرەتتى تاۋارلىق بەلگى رەتىندە تىركەۋدى ۇسىنامىز. تاۋار تاڭباسىن، ونەركاسىپتىك ۇلگىنى «ۇلتتىق زياتكەرلىك مەنشىك ينستيتۋتى» مەكەمەسى تىركەيدى».

بۇعان قوسا، ەگەر اۆتور ءوزىنىڭ رۇقساتىنسىز الدەكىمنىڭ ءوز تۋىندىسىن كوشىرگەنىن بىلسە جانە شىعىنعا باتسا ونى كەرى قايتارىپ الاتىنىن جاريا تۇردە مالىمدەپ، سوتقا جۇگىنە الادى. سوت كەلگەن شىعىندى ءوندىرىپ بەرەدى. بۇل ءتول تۋىندىنى قازاقستاندا تىركەۋ جانە قورعاۋ جولدارى. ال اڭساعان مۇستافانىڭ جاعدايى بولەك. قازاقستاندىقتار ەمەس، قىتايلىق ۇساق وندىرۋشىلەر رۇقساتسىز پايدالانىپ، تابىس تاۋىپ وتىر.

وكىنىشكە قاراي جوعارىدا اتالعان ەكى زاڭدا دا شەتەلدىكتەردىڭ قازاقستاندىق اۆتورلاردىڭ ءتول تۋىندىلارىن رۇقساتسىز پايدالانعاندا ماسەلەنىڭ قالاي شەشىلەتىنى، قانداي جازالاۋ شارالارى قولدانىلىتىنى تىكەلەي قاراستىرىلماعان. وسى جاعدايدا نە ىستەۋگە بولاتىنىن انىقتاۋ ماقساتىندا بەلگىلى زاڭگەر ايگۇل ورىنبەككە حابارلاسقان ەدىك. زاڭگەر اۆتورلىق قۇقىقتىڭ ەلىمىزدە الداعى ۋاقىتتا كۇن تارتىبىنە شىعارىپ، كەزەك كۇتتىرمەي قارايتىن ماسەلە ەكەنىن ايتىپ، جاۋابىن قىسقا قايىردى. «بۇل سۇراق بويىنشا ماعان كوپتەگەن ادامدار حابارلاسادى. اسىرەسە تەلەۆيزيا سالاسىندا جۇرگەن پروديۋسەرلەر، ستسەناريستەر ءجيى جاپا شەگەدى. مىسالى ولار بەلگىلى ءبىر تەلەارناعا ءوزىنىڭ جوباسىن الىپ بارادى.

تەلەارنالار «كورەيىك» دەپ الىپ قالىپ، كەيىن سول جوبانىڭ ءبىر- ەكى جەرىن وزگەرتىپ، كەيىننەن وزدەرىنىڭ ونىمدەرى ەتىپ شىعارادى. ال ءدال مىنا ماسەلەگە كەلسەك، مۇندا قىتايلارعا تۇك تە ىستەي المايمىز. ەشقانداي تالاپ قويا المايمىز. ويتكەنى وعان سۇيەنەتىن قاتاڭ زاڭدىق نەگىز كەرەك. شەت ەلدەردە بۇل ماسەلە قاتاڭ تۇردە زاڭمەن بەكىتىلگەن. يدەيانى ۇرلاعانى ءۇشىن قانشاما مىڭداپ ايىپپۇل تولەتەدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزگە دە وسىنداي زاڭمەن رەتتەۋ قاجەت» - دەيدى زاڭگەر.

اۆتور: اقبوتا كۇنتۋعان قىزى