رەسەيدەگى قانداستاردى ەلدىڭ سولتۇستىگىنە قونىستاندىرۋ تەتىكتەرىن قاراستىرۋ قاجەت - سەناتور
«دەپۋتاتتىق ساۋالعا سەناتتىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ جانە عىلىم كوميتەتىنىڭ قۇرامىندا پاۆلودار وبلىسىنا جاساعان ءىس ساپار كەزىندە كوز جەتكىزگەن ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى شاعىن جيناقتالعان مەكتەپتەردىڭ جاعدايى نەگىز بولىپ وتىر.
ءبىلىم سالاسى جاقسى دامىعان، ءبىلىم بەرۋ ستاندارتتارى جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسىپ كەلە جاتقان پاۆلودار وبلىسىنداعى 387 مەكتەپتىڭ 281 ءى، ياعني 73 پايىزى شاعىن جيناقتالعان مەكتەپتەر.
وندا 16 مىڭنان استام بالالار وقيدى. جالپى، شاعىن مەكتەپتەردىڭ 247 ءسى اۋىلدى جەرلەردە ورنالاسقان. وكىنىشكە قاراي، كەزىندە تۇرعىنداردىڭ گەرمانياعا، كورشىلەس رەسەيگە كوشىپ كەتۋىنە بايلانىستى مەكتەپتەردەگى بالا سانى كۇرت ازايعان جانە ول ءۇردىس ءالى دە جالعاسۋدا.
وسى ءوڭىردىڭ اقتوعاي، ماي اۋداندارىندا سىيىمدىلىعى 420، 600، 800 ورىندىق مەكتەپتەردە بالالاردىڭ سانى 2-3 ەسەگە از»، - دەپ توقتالدى دەپۋتات.
وسى ورايدا ءا. بەكتايەۆ ءدال وسىنداي جاعداي رەسەيمەن، قىتايمەن شەكارالاس ورنالاسقان وبلىستاردىڭ بارلىعىندا ورىن الىپ وتىرعاندىعىن اتاپ ءوتتى. قازاقستانداعى 7100 ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ 3036 سى شاعىن جيناقتالعان مەكتەپتەر جانە وندا 206 مىڭ بالا وقيدى. «ولاردىڭ 70 پايىزى شەكاراعا جاقىن اۋىلداردا ورنالاسقان. بۇل مەكتەپتەردىڭ ەڭ ۇلكەن پروبلەماسى - ۇستازداردىڭ تۇراقتاماۋى. پەداگوگيكالىق جۇكتەمەلەردىڭ ازدىعىنان مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى وتە تومەن. ايىنا 40-50 مىڭ تەڭگەگە دە جەتپەيدى.
ال ۇستازداردىڭ ۇستەمە ساعاتىن كوبەيتۋ ماقساتىندا ولارعا ۇقساس پاندەردەن قوسىمشا ساباق بەرۋ زاڭ جۇزىندە قارالماعان. ايلىعى تومەن، ونىڭ ۇستىنە الەۋمەتتىك ماسەلەلەرى شەشىلمەگەن مۇعالىمدەر ءجيى اۋىسادى.
كەيبىر مەكتەپتەردە ۇستازداردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىنا كەرى اسەرىن تيىگىزىپ، كوپتەگەن وتباسىلاردىڭ كوشىپ كەتۋىنە سەبەپشى بولۋدا.
بۇل ءوز كەزەگىندە ونسىز دا تۇرالاپ تۇرعان اۋىل مەكتەپتەرىنىڭ جابىلۋىنا اكەلىپ سوعۋدا. ال مەكتەپتەردىڭ جابىلۋى اۋىلدىڭ جويىلۋىنا الىپ كەلەتىنى ايدان انىق»، - دەپ ءتۇسىندىردى دەپۋتات.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، شەكارا اۋماعىندا ورنالاسقان 1282 اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردىڭ 360 ىندا مۇلدەم مەكتەپ جوق. وكىنىشكە قاراي، تەك بىلتىرعى وقۋ جىلىنىڭ وزىندە 84 شاعىن جيناقتالعان مەكتەپتەر جابىلىپ قالعان. «وسى ۋاقىتقا دەيىن قوستاناي، پاۆلودار، سولتۇستىك قازاقستان، شىعىس قازاقستان وبلىستارىندا بارلىعى 530 اۋىلدىق ەلدى مەكەندەر قىسقارىپ كەتكەن. ساراپشىلاردىڭ بولجامىنا سۇيەنسەك، قازىرگى دەموگرافيالىق ديسبالانس ساقتالعان جاعدايدا، 2050-جىلعا قاراي سولتۇستىك وڭىرلەردەگى حالىقتىڭ سانى 1 ميلليون ادامعا ازاياتىنى بەلگىلى بولىپ وتىر»، - دەدى ول.
وسى ورايدا جوعارىدا اتالعان ماسەلەلەردىڭ وتە ۇلكەن ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە ساياسي ماڭىزدىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ، شەكارادا ورنالاسقان اۋىلداردىڭ جاعدايىن، ونداعى شاعىن جيناقتالعان مەكتەپتەردىڭ پروبلەماسىن شەشۋدى قامتيتىن ارنايى باعدارلاما قابىلداۋ ۇسىنىلدى.
دەپۋتات شاعىن جيناقتالعان مەكتەپتەردە ۇستازداردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋ ماسەلەسىنە توقتالا كەلە، «ديپلوممەن اۋىلعا» باعدارلاماسىنىڭ تالاپتارىن قايتا قاراپ، شالعايداعى جانە شەكاراداعى اۋىلدارعا باراتىن ماماندارعا قوسىمشا الەۋمەتتىك قولداۋ جانە ىنتالاندىرۋ شارالارىن قاراستىرۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. «ەلىمىزدىڭ ىشكى كوشى-قونىن رەتتەيتىن ارنايى باعدارلامالاردىڭ تالاپتارىن وزگەرتە وتىرىپ، وڭتۇستىك وڭىرلەردەن كوپ بالالى وتباسىلاردى ۇلتىنا قاراماي، سولتۇستىكتەگى شالعاي جانە شەكارا بويىندا ورنالاسقان اۋىلداردا جاڭا ۇيلەر سالىپ، جۇمىسپەن قامتۋ شارالارىن قاراستىرىپ، ماقساتتى تۇردە قونىستاندىرۋ مۇمكىندىكتەرىن قامتۋدى ۇسىنامىز.
مۇنىمەن قوسا، كورشىلەس رەسەي، قىتاي مەن موڭعوليانىڭ قازاقستانعا جاقىن ورنالاسقان وبلىستارى مەن ايماقتارىنداعى قانداستارىمىزدى تابيعاتى مەن كليماتى، جەر جاعدايى ۇقساس ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك-شىعىس بولىگىندەگى ەلدى مەكەندەرگە شاقىرىپ، قونىستاندىرۋدىڭ ماقساتتى شارالارىن قاراستىرۋدى ۇسىنباقپىز.
جوعارىدا ايتىلعان ماسەلەلەر قوسىمشا قاراجات قاراستىرىپ، ءبىرشاما الەۋمەتتىك پروبلەمالاردى شەشۋدى تالاپ ەتەتىنى راس. دەگەنمەن بۇل شارالار ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ تىكەلەي باستاماسىمەن ىسكە اسقالى وتىرعان «تۋعان جەر» جوباسىنىڭ نەگىزگى ماقساتتارىنا تولىق ساي كەلەتىنى داۋسىز» - دەپ اتاپ ءوتتى سەناتور.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ
