ەلباسى ماقالاسى تۋرالى شەتەل باسىلىمدارى نە دەدى؟
بۇل تۋرالى «ەگەمەن قازاقستان» باسىلىمى جازادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.
«نازاربايەۆ قازاقستاندى لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە دايىنداي باستادى» اتتى ماقالادا BBC بىلاي دەپ جازادى: «ءوزىنىڭ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندەگى اۆتورلىق ماقالاسىندا قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇكىمەتكە قازاق ءالىپبيىن لاتينيتساعا كوشىرۋگە دايىندىقتى باستاۋ تۋرالى تاپسىرما بەردى».
بۇدان ءارى باسىلىم «ءبىز وسىناۋ اۋقىمدى جۇمىستى باستاۋعا قاجەتتى دايىندىق جۇمىستارىنا قازىردەن كىرىسەمىز. ۇكىمەت قازاق ءتىلىن لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋدىڭ ناقتى كەستەسىن جاساۋى كەرەك. 2017-جىلدىڭ اياعىنا دەيىن عالىمداردىڭ كومەگىمەن، بارشا قوعام وكىلدەرىمەن اقىلداسا وتىرىپ، قازاق ءالىپبيىنىڭ جاڭا گرافيكاداعى ءبىرىڭعاي ستاندارتتى نۇسقاسىن قابىلداۋ كەرەك» دەپ جازادى پرەزيدەنت دەي كەلە ماقالادان بىرنەشە ءۇزىندى كەلتىرەدى.
سونىمەن قاتار BBC Russian نازاربايەۆتىڭ بۇعان دەيىن قازاق ءتىلى ءالىپبيىنىڭ ساياسي سەبەپتەرمەن اۋىستىرىلعانى تۋرالى سوزىنە توقتالادى. باسىلىم قازاق ءالىپبيىنىڭ لاتىن نۇسقاسىن تۇركياداعى جانە ءبىرقاتار باتىس ەلدەرىندەگى قازاق دياسپوراسى قولداناتىنىن، ءبىراق ونىڭ رەسمي مارتەبەسى جوق ەكەنىن ايتادى.
«مۇنىمەن قاتار قازاق ءتىلىنىڭ ارابشا ءالىپبيى بار، ونى دا كوبىنە شەتەلدىك قازاقتار قولدانادى. ال قازاقستاندا 1929-جىلدان 1940-جىلعا دەيىن لاتىن ءالىپبيى «يانا اليف» نەمەسە «جاڭا تۇركى ءالىپبيى» دەپ اتالدى.
لاتينيتساعا كوشۋ تۋرالى باستامانى 2007-جىلى پرەزيدەنت كوتەرىپ، سودان بەرى تالقىلانىپ كەلەدى» دەپ جازادى BBC. ەلباسى ماقالاسىندا كوتەرىلگەن ماسەلە تۋرالى رەسەيلىك بىرنەشە باسىلىم حابارلادى.
«كوممەرسانت» گازەتىنىڭ سايتى «قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇكىمەتكە وسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن قازاق ءالىپبيىن لاتينيتساعا كوشىرۋ كەستەسىن جاساۋدى ۇسىندى» دەپ جازدى.
باسىلىم مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2025-جىلعا قاراي بارلىق ءىس قاعازدارى، مەرزىمدى باسىلىمدار مەن كىتاپتاردى لاتىنمەن شىعارۋدى تاپسىرعانىن ايتادى. سونىمەن قاتار «كوممەرسانت» نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ لاتينيتساعا كوشۋ «قازىرگى زامانعى تەحنولوگيالىق ورتانىڭ، كوممۋنيكاتسيانىڭ، سونداي- اق، ХХІ عاسىرداعى عىلىمي جانە ءبىلىم بەرۋ پروتسەسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى» دەگەن پىكىرىن، سونىمەن قاتار قازاقستان مەكتەپتەرىندە اعىلشىن ءتىلى ارقىلى لاتىن ارىپتەرى وقىتىلىپ جاتقانى، سوندىقتان جاس بۋىنعا لاتينيتساعا كوشۋدىڭ ەش قيىندىعىن بولمايتىنى تۋرالى ءسوزىن كەلتىرەدى.
«نازاربايەۆ قازاق ءالىپبيىن لاتينيتساعا كوشىرۋگە تاپسىرما بەردى» دەگەن تاقىرىپپەن رەسەيدەگى تانىمال ينتەرنەت-باسىلىمداردىڭ ءبىرى Lenta.ru اقپارات بەردى.
«قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇكىمەتكە قازاق ءالىپبيىن لاتينيتساعا كوشىرۋ كەستەسىن جاساۋدى تاپسىردى. بۇل تۋرالى مەملەكەت باسشىسىنىڭ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە جاريالانعان ماقالاسىندا ايتىلادى» دەيدى باسىلىم.
Lenta.ru بۇرىنعى ك س ر و رەسپۋبليكالارىندا تۇراتىن قازاقتاردىڭ بۇگىندە كيريلليتسانى، ال لاتىندى شەتەلدىك قازاقتار دياسپوراسى قولداناتىنىن ايتادى. سونىمەن قاتار پرەزيدەنتتىڭ لاتينيتساعا كوشۋ ماسەلەسى تۋرالى بۇعان دەيىنگى پىكىرلەرىنە توقتالادى. «لاتينيتساعا اۋىسۋ تۋرالى نازاربايەۆ العاش 2012-جىلعى جەلتوقساندا ايتقان بولاتىن. «بۇل قازاق ءتىلىن دامىتىپ قانا قويماي، ونى زاماناۋي اقپاراتتىڭ تىلىنە اينالدىرادى» دەگەن-ءدى ول كەزدە.
پرەزيدەنت ەلدە مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ شارالارى بىرتىندەپ جۇرەتىنىن، ءبىراق ەشكىمدى تىلىنە نەمەسە ەتنيكاسىنا بايلانىستى كەمسىتۋ بولمايتىنىن ايتقان بولاتىن» دەيدى ماتەريال اۆتورى.
پرەزيدەنت نازاربايەۆتىڭ لاتىنعا كوشۋ تاپسىرماسى تۋرالى باسقا دا كوپتەگەن رەسەيلىك ب ا ق حابار بەردى. ونىڭ ىشىندە «يزۆەستيا» (2025-جىلعا قاراي قازاقستان كيريلل ارىپتەرىنەن تولىعىمەن باس تارتپاق»)، «نەزاۆيسيمايا گازەتا» («نازاربايەۆ قازاق ءالىپبيىن لاتينيتساعا كوشىرۋدى تاپسىردى») گازەتتەرى، «ينتەرفاكس»، «ريا نوۆوستي» اقپارات اگەنتتىكتەرى بار.
قازاقستان باسشىسىنىڭ بۇگىنگى تاپسىرماسى ازەربايجان باسىلىمدارىنىڭ دا نازارىن اۋداردى. Report.az اقپارات اگەنتتىگى بۇل ماسەلە تۋرالى «قازاقستاننىڭ لاتىن ارپىنە كوشەتىن ۋاقىتى بەلگىلى بولدى» دەگەن تاقىرىپپەن اقپارات بەردى.
«2018-جىلدان باستاپ قازاقستان مەكتەپتەرىندە لاتىن ارىپتەرىمەن جاڭا وقۋلىقتار دايىندالۋى كەرەك. بۇل تۋرالى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندەگى ماقالاسىندا ايتتى.
«ءبىز لاتىن ارىپتەرىنە كوشۋدى باستايمىز. ۇكىمەت وسى ماقساتتا جۇمىستارعا كىرىسۋى كەرەك. عالىمدار جانە وسى سالا ماماندارىمەن اقىلداسقاننان كەيىن 2017-جىلدىڭ سوڭىنا قاراي لاتىن ارپىنە كوشۋدىڭ باعدارلاماسى دايىن بولادى» دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، العاشقى كەزدە لاتىن ءالىپبيى دە، كيريلل ارىپتەرى دە قاتار جۇرەدى. قازاقستان 1929-1940-جىلدار ارالىعىندا قازاقستاندا لاتىن ءالىپبيى قولدانىلدى. 1940-جىلدىڭ 13- قاراشاسىندا كيريلل ارىپتەرىنە كوشىردى. بۇل سول كەزدەگى ساياسي قادام ەدى» دەدى مەملەكەت باسشىسى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، لاتىن ارىپتەرىنە كوشۋدى مەملەكەت باسشىسى 2007-جىلى كوتەرگەن ەدى» دەپ جازادى ازەربايجاندىق باسىلىم.
