انا تولعاعى قايتسە جەڭىلدەيدى؟

استانا. قازاقپارات - يسلام ءدىنى ءومىردىڭ بارلىق كەزەڭىن تۇگەل قامتيدى. انانىڭ بوسانۋ كەزىندەگى قيىندىقتاردىڭ ءوزى يسلام ءدىنىنىڭ نازارىنان تىس قالماعان.

سوندىقتان بۇگىن وسى ماسەلەنىڭ ايەلدەرگە قاتىستى جاعىن قىسقاشا قوزعاپ ءوتۋدى ءجون كوردىك. سەبەبى قازىر ارداقتى پايعامبارىمىزدىڭ (س. ا. ۋ. ) وسى سالاداعى وسيەتتەرى كوبىنەسە ەسكەرىلمەي جۇرگەن سەكىلدى.

جالپى، انانىڭ ەرەكشە قينالىپ، ءومىر مەن ءولىمنىڭ اراسىندا جاتىپ دۇنيەگە ءسابي اكەلەتىنى ءمالىم. ونى بالا تۋعان ايەلدەردىڭ وزدەرى عانا جاقسى سەزىنسە كەرەك. الايدا بوسانۋ كەزىنىڭ قيىندىعى جايلى قۇراندا حابارلار بار. مىسالى، ءماريام انامىزدىڭ بوسانۋ كەزى جايلى قۇراندا بىلاي دەلىنەدى: «ءماريام جۇكتى بولىپ، قۇرساعىنداعى بالانى كوتەرگەن كۇيدە ەلدەن جىراق (الىستاۋ) ءبىر جەرگە شىقتى. سودان سوڭ قاتتى تولعاق ونى قۇرما اعاشىنان جابىسا ۇستاپ الۋىنا ماجبۇرلەدى. سول كەزدە ول: «اتتەڭ-اي! وسى ءىس باسىما تۇسپەي تۇرىپ، ەرتەرەك ءولىپ كەتىپ، اتىم دا، زاتىم دا ۇمىتىلىپ كەتكەندە ەتتى» دەپ نالىدى». («ءماريام» سۇرەسى، 22, 23-اياتتار).

بۇل اياتتىڭ استارىندا بۇگىنگى تاڭدا ەسكەرىلۋى ءتيىس كوپتەگەن ماسەلە بار. بىرىنشىدەن، حازىرەت ءماريام سەكىلدى قايسار، تاقۋا، ءدىندار ايەلدىڭ ءوزى تولعاق قىسقاندا، اۋزىنا ءولىم تۋرالى ءسوز الدى. ەكىنشىدەن، وسىعان قاراپ-اق ءبىزدى تۋعان انالار قانشالىق قۇرمەتكە لايىق ەكەنىن باعالاي بەرسەك بولادى.

ەندى وسىلاي قينالعاندا ايەلدەر نە ىستەۋى كەرەك؟ يسلام بۇل جايلى نە دەيدى؟ سوعان توقتالايىق. ارداقتى پايعامبارىمىزدىڭ (س. ا. ۋ. ) سۇيىكتى قىزى فاتيما تولعاق ۇستىندە جاتقاندا، اللا ەلشىسى (س. ا. ۋ. ) ونىڭ قاسىنا ءۇممۇ ءسالاما جانە ءزايناب بينت جاحش دەگەن ەكى ايەلدى جىبەردى. ولارعا فاتيمانىڭ قاسىنا بارىپ، سول جەردە «ءاياتۇل كۋرسيدى»، «اعراف» سۇرەسىنىڭ 54-اياتىن، «يۋنۋس» سۇرەسىنىڭ 3-اياتىن، سونداي-اق «ءفالاق»، «ناس» سۇرەلەرىن وقۋدى تاپسىردى. بۇل بۇگىنگى اكۋشەرلىك سالادا نازار اۋدارىلماي جۇرگەن ماسەلە بولسا كەرەك. ەندەشە، بالا بوساندىرۋمەن اينالىساتىن دارىگەرلەر، مەدبيكەلەر اتالمىش سۇرەلەردى جاتتاپ العاندارى ءجون. ءسال قينالعان ايەلدىڭ بالاسىن قارنىن جارىپ الۋعا اسىقپاي، سۇننەت بويىنشا اتالمىش سۇرەلەردى وقىعاندارى دۇرىس.

تاعى ءبىر حاديستە بىلاي دەلىنگەن: «ەگەر دە ءبىر ايەلدىڭ بوسانۋى قيىنداپ كەتسە، (وندا قاسىنداعىلار) ءبىر ىدىستى الىپ، وعان «احقاف» سۇرەسىنىڭ 35-اياتىن، «نازيعات» سۇرەسىنىڭ 46-اياتىن جانە «يۋسۋف» سۇرەسىنىڭ 111-اياتىن جازادى. سودان سوڭ سول ىدىستى جۋادى دا، ونىمەن ايەلگە سۋ بەرەدى، ىشىنە جانە ۇياتتى جەرىنە سول ىدىسپەن سۋ شاشادى».

اتالمىش اياتتاردا بىلاي دەلىنگەن: «ولار بەينە ءبىر ۋادە ەتىلگەن ازاپتى كورگەن كۇنى دۇنيەدە نەبارى كۇندىزدىڭ ءبىر ساعاتىنداي عانا قالعانداي سەزىنەدى. بۇل ءبىر ناسيحات. قۇرانمەن امال ەتپەيتىن پاسىقتاردان وزگەلەر قۇردىمعا باتىرىلا ما؟» («احقاف» سۇرەسى، 35-ايات)

«ولار سول ۇلى كۇنمەن بەتپە-بەت كەلگەندە، (ءپاني) دۇنيەدە ءبىر كەش نەمەسە ءبىر تاڭ عانا ءومىر سۇرگەندەي بولىپ سەزەتىن بولادى». («نازيعات» سۇرەسى، 46-ايات)

«شىن مانىندە، ولاردىڭ قيسسالارىندا اقىل يەلەرى ءۇشىن البەتتە عيبراتتار بار» («يۋسۋف» سۇرەسى، 111-ايات).

سونداي-اق بوسانىپ جاتقان انانىڭ دا اۋزىندە اللاسى بولۋعا ءتيىس. ەرتەرەكتە مانسۋر يبن اممار دەگەن كىسى بولىپتى. اناسى ءبىر كۇنى تولعاق قىسىپ قينالا باس- تايدى. قينالىپ جاتىپ: «ءاي، مانسۋر، اكەڭدى شاقىرىپ كەلشى» دەپ وتىنەدى. سوندا جاعدايدى كورىپ تۇرعان بالا: «اناشىم، ءسىزدىڭ بۇل جاعدايىڭىزدا جاراتۋشى عانا كومەكتەسەدى. اكەمدى شاقىرىپ قايتەسىز؟» دەيدى. «بالام-اۋ، ولەتىن ءساتىم كەلدى عوي، بارساڭشى ەندى» دەيدى. سوندا مانسۋر: «شىن جۇرەكتەن، «ءيا، اللا اعيسني (ۋا، اللا، كومەك بەر!) دەپ ايت»، -  دەيدى. اناسى ءدال وسىلاي ايتقانى سول ەكەن، جەڭىلدىك سەزىنە باستايدى. ءسويتىپ امان-ەسەن بوسانادى.

ەندەشە، بوساناتىن ايەلدەرگە ايتارىمىز، قينالعان شاقتا بار ىقىلاسپەن اللادان جاردەم تىلەۋى كەرەك. اللا تاعالا دۇنيەگە ءسابي اكەلۋشى انالارعا جەڭىلدىك بەرسىن.

اسىلبەك اۋەزحان ۇلى

 

islam.kz