اۋعان قازاقتارى ۇيدە تەك قازاق تىلىندە اڭگىمەلەسەدى - ز. ابدۋل دجاليل

استانا. قازاقپارات - زياۆولقاق ابدۋل دجاليل - الماتىداعى قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىپ جۇرگەن اۋعانستاندىق قازاق.

ول ازاتتىققا اۋعانستان قازاقتارىنىڭ تۇرمىس- تىرشىلىگى تۋرالى ايتىپ بەردى.

ازاتتىق: - اۋعانستاندا قانشا قازاق وتباسى بار؟

زياۆولقاق ابدۋل دجاليل: - اۋعانستاندا بارلىعى 25 وتباسى بار. ولار مازاري-شاريف، قۇندىز، باعلان جانە كابۋل قالالارىندا تۇرادى. جيىن-تويلاردا ءبىر- بىرىمەن ارالاسىپ، باس قوسادى. قانشا دەگەنمەن، وزگە ەلدە ءومىر سۇرگەندىكتەن، سوندا تۇراتىن قازاقتار اۋعان ءداستۇرىن دە ۇستانادى. بۇل تەك اۋعانشا ءومىر سۇرەدى دەگەن ەمەس. قازاقتىڭ ءداستۇرى دە جويىلعان جوق. مىسالى جەرگىلىكتى قازاقتار ازىرگە اۋعاندىقتارعا قىز بەرمەدى، ءبىر-بىرىمەن قۇدالاسادى. ونداعى قازاقتار كىشى ءجۇزدىڭ ءار رۋىنان. ءبىر- بىرىمەن اتالاس ەمەس.

ازاتتىق: اۋعانستان قازاقتارى وزدەرىنىڭ ۇلتتىق ءدىلىن، انا ءتىلىن قالاي ساقتاپ وتىر؟

زياۆولقاق ابدۋل دجاليل: - قازىر اۋعانستان قازاقتارى سىرتقا شىققاندا باسقا تىلدە سويلەي بەرەدى. ويتكەنى باسقا قازاق جوق سويلەسەتىن. ءبىراق ۇيگە كەلگەندە تەك قازاق تىلىندە عانا اڭگىمەلەسەدى. بارلىعى وتباسىندا قازاقشا سويلەۋى كەرەك. سول سەبەپتى وندا تۇراتىن قازاقتاردىڭ بارلىعى ءوز تىلدەرىن ءالى دە ۇمىتقان جوق. مىسالى، ءبىز ءبىر ۇيدە 14 ادامبىز. انام مەن اكەمنەن تاراعان 12 بالا تەك قازاقشا سويلەسەمىز.

​ازاتتىق: - ءسىز - اۋعانستان ۇكىمەتىنىڭ قولداۋىمەن قازاقستانعا كەلىپ ءبىلىم الىپ جاتقان قازاقسىز. بۇل مۇمكىندىككە قالاي قول جەتكىزدىڭ؟

زياۆولقاق ابدۋل دجاليل: - اۋعانستان زاڭى بويىنشا ۋنيۆەرسيتەتكە ءتۇسۋ ءۇشىن تاپسىرعان ەمتيحاندا كىم جاقسى باعا السا، ولار شەتەلگە وقۋعا جىبەرىلەدى. قازاقستانعا وقۋعا كەلگەن قازاق مەن عانا ەمەس، مەنىڭ جانىمدا بىرگە تۋعان اپكەم بار. قازىر الماتىداعى قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنۆەرسيتەتىنىڭ 3-كۋرسىندا «سۋ رەسۋرستارى» ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الىپ جاتىرمىز.

ازاتتىق: - وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن قازاقستاندا قالۋعا مۇمكىندىك بار ما؟

​زياۆولقاق ابدۋل دجاليل: - ءبىز ۇكىمەت ارقىلى كەلگەننەن كەيىن وقۋىمىزدى بىتىرگەن سوڭ اۋعانستانعا بارىپ جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك. قىزمەت قىلامىز. سودان كەيىن بارىپ قازاقستانعا كەلۋگە مۇمكىندىك تۋادى. ءبىراق مەن وسىندا قايتىپ كەلگەندە وقىعان ماماندىعىم بويىنشا قىزمەتكە تۇرا الام با؟ مۇمكىن، تۇرا المايتىن شىعارمىن. ال اۋعانستاندا مەن مەلەكەتتىك قىزمەتكە ورنالاسا الامىن. ەكىنشىدەن، قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن كوپ قازاق قازاقستانعا كوشىپ كەتتى. قالعان قازاقتاردىڭ كوشپەي وتىرۋ سەبەبىنە كەلەتىن بولساق، قازىر ونداعىلاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى جاقسى. قالادا تۇراتىن قازاقتار ساۋدامەن اينالىسادى. ال اۋىلدا تۇراتىن قازاقتاردىڭ جەكە جەر شارۋاشىلىعى، مال شارۋاشىلىعى بار.

ازاتتىق: - سوندا قازاقتار اۋىلدىق جەرلەردە دە وتىرا ما؟

​زياۆولقاق ابدۋل دجاليل: - اۋىل بولعاندا قالا شەتىنە جاقىن ورنالاسقان عوي. ماسەلەن، مەنىڭ اتا- انام قۇندىز قالاسىنىڭ جانىندا بەسكەپە دەگەن جەردە تۇرادى. وزىمىزگە تيەسىلى جەكە جەرىمىز دە، مالىمىز دا بار. قالادا ساۋدا دۇكەندەرىمىز بار. جەرمەن، مالمەن ارنايى ادامدار اينالىسادى. قولىمىزدا كوكپاردىڭ اتتارى بار. اۋعانستاندا كوكپار بۇرىننان بار. بىزدە اتقا ءمىنىپ، كوكپار تارتتىق. ۇيدەگى اعالارىم دا كوكپاردى جاقسى كورەدى.

ازاتتىق: - «بەسكەپە» دەيتىن اتاۋ جەرگىلىكتى قازاقتاردىڭ قويعان اتاۋ ما، الدە بۇرىننان بار ما؟

زياۆولقاق ابدۋل دجاليل: - بۇل اتاۋدىڭ قالاي قويىلعانىن ناقتى بىلمەيمىن. نەگىزىندە مەنىڭ اتالارىم اقتوبە وبلىسىنىڭ ساعىز دەگەن جەرىنەن كەتكەن ەكەن. اۋەلدە تاجىكستاندا «قۇرعان تەپە» دەگەن جەرىندە ءبىراز ۋاقىت تۇراقتاعان. كەيىن اۋعانستانعا قونىس اۋدارعان. سول كەزدە قويىلعان بولۋى دا مۇمكىن. ويتكەنى قازاقتار العاش شەكارا كەسىپ وتكەن جەر «قازاق وتكەلى» دەپ اتالادى.

ازاتتىق: - سۇحباتىڭا راحمەت!

  

«ازاتتىق»