ماڭعىستاۋدان تابىلعان تاس ەسكەرتكىشتەر عۇنداردىكى بولۋى مۇمكىن - فوتو
بۇل تۋرالى Live Science جۋرنالى «كاسپيدىڭ جاعاسىندا تابىلعان ەجەلگى تاستار. ولاردى عۇندار قالدىرعان با؟» اتتى ماقالاسىندا جازدى.
ماقالا اۆتورلارى - ماڭعىستاۋ مەملەكەتتىك تاريحي- مادەني قورىعىنىڭ ارحەولوگى اندرەي استافيەۆ پەن ورىس عىلىم اكادەمياسىنىڭ ارحەولوگيا مەن ەتنوگرافيا ينستيتۋتىنىڭ عالىمى ەۆگەني بوگدانوۆ.
بۇل عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، مۇندا عيباداتحانا مەن قايتىس بولعان ادامداردى جەرلەيتىن ورىن بولعان. سونىمەن قاتار تابىلعان تاستاردىڭ ەڭ كىشىسى 4×4 مەتر، ەڭ ۇلكەنى 34×24 مەتر كولەمدە ەكەن.
ارحەولوگتار «تاستاردىڭ كوبى جەرگە تىگىنەن ورنالاستىرىلعان. وندا ءتۇرلى بەلگىلەر مەن سۋرەتتەر سالىنعان»، دەپ جازىپتى.
سونىمەن قاتار ماقالادا كۇمىستەن جاسالعان ەر- توقىم تابىلعانى تۋرالى دا باياندالعان. ونىڭ بەتىندە جابايى قابانداردىڭ، بۇعىلاردىڭ، باسقا دا اڭداردىڭ سۋرەتتەرى سالىنىپتى.
«ەر- توقىمنىڭ يەسى داۋلەتتى وتباسىنىڭ ادامى بولعان شىعار دەپ بولجاپ وتىرمىز. سونىمەن قاتار سول بەلگىلەرگە قاراپ ونىڭ تايپاسىن بىلۋگە بولادى. دەتالدارىنا قاراپ ونىڭ قولدانىلماعانىن، تەك ءدىني ماقساتتا نەمەسە جەرلەۋ ءراسىمىنىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە پايدالانىلعانىن ايتا الامىز. بۇل ەر- توقىم جەرلەنگەن ادامداردىڭ استىنان تابىلعاندىقتان، قاسىنداعى سۇيەكتەر ودان كەيىن اكەلىپ جەرلەنۋى مۇمكىن دەگەن دە وي بار. بالكىم، ەكەۋى ەكى كەزەڭگە دە جاتاتىن شىعار»، - دەيدى عالىمدار.
بۇل كەشەننىڭ قالاي تابىلعانى تۋرالى دا جازعان اۆتورلار اقتاۋ قالاسىنىڭ تۇرعىنى وسى ماڭنان الدىمەن ەر- توقىمنىڭ كۇمىس اشەكەيلەرىن تاۋىپ العانىن ايتىپتى. سودان كەيىن ارحەولوگتار سول جەرگە بارىپ، 8 قۇرىلىستان تۇراتىن وسى كەشەندى تاۋىپتى.
بۇل كەشەن 2010 - جىلى تابىلعانىمەن، بەلگىلى ءبىر سەبەپتەرگە بايلانىستى ارحەولوگتار قازبا جۇمىستارىن تەك 2014 -جىلى باستاعان.
عالىمدار ماقالادا: «قۇرىلىمنىڭ كەيبىر ەرەكشەلىكتەرى مەن دەتالداردىڭ فورماسىنا قاراپ ولار كوشپەندى زاماننان تايپالارىنان قالعان شىعار دەپ ويلادىق. اشەكەيدەگى ديزاين مەن ورنەكتەر ريم يمپەرياسى قۇلاعان كەزەڭگە جاتادى ەكەن. ەردىڭ امان قالعان فراگمەنتتەرىن قولدانا وتىرىپ ونىڭ جالپى بەينەسىن قالپىنا كەلتىردىك. ەردىڭ قۇرىلىمى مەن كۇمىس بولىكتەرىندەگى سۋرەتتەر V عاسىردا ورتالىق ازيادان ەۋروپاعا جاپپاي قونىس اۋدارعان تۇركىتەكتەس تايپا - عۇنداردىڭ قولىنان شىققان دۇنيەنى ەسكە سالادى»، - دەيدى.
زەرتتەۋلەر ءالى دە جالعاسىپ جاتىر. بوگدانوۆتىڭ ايتۋىنشا، كوماندا 2017 - جىلى كۇمىس ەر- توقىم تۋرالى ۇلكەن ەڭبەك جاريالاۋدى جوسپارلاپ وتىر. ءتىپتى، ماڭعىستاۋداعى بۇل ارحەولوگيالىق قازبالار تۋرالى فيلم تۇسىرىلسە دەگەن ءۇمىتىن دە جەتكىزىپتى.
egemen.kz