كۇلەكبايەۆ ءولىم جازاسىنا كەسىلە مە؟ زاڭگەرلەر نە دەيدى؟

استانا. قازاقپارات - زاڭگەرلەر تەرروريزم، «قارۋ- جاراقتى ساقتاۋ جانە قاراقشىلىق جاساۋ بويىنشا ايىپتالىپ جاتقان رۋسلان كۇلەكبايەۆقا ءولىم جازاسى بەرىلسە، ونى ورىنداۋعا بولا ما، جوق پا» دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەردى.

الماتى قالالىق قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتىندا وتكەن تاراپتاردى قاتار تىڭداۋ كەزىندە مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى جارقىنبەك باقاشبايەۆ سوتتالۋشىعا ءولىم جازاسىن تاعايىنداۋدى سۇراعان بولاتىن.

الايدا، ق ر پرەزيدەنتىنىڭ "قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءولىم جازاسىنا موراتوري ەنگىزۋ تۋرالى" جارلىعىمەن ەلىمىزدە ءولىم جازاسىن ورىنداۋعا موراتوريي ەنگىزىلگەنى بەلگىلى. بۇل دەگەنىمىز سوتتالۋشىلارعا ەلىمىزدە ءولىم جازاسى كەسىلۋى مۇمكىن ەكەنىن، ءبىراق ونى ورىنداۋعا بولمايتىنىن بىلدىرەدى. ال ەڭ قاتاڭ جازانى ورىنداۋ مۇمكىندىگى جايلى پىكىر بىلدىرگەن زاڭگەرلەر مەملەكەت باسشىسى دۇرىس دەپ تاپسا، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ءولىم جازاسىنا موراتوري ەنگىزۋ تۋرالى» جارلىقتى الىپ تاستاي الاتىنىن اتاپ ءوتتى.

«بۇل ماسەلە بويىنشا شەشىمدى پرەزيدەنت قانا شىعارا الادى. ەگەر پرەزيدەنت موراتوريدى الىپ تاستاۋ تۋرالى جارلىق شىعارسا، ول الىپ تاستالادى. قاجەت دەپ تاپسا، وسىلاي جاساي الادى. پرەزيدەنت جارلىق شىعارادى، مۇنى ادىلەت مينيسترلىگى تىركەيدى. تىركەلگەننەن كەيىن شەشىم زاڭدى كۇشىنە ەنەدى»، - دەدى زاڭگەر الەكساندر كاپلان.

الايدا ول بۇلاي بولۋى مۇمكىن ەكەندىگىنە كۇمانمەن قارايدى. «ءدال وسىنداي اتىشۋلى ءىس بولسا دا جارلىق الىپ تاستالادى دەگەنگە سەنىڭكىرەمەي وتىرمىن. ال ءبىزدىڭ ەلدە جەكە- دارا جاعدايعا بولا جارلىق شىعارىلمايدى. مەنىڭشە، بۇلاي بولمايدى»، - دەدى ول. كاپلان وسىعان دەيىن پرەزيدەنت شىعارعان جارلىقتى پرەزيدەنتتىڭ ءوزى الىپ تاستاعان جاعدايلاردىڭ بولعانىن اتاپ ءوتتى.

ءوز كەزەگىندە ادۆوكات دجوحار وتەبەكوۆ موراتوري الىپ تاستالسا دا، الىپ تاستاعان ۋاقىتتان كەيىن ءولىم جازاسىن ورىنداۋعا كەم دەگەندە ءبىر جىل قاجەت بولاتىنىن ايتادى. «بۇل ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 47-بابىنىڭ ("ءولىم جازاسى") تالابى. موراتوري ۇكىم شىعارۋعا ەمەس، ونى ورىنداۋعا قاتىستى شىعارىلدى. تۇسىنىكتى تىلمەن ايتقاندا، موراتوري «باسكەسەرگە» قاتىستى شىعارىلعان. ءبىزدىڭ جاعدايدا قىلمىستى ورىندايتىن ورگان - قىلمىستىق- اتقارۋ جۇيەسى كوميتەتى. موراتوريدىڭ سوتقا ەش قاتىسى جوق. سۋديانىڭ موراتوريگە قاتىسى جوق. ەگەر سوت ءولىم جازاسىن بەرۋدى دۇرىس دەپ تاپسا، سولاي ىستەي الادى. ال ۇكىمدى ورىنداۋ جاعىنا سوتتىڭ قاتىسى بولمايدى. موراتوريدىڭ كۇشى باردا جازا ورىندالمايدى، موراتوريدى الىپ تاستاۋ نەمەسە الىپ تاستاماۋ - سوتتىڭ قۇزىرىندا ەمەس»، - دەدى وتەبەكوۆ. ادۆوكاتتىڭ ايتۋىنشا، موراتوريدىڭ قاشان الىپ تاستالاتىنى ۇكىمگە قاتىستى ەمەس. «بۇل تەك ءبىر فاكتورعا تاۋەلدى - ۇكىم ورىندالمايدى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.

وتەبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا، ءولىم جازاسىنا كەسىلگەندەردىڭ جازانى جەڭىلدەتۋگە، ياعني ونى ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىنا اۋىستىرۋعا مۇمكىندىگى بار. مۇنى پرەزيدەنت شەشەدى ەكەن. «ۇكىمگە ادەتتەگىدەي ءتارتىپ بويىنشا شاعىم تۇسىرۋگە بولادى. ورىنداۋعا ءبىر جىل بەرىلۋى كەرەكتىگى تۋرالى شارت ۇكىمنىڭ زاڭدى كۇشىنە ەنۋىنە دە قاتىستى. سونداي- اق، جوعارعى سوت قورعاۋشى تاراپ شاعىم تۇسىرسە، ءىستى قاراۋعا مىندەتتى. ماسەلەن، قاراپايىم سوتتالعان ادام شاعىم تۇسىرسە، ءىستى قايتا قاراۋ تۋرالى ءوتىنىشى قاناعاتتاندىرىلماۋى مۇمكىن»، - دەدى ادۆوكات.

ادۆوكاتتىڭ ايتۋىنشا، وسىعان دەيىن دە موراتوري ەنگىزىلگەننەن كەيىن ءولىم جازاسى بەرىلىپتى. «ماسەلەن، التىنبەك سارسەنبايەۆتى ولتىرگەن ادامعا جانە تاعى دا باسقالارعا ءولىم جازاسى بەرىلگەن. اتا زاڭ 2007 -جىلى وزگەرگەننەن كەيىن، وعان سايكەس، ءولىم جازاسى بەيبىت زاماندا ادام ولىمىنە اكەپ سوققان تەرروريستىك قىلمىس ءۇشىن بەرىلەدى، ال قالعان سوتتالۋشىلارعا جازا ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا اۋىستىرىلعان. سودان بەرى كۇنى بۇگىنگە دەيىن بىزدە بىردە- ءبىر لاڭكەس ءولىم جازاسىنا كەسىلمەگەن»، - دەدى ادۆوكات.

ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا قازىرگى ۋاقىتتا ءولىم جازاسىنىڭ ورىندالۋىن كۇتىپ جاتقان بىردە- ءبىر ادام جوق. «قازىر ءولىم جازاسىنا كەسىلگەندەر جوق. كۇلەكبايەۆ ءبىرىنشىسى بولۋى مۇمكىن. كونستيتۋتسيا 2007 -جىلعى وزگەرىستەردەن كەيىن ءولىم جازاسىن تاعايىنداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى - 15-باپ - بەيبىت زاماندا بۇل تەك ادام ولىمىنە اكەپ سوققان تەرروريزم بويىنشا قىلمىستار ءۇشىن تاعايىندالادى»، - دەدى وتەبەكوۆ.

 

Kaz.tengrinews.kz