قانات يسلام: مەن قازىر ناعىز بابىمدامىن
بۇل كەزدەسۋدە جارتىلاي ورتا سالماقتا IBO (Intercontinental) ، WBO (International) تۇجىرىمدارىنىڭ چەمپيوندىق بەلبەۋى ساراپقا سالىنادى. وسى جەكپە-جەككە تىڭعىلىقتى دايىندالىپ جاتقان جەرلەسىمىز جاقىندا الماتىدا جانكۇيەرلەرىنە اشىق جاتتىعۋىن وتكىزدى. سونداي- اق بوكسپەن اينالىسىپ جۇرگەن الماتىلىق جاستارعا تاجىريبەسىمەن ءبولىستى. ماڭىزدى كەزدەسۋگە دايىندىق جۇرگىزىپ جاتقان جەرلەسىمىزدىڭ قازىرگى كەزدە قولى كوپ بوساي قويمايدى ەكەن. دەگەنمەن بىزگە ازداعان ۋاقىتىن ءبولىپ، سۇحبات بەرۋگە كەلىستى.
- اڭگىمەمىزدى ەڭ اۋەلى «الداعى جەكپە-جەككە دايىندىعىڭىز قالاي؟» دەگەن ساۋالدان باستاساق...
- مەن قازىر ناعىز بابىمدامىن. اللاعا شۇكىر، جاقسى دايىندىقتامىن. امەريكادان كەلگەن باپكەرىم دايىنداپ جاتىر. جارىس تاياعان سايىن ۋاقىت تا تىعىز. كۇندەلىكتى كۇن ءتارتىبىم جاتتىعۋ مەن قايتا قالپىنا كەلۋدەن باستالادى. ەندىگى كەزەكتە ماقساتىم - جاقسى ناتيجە كورسەتۋ.
- قارسىلاسىڭىز پاتريك اللوتەيدى قانشالىقتى زەرتتەپ ۇلگەردىڭىز؟
- پاتريك اللوتەي دە تاجىريبەلى بوكسشى. وسىعان دەيىن كاسىپقوي شارشى الاڭدا 36 جەكپە- جەك وتكىزگەن. ونىڭ 34 ىندە قارسىلاستارىنان باسىم تۇسسە، 24 دە قارسىلاستارىن نوكاۋتپەن جەڭگەن. تەك ەكى جەكپە-جەگىندە عانا قارسىلاستارىنا ەسە جىبەرگەن. سوڭعى رەت 24 ماۋسىمدا شارشى الاڭعا شىعىپ، وتانداسى ساني يدانانى جەڭگەن. جەكپە-جەكتەرىنىڭ بارلىعىن دەرلىك گانادا وتكىزگەن. ءۇش كەزدەسۋى عانا وزگە ەلدە وتكەن. كاسىپقوي بوكستا ۋلى جەبە دەگەن لاقاپ اتقا يە. سوندىقتان باپكەرىم ەكەۋمىز قارسىلاسىمنىڭ وسال تۇستارىن زەرتتەپ، سوعان وراي جاڭا جاتتىعۋلار مەن ايلا-تاسىلدەر ويلاستىرۋدامىز. قارسىلاسىمنىڭ سوققىلارى دا مىقتى ەكەنىن بىلەمىن. ويتكەنى جەكپە-جەكتە بارىنەن دە دۇرىس تاكتيكا ويلاستىرا ءبىلۋ. شارشى الاڭعا شىققان كەزدە ءبارى بەلگىلى بولادى عوي.
- ال پسيحولوگيالىق تۇرعىدا دايىندىعىڭىز قالاي؟ بىلۋىمىزشە، قارسىلاسىڭىز ءوز ەلىندە ب ا ق بەتتەرىندە ءسىزدى ەش قينالىسسىز جەڭەتىنىن سەنىپ ايتقان.
- مەن قازىر WBA تۇجىرىمى بويىنشا الەمدە بەسىنشى ورىندا تۇرمىن. ەندىگى جەكپە- جەكتەردىڭ بارلىعى وتە ماڭىزدى بولماق. قارسىلاسىم مىقتى ەكەنى ءسوزسىز. ونىڭ رەكوردى دا مەنىكىنەن جوعارى. ءبىراق مەن كاسىبي رينگتە العاش رەت ءوز ەلىمىزدە جەرگىلىكتى جانكۇيەرلەر الدىندا شارشى الاڭعا شىققالى وتىرمىن. حالقىمنىڭ ماعان ءۇمىت ارتىپ، قايدا بارسام دا، ءتىپتى، الەۋمەتتىك جەلىلەردە دە جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىرۋى ماعان ۇلكەن دەمەۋ بەرەدى. حالقىما، جانكۇيەرلەرىمە العىسىم شەكسىز. بۇعان قوسا بيىل ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعى. مۇنىڭ ءوزى دە ماعان ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەگەندەي. سوندىقتان ەلىمىزدى الەمدىك بوكس ارەناسىندا لايىقتى كورسەتە ءبىلۋىم كەرەك.
- سپارينگتىك كەزدەسۋلەردە كىمدەرمەن باق سىناستىڭىز؟
- سپارينگتىك جەكپە-جەكتە ايدار شارىبايەۆ، ايدوس ەربوسىن ۇلى، جانىبەك ءالىمحان ۇلى سىندى ءوزىمىزدىڭ بوكسشىلارىمىزبەن باق سىناسىپ كەلەمىن. بۇل ءبىر جاعىنان، كاسىپقوي جانە اۋەسقوي بوكس اراسىندا ۇلكەن تاجىريبە الماسۋ. مۇنداي سپارينگتىك كەزدەسۋلەردەن جەڭىسكە، البەتتە قازاق بوكسى شىعادى.
- سىزدىڭشە، ريو وليمپياداسى قازاقستاندىق بوكسشىلار ءۇشىن قالاي اياقتالدى؟ ءبىز قانداي ۇستانىمدا، باعىتتا بولۋىمىز كەرەك؟
- شىنىن ايتسام، شارشى الاڭدا ءبىر بوكسشى تەر توگىپ جەڭىسكە جەتكەنىمەن، ەكىنشىسى جەڭىمپاز اتانىپ جاتقان ساتتەردى كورىپ قىنجىلاتىن دا كەزدەر بولادى. مەن جانىبەك ءالىمحان ۇلى مەن ادىلبەك نيازىمبەتوۆ التىن الاتىنىنا سەنىمدى ەدىم. ماسەلەن، جانىبەك ءوزىنىڭ قارسىلاسى كامران شاحسۋۆارلىدان ەسەسىن جىبەرگەن جوق دەپ سانايمىن. الايدا ۇلكەن سپورت بولعاسىن ۇلكەن جەڭىستەر جەڭىلىستەردەن كەيىن بولاتىنىن ۇعىنۋ قاجەت-اق. ال قازىر جانىبەكتىڭ كاسىپقوي بوكستا ءوز باعىن سىناپ جۇرگەنىنە قۋانىشتىمىن. بۇلاي دەپ وتىرعانىم، قازاقستاندا وليمپيادا كوپشىلىك ءۇشىن سپورتتىق جەتىستىكتەردىڭ ەڭ بيىك شىڭى ىسپەتتەس. وليمپيادادان كەيىن كەيبىر سپورتشىلار ەشقانداي بولاشاق كورمەيتىنى وكىنىشتى. وليمپيادا چەمپيونى بولعان جىگىتتەر وزدەرىن جوعالتىپ جاتادى. ەگەر ەرماحان، مۇحتارحان اعالارىمىز كاسىپقوي بوكسقا بەت بۇرعاندا، وندا كۇللى الەم قازىر قازاقتى بوكستان مويىنداپ وتىرار ەدى. ولاردان جەڭىلگەن تالاي بوكسشى، قازىر كاسىپقوي بوكستا اتوي سالىپ ءجۇر. جاسىڭنىڭ 30 دان اسقانى ەش كەدەرگى بولماۋى ءتيىس. مەن قازىر 32 دەمىن. كەزىندە اتا-بابالارىمىز جاۋعا شاپقاندا، «قوي 30 دان اسىپ قالىپپىز، ەندى سەندەر شابىڭدار» دەگەن جوق عوي. 70 كە دەيىن جەكپە-جەككە شىققاندار بولدى. «شالمىن» دەسەڭ، وتىزىڭدا شال بولاسىڭ. امەريكادا 50 جاسقا دەيىن بوكستاسا بەرەدى. بۇل - تاربيەنىڭ قاتەلىگى. بىزدە بوكسشىلاردىڭ بارلىعى اۋەسقوي بوكسقا قاتتى بەرىلگەن. قاي جاسقا كەلسەڭ دە ءبىرقالىپتى جاعدايدى ۇستاۋعا تىرىسۋ كەرەك. جىگىت ادام ءبىر جەڭىلىسپەن جەرگە كىرىپ، ءبىر جەڭىسپەن اسپانعا شىقپاۋى ءتيىس. سوندىقتان جاستاردىڭ سپورتقا كەلگەندەگى ەڭ العاشقى قادامدارىن كاسىپقوي شارشى الاڭدا باستاپ جاتقانىن قۇپتايمىن. سونىمەن قوسا مۇنداي بوكس كەزدەسۋلەرىن وتكىزۋ ارقىلى ءبىز ەلىمىزدەگى جاستار اراسىندا كاسىپقوي بوكستى ناسيحاتتايمىز. ماسەلەن، اۋەسقوي بوكستا، وليمپيادادان كەيىن سپورتشىنىڭ ەسىمىن ءبىر جىلدان سوڭ دا ۇمىتىپ كەتۋى عاجاپ ەمەس. ال كاسىپقوي بوكستا، كەرىسىنشە، ءار جەكپە- جەك سايىن الەم سەنى جاقىنىراق تاني باستايدى. مىسال رەتىندە سول گەننادي گولوۆكين نەمەسە مايك تايسوندى دا ايتۋعا بولادى. ولار، شىنىمەن دە، الەمگە ايگىلى سپورت جۇلدىزدارى.
- قانات، ءسىز وسىعان دەيىن جەكپە- جەكتەرىڭىزدى مۇحيتتىڭ ءار جاعىندا وتكىزدىڭىز عوي. بىزگە ا ق ش- تاعى ءومىرىڭىز تۋرالى ايتىپ بەرىڭىزشى؟
- ا ق ش- قا ۇيرەنۋ باستاپقىدا قيىن بولدى. اسىرەسە، وتباسىما قيىن بولدى. ەلگە ۇيرەنۋ، جاتتىعۋ جاساپ كوشىپ- قونىپ جۇردىك. ءتىلى، ءدىلى، مادەنيەتى، ءومىر ءسۇرۋ داعدىسى مۇلدەم وزگەشە قۇرلىقتىڭ ارعى جاعىنداعى مەملەكەتكە دە بويىمىزدى ۇيرەتتىك. مەن قازىر اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرىپ جاتىرمىن. سەبەبى، ا ق ش- تا سپورتشى ءۇشىن اعىلشىن تىلىندە سۇحبات بەرۋ اسا ماڭىزدى.
- كاسىپقوي بوكسقا اۋىسقالى قانشا قارجى تاپتىڭىز؟
- امەريكاعا بارىپ ءبىر تيىن تاۋىپ كورمەپپىن. دۇنيە جيساڭ جيا بەرەسىڭ. ءبىراق قازاق تا ءوزىنىڭ ۇلدارى، اتاقتى ادامدارى ارقىلى ماقتانعىسى كەلەدى. مەن سول ۇدەدەن شىقسام دەيمىن. مەن ارقىلى ۇلت كەۋدەسىن ماقتانىش كەرنەپ جاتسا بۇدان اسقان بايلىق جوق. ءاۋ باستا كاسىپكەر باۋىرجان وسپانوۆ اعامىز قولداپ، ايلىق قويىپ بەرگەن. سول ايلىقپەن كۇنىمدى كورىپ جاتىرمىن. ەندى وسى جەكپە-جەگىمدە گونورار بولادى. ءبىراق ناقتى قانشا جانە قالاي بولاتىنىن پروموۋتەرلەرىم قۇپيا ساقتاپ وتىر.
- قازاق جىگىتى قانداي بولۋى كەرەك؟
- مارقۇم ۇستازىم جىگىت سىلتاۋ ايتپاۋ كەرەك دەيتىن. قاتەلەسسەڭ مويىندا، بولماسا قاتەلەسپە. جىگىت ءبىرىنشى وزىنە جاۋاپ بەرۋ كەرەك. سوسىن بارىپ، جارىنا، وتباسىنا جاۋاپ بەرەدى. ۇلت ءۇشىن ەشتەڭە ىستەمەي-اق قويسىن، ءوزىن دۇرىس ۇستاسا بولدى. قارىنداستارىمىزعا دۇرىس تاربيە بەرە الساق، ولار دا ەشقايدا كەتپەيدى. ەركەك بوس بولسا، ايەل جان-جاققا بىتىراي باستايدى. كەزىندە، ءتىپتى، باسقا ۇلتتارمەن جۇرگەن قازاق قىزىن كورسە، جىگىتتەر شاپالاقپەن ءبىر تارتىپ، قىزدى ۇيىنە قۋىپ جىبەرگەن عوي. قازىر بىردەڭە ايتساڭ، ىزىڭنەن ارىز جازىپ شىعا كەلەدى. جىگىتتەر، ءار قىزعا انا، قارىنداس، جار دەگەن كوزقاراسپەن قاراۋ كەرەك. ەرتەڭ ۇيلەنسەڭ ءوزىڭنىڭ دە قىزىڭ بولادى، ول دا بويجەتەدى دەپ كەڭىنەن ويلانۋ قاجەت.
- كاسىپقوي بوكستا گەننادي گولوۆكيننىڭ اتى دۇركىرەپ تۇر. گەنانىڭ اتى دا شارشى الاڭدا اسەر ەتە مە؟
- گەننادي گولوۆكين بىزگە كاسىپقوي بوكسقا جول اشتى دەسەك جاڭساقتىق ەمەس. ءبىز گەنانىڭ ارتىنان ەرىپ، قازاقستاندىق بوكستى الەمگە تانىتىپ، سول بيىك دەڭگەيدەن تۇسىرمەۋگە تىرىسىپ كەلەمىز.
كوپشىلىكتەن جەكپە-جەكتەر قازاق جەرىندە وتكىزىلسە دەگەن ۇسىنىستار ەستيمىن. بۇعان، ارينە، جاقسى ىرگەتاس قالانۋى كەرەك. جاستارعا ارنالعان زالدار اشىپ، ولاردى تاربيەلەۋ كەرەك. ەڭ باستىسى، ساپاعا ءمان بەرۋ قاجەت. مىقتى سپورتشىلاردى دايىنداپ، مىنە، وسىدان سوڭ ەلىمىزدە دە جوعارى دەڭگەيدەگى بوكس تۋرنيرلەرىن وتكىزۋگە بولادى.
- ءبىر كەزدەرى مەكسيكالىق «كانەلو» الۆارەسپەن سپارينگتىك جەكپە- جەكتەن باس تارتقانىڭىزدى بىلەمىز. بۇل تۋرالى نە دەيسىز؟
- مەن قازىر WBA تۇجىرىمى بويىنشا الەمدە بەسىنشى ورىندا تۇرمىن. بولاشاقتا بۇل مەجەدەن العا جىلجىپ، باسقا دا تۇجىرىمداردان ۇزدىكتەر قاتارىنان كورىنگىم كەلەدى. ءبىرىنشى وندىقتىڭ بارلىق بوكسشىلار الەم چەمپيونىمەن جەكپە- جەككە شىعا الادى. چەمپيونعا العاشقى وندىقتىڭ يەگەرلەرىمەن شارشى الاڭعا شىعۋ دا ماڭىزدى. مەنىڭ سالماعىمدا كانەلو الۆارەس جانە كوتتو سىندى بوكسشىلار بار. مەنى الۆارەسپەن سپارينگتىك جەكپە- جەككە شاقىرعان. الايدا مەن باس تارتتىم. مەنىڭ كوماندام ءبىراز ۋاقىتتان سوڭ الۆارەسپەن دە شارشى الاڭدا كەزدەسۋىم بەك مۇمكىن دەدى. سوندىقتان بۇل سپارينگ ارقىلى الۆارەستىڭ مەنى زەرتتەپ، جاقىنىراق تانىسۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن ەدىم. سول سەبەپتى ءوز قارىم- قابىلەتىمدى ازىرشە ونىڭ الدىندا كورسەتپەيمىن دەپ شەشتىم.
- الداعى جوسپارلارىڭىزبەن بولىسسەڭىز...
- الماتىداعى جەكپە-جەكتەن بولەك وسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن ا ق ش- تا تاعى ءبىر كەزدەسۋ جوسپارلانعان. ال كەلەسى جىلعا 4-5 كەزدەسۋ بار. ارينە، الەم چەمپيونى اتاعىنا كەزدەسۋلەرگە شىعۋ كەرەك- اق. ال جالپى جىلىنا قانشا جەكپە- جەك وتكىزەتىنىمدى ايتۋ قيىن. مۇندا قارسىلاسىمنىڭ مىقتىلىعىنا، كاسىبيلىگىنە، دەڭگەيىنە بايلانىستى. ەگەر ءتورت راۋندتىق جەكپە- جەكتەر ۇيىمداستىرساڭ، وندا ايىنا ەكى رەت شىعۋعا بولادى. الايدا راۋندتار سانى كوبەيگەن سايىن قالپىڭا كەلۋىڭ كەرەك. سوندىقتان ون نە بولماسا ون ەكى راۋندتىق كەزدەسۋلەر ءۇش ايدا ءبىر وتكىزىلگەن دۇرىس. تيىسىنشە مۇنداي جەكپە- جەكتەر جىلىنا 4-5 رەت قانا بولادى. ايتا كەتەيىك، قانات يسلام مەن پاتريك اللوتەي اراسىنداعى جەكپە- جەك 29 -قازاندا الماتىداعى جاڭادان سالىنعان «الماتى ارەنا» سپورت كەشەنىندە وتەدى. بۇل عيماراتقا 12 مىڭ كورەرمەن سيادى. سونداي-اق وسى بوكس كەشىندە جانقوش تۇراروۆ، رۋسلان مىرساتايەۆ، ءالي احمەتوۆ، ايدار شارىبايەۆ، ايدوس ەربوسىن ۇلى جانە جانىبەك ءالىمحان ۇلى ونەر كورسەتەدى. سوڭعىسى كاسىپقوي بوكستا العاش رەت باق سىنايىن دەپ وتىر، دەپ جازادى halyksozi.kz.
