دەپۋتاتتار قازاقستاننىڭ سىرتقى قارىزىن وتەۋ ماسەلەسىن كوتەردى
بۇل تۋرالى بۇگىن ق ر پارلامەنتى ماجىلىسىندە بيۋدجەتتىك زاڭ جوبالارىن تانىستىرىمى بارىسىندا دەپۋتات امانجان جامالوۆ ءمالىم ەتتى.
«2008-جىلدان بەرى مەملەكەتتىك جانە مەملەكەتپەن كەپىلدەندىرىلەتىن قارىز 2,2 ميلليارد دوللاردان 32 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا دەيىن وسكەن. قارىزعا قىزمەت كورسەتۋگە كەتەتىن شىعىن ءتورت جىلدا 8 ەسەگە ۇلعايعان جانە بيۋدجەتتىڭ كەيبىر ماڭىزدى شىعىن باپتارىنان اسىپ كەتىپ وتىر. مىسالى، ءبىلىم بەرۋ مەن مەديتسينا سىندى بيۋدجەتتىك شىعىن باپتارىنان دا جوعارى»، - دەدى دەپۋتات ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى قۋاندىق بيشىمبايەۆقا قاراتىپ ايتقان سوزىندە.
ونىڭ پايىمداۋىنشا، سىرتقى قارىزدىڭ ءوسۋى بيۋدجەتتىڭ تۇراقتىلىعىنا وتە ۇلكەن سالماق سالادى.
«اسىرەسە، ول ۇلتتىق قور قاراجاتتارىن ساقتىقتا ۇستاۋعا قاۋىپ توندىرەدى»، - دەدى دەپۋتات.
ماجىلىسمەننىڭ ەسكە سالىپ وتكەنىندەي، ق ر ۇلتتىق بانكى جاساعان ەكونوميكالىق دامۋدىڭ سەناريىندە، ەگەر مۇناي باعاسى باررەلىنە - 30 دوللاردان، سونداي-اق ۆاليۋتا باعامى 1 دوللارعا شاققاندا 360 تەڭگە شاماسىندا بولعان جاعدايدا ۇلتتىق قور قاراجاتى بيۋدجەتتىك شىعىستاردى جابۋعا 5 جىلعا عانا جەتەدى.
«شەتەلدەن قارىز الۋ جالعاسا بەرسە بولاشاقتا ۇلتتىق قور قاراجاتىنسىز قالاتىن جايىمىز بار. ۇكىمەت الداعى ۋاقىتتاردا سىرتقى قارىز ماسەلەسىن قالاي رەتتەۋدى جوسپارلاپ وتىر؟»، - دەدى ول بيشىمبايەۆقا جولداعان ساۋالىندا.
- وسىعان تاعى قوسقىم كەلەدى، حالىقارالىق قارجى قورىنىڭ مالىمەتتەرىن كەلتىرگەن مۇندا قيسىنسىز بولادى. حالىقارالىق قارجى قورىنىڭ باعالاۋى بويىنشا، قازاقستاننىڭ سىرتقى قارىزى 2014-2015-جىلدارى ج ءى ءو- گە شاققاندا 14,7 پايىزدان 23 پايىزعا وسكەندىگىن مەن بىلەمىن. دامىعان ەلدەردە ونىڭ كولەمى 90-100 پايىزعا جەتەتىندىگىن دە ءبارىمىز بىلەمىز. ءبىراق بۇل مالىمەتتەردى كەلتىرگەن قيسىنسىز. سەبەبى ولار ەكونوميكاسىندا ونەركاسىبى مەن قىزمەت كورسەتۋ سالاسىنىڭ ۇلەسى باسىم دامىعان ەلدەر»، - دەدى دەپۋتات.
«مەملەكەتتىك قارىزدى %90-100 عا جەتكىزۋ دەگەن ماقسات جوق بىزدە. الايدا ازداپ ءوسىم تىركەلدى. بۇل ءبىرقاتار جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدان جانە سونىمەن قاتار كىرىس كولەمىنىڭ كەمۋىنەن ورىن الدى. ءبىز حالىقارالىق ۇيىمداردان ۇزاق مەرزىمدى جانە «جۇمساق» زايمداردى تارتۋدامىز. ۇكىمەتتىك قارىز %21، ال مەملەكەتتىك %24، مىنە ايىرماشىلىق... 2017-جىلى مەملەكەتتىك قارىزدارىمىزدىڭ وسەدى دەپ بولجانىپ وتىرعانى، ۇلتتىق بانك ىشكى نارىقتا قىسقا مەرزىمدى نوتتار شىعارۋ قىزمەتىن بەلسەندىرە ءتۇستى. دەمەك، قارىزدىڭ بۇل بولىگى تۇراقتى ەمەس، قىسقا مەرزىمدى قارىز. بۇل ۇلتتىق بانكتىڭ قىزمەتى ءۇشىن قاجەت»، - دەدى مينيستر.
«تاعى ءبىر ماڭىزدى مالىمەت، ءبىزدىڭ جالپى قارىزىمىزدىڭ جارتىسى - سىرتقى، جارتىسى - ىشكى. ياعني، ج ءى ءو- ءنىڭ %10 عانا سىرتقى قارىز. بۇل باقىلاۋدا ۇستاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن مەجە»، - دەدى ول.
