كەيكى باتىر تۋعان بايتۇما قونىسىنا بەلگى قويىلدى
«ۇلت- ازاتتىق كوتەرىلىسىنىڭ 100 -جىلدىعىنا بايلانىستى تورعاي دالاسىنا شىققان ەكسپەديتسيا امانگەلدى باتىردىڭ سەرىگى، جولداسى كەيكى (نۇرماعامبەت) كوكەمباي ۇلىنىڭ تۋعان جەرىنە كەلىپ تۇر. مىناۋ ويپاتتا تۇرعان بايتۇما قوپاسى كەيكى باتىردىڭ تۋعان جەرى. بۇگىنگى كۇنى وسىندا كەلىپ ۇلت جاندى ازاماتتاردىڭ باستاماسىمەن، قولداۋىمەن كەيكى باتىردىڭ تۋعان جەرىنە كەلەشەكتە قويىلاتىن ەسكەرتكىشتىڭ ورنىنا ۋاقىتشا بەلگى قويدىق. بۇل بىرىنشىدەن، كەيكى باتىرعا دەگەن قۇرمەت. ەكىنشىدەن، ءبىزدىڭ تاريحىمىز. ۇشىنشىدەن، پاتريوتتىق تاربيە . تورتىنشىدەن، كەشەگى ەلىم دەگەن، جەرىم دەگەن، وسى توپىراقتان شىعىپ ادىلەتسىزدىككە قارسى قان توككەن باتىردىڭ رۋحى الدىندا ۇرپاقتار پارىزىن وتەۋ. بۇل جاقسى يگىلىكتى ءىس دەپ ويلايمىن. » - دەيدى ولكەتانۋشى عالىم ءشوپتىباي ءبايدىلدين.
كەيكى باتىر - كەيكى (نۇرماعامبەت) كوكەمباي ۇلى (1871-1923 ج. ) ، 1916 -جىلعى تورعاي كوتەرىلىسىنىڭ باتىرى. ورتا ءجۇز قۇرامىنداعى قىپشاق تايپاسىنىڭ قۇلانقىپشاق رۋىنان شىققان. جاستايىنان اڭشى، مەرگەندىگىمەن، وجەتتىگىمەن ايماققا تانىلعان. ونىڭ قۇرالايدى كوزگە اتقان مەرگەندىگىنە ساي ەل اۋزىندا «امانگەلدىنىڭ كوزى مەرگەن، كەيكىنىڭ قولى مەرگەن» دەگەن سيپاتتاما ساقتالعان.
كەيكى باتىر كۇيىك قوپاسىنداعى سوعىستا، تورعاي قالاسىن قورشاۋ كەزىندە جانە جازالاۋشى وتريادقا قارسى سوڭعى ۇرىس - دوعال شايقاسىندا ەرەكشە ەرلىك كورسەتتى. 1919 ج. 13 مامىردا تورعاي ويازدىق سوعىس كوميسسارى، حالىق باتىرى امانگەلدى يمانوۆ ولتىرىلگەننەن كەيىن كەيكى قۋدالاۋعا ۇشىراپ، ۇلىتاۋ، قىزىلقۇمعا بوي تاسالاۋعا ءماجبۇر بولدى. بۇلسۇرگىن تورعايدا كەڭەس وكىمەتى ورناعاننان كەيىن دە تولاستامادى.
اقىرى، 1922 -جىلدىڭ كوكتەمىڭدە كوميسسار الەكساندر توكاريەۆتى اتىپ كەتكەن كەيكىنى 29 - ناۋرىزدا قىزىل اسكەرلەر ايۋاندىقپەن ءولتىردى. ولار مەرگەننىڭ ەكى قولى مەن باسىن كەسىپ الىپ، باسىن ءبىر اي بويى تورعاي قالاسىنىڭ ورتالىق الاڭىنا سىرىققا شانشىپ قويدى. كەيىن مەرگەننىڭ باس سۇيەگىن ورىنبورعا، ال 1926 ج. رەسپۋبليكا استاناسى قىزىلورداعا كوشۋىنە بايلانىستى، سانكت- پەتەربۋرگكە الىپ كەتكەن. ول قازىر سانكت- پەتەربۋرگتەگى انتروپولوگيالىق قوردىڭ كۋنستكامەراسىندا ساقتاۋلى .
باقىتجول كاكەش
